Đại Chúng số 113 - ngày 1 tháng 1 năm 2003

Thư tòa soạn

Thế giới & bình luận

Tâm Thư của Tuần Báo Đại Chúng

1001 chuyện nhớ quên

Đọc báo dùm các bạn

Bác sĩ Alexandre YERSIN

Câu chuyện tại Việt Nam

Khuôn mặt thời đại

Điều cần biết hiện nay

Lịch Sử Diễn Hành Hoa Hồng

Nhu Anh May Troi

Tin nhõ cần biết

Tim Trong Ky Niem

Khoa học & Y khoa

Chuyện huyền bí

Vinh Danh NgườiNằm Xuống

Vũ trụ & Con người

Giấc Mơ Gợi Nhớ

Mưa bên này, nắng bên kia

Nấu ăn ngon cho chàng

Trang thơ

Nguoi va ngom & Thu Khong Niem Goi Tran Nghi Hoang

QUa Khu Mot Doi Nguoi

...

Khoa Học Và Y Khoa

Đã nhận dạng gene gây chậm phát triển trí tuệ

Ngày 29-11, Viện Sức khỏe và Nghiên cứu Y học quốc gia (INSERM) cho biết các nhà nghiên cứu Pháp đã nhận dạng được gene đầu tiên khơng cĩ liên quan đến nhiễm sắc thể X gây chậm phát triển trí tuệ. Gene này đảm bảo việc tổng hợp protein neurotrypsine giữ một vai trị trong cơ chế truyền giữa các neurone.

Sự chậm phát triển trí tuệ rất phổ biến và chiếm 3% dân số trên thế giới. Trong 40% các ca, nguyên nhân chính xác của sự chậm phát triển trí tuệ chưa giải thích được. Một phần tư các trường hợp do sự biến đổi gene. Số gene gây chậm phát triển trí tuệ được ước tính khoảng 300, trong đĩ chỉ cĩ 90 gene mới được nhận dạng.
Nhĩm các nhà
khoa học Laurence Colleaux do giáo sư Arnold Munich thuộc bệnh viện Necker tại Paris dẫn đầu đã theo dõi các bệnh nhân cĩ cha mẹ là những người cĩ quan hệ đồng huyết. Quan hệ này đã cho phép họ nhận dạng ở hai gia đình sự biến đổi của một gene được mang bởi nhiễm sắc thể 4.
Kết quả nghiê
n cứu này đã mở ra nhiều triển vọng trong lãnh vực di truyền học và sinh học thần kinh: đây là chứng

minh đầu tiên về sự loạn năng trong cơ chế truyền giữa các khớp thần kinh cĩ thể dẫn đến sư chậm phát triển trí tuệ.

Nước dưa hấu cĩ khả năng chống ung thư

Một nghiên cứu mới đây của Viện nghiên cứu về ung thư của Mỹ, trong nước dưa hấu cĩ chứa chất Lycopene cĩ thể giúp ngăn ngừa bệnh ung thư. Chất này cĩ độ linh hoạt cao cĩ thể phá hủy những tế bào ung thư tiềm tàng.

Theo báo cáo mới nhất của Bộ Nơng nghiệp Mỹ sau khi kiểm tra đã cơng nhận chất lycopene cĩ trong dưa hấu nhiều hơn trong cà chua. Ngồi ra dưa hấu cũng rất dễ dùng làm salat, ăn tráng miệng hay ăn nhẹ. Dưa hấu cũng là loại quả cĩ thể dùng giảm béo. Dưa cĩ lượng đường và calories ít nhất so với những loại hoa quả khác.

Viện nghiên cứu về ung thư Mỹ khuyến cáo người dùng nên kết hợp dưa hấu với những loại rau quả cĩ màu xanh đậm. Nếu ăn rau quả thường xuyên, nguy cơ bị ung thư của chúng ta sẽ giảm xuống từ 30% đến 40%.

Thuật thơi miên sẽ được sử dụng lại trong ngành phẫu thuật?

Một nhĩm các nhà phẫu thuật, chuyên viên X quang và gây mê thuộc nhiều bệnh viện khách nhau đã quyết định sử dụng lại thuật thơi miên để bổ sung cho việc gây mê trong phẫu thuật

Một nữ bác sĩ khoa X-quang thuộc trung tâm Beth Israel Deaconess Medical Center tại Boston (Mỹ) đã thực hiện nghiên cứu trên những bệnh nhân trải

qua ca phẫu thuật tạo hình mạch, nhưng đã được gây mê trước đĩ nhờ những liều thuốc an thần nhẹ phối hợp với thuật thơi miên.

Nghiên cứu này đã đạt được những kết quả thật bất ngờ: mức độ đau đớn được ghi nhận rất nhẹ; nhờ lượng thuốc an thần được sử dụng hạn chế, nên bệnh nhân cĩ thể rời phịng mổ trung bình sớm hơn 17 phút so với các bệnh nhân được mổ khơng thơi miên; chi phí gây mê cổ điển được giảm cịn phân nửa.

Một nữ bác sĩ phẫu thuật thuộc Trường đại học Miami cịn ghi nhận rằng, những biến chứng hậu phẫu đã
hồn tồn biến mất ở những bệnh nhân thuộc khoa của bà đã trải qua ca mổ dưới sự thơi miên.

Vaccine chống bệnh AIDS sẽ được thử nghiệm trên người vào năm 2003

Các thử nghiệm đầu tiên trên người về vaccine chống bệnh AIDS sẽ được thực hiện vào năm tới tại bệnh viện thuộc Trường đại học Lausanne (CHUV), Thụy Sĩ.

Giuseppe Pantaleo, chủ nhiệm khoa nghiên cứu miễn dịch và dị ứng thuộc trung tâm CHUV cho biết giai đoạn đầu sẽ là thử nghiệm tính an tồn và chịu thuốc của các loại vaccine và chọn ra vaccine tốt nhất. Trung tâm CHUV sẽ tuyển 80 người tình nguyện khỏe mạnh khơng mang virus HIV.

Giáo sư Pantaleo xác định rằng vaccine này khơng chứa tồn bộ con virus mà là những đ
oạn virus khơng cĩ khả năng tái tạo lại mộtvirus lây nhiễm. Ơng cho biết thời gian phát triển vaccine cĩ thể làtừ6 đến 8 năm.

Các nghiên cứu này nằm trong chương trình Eurovac của châu Âu đã huy động từ 4 năm nay 32 nhĩm nghiên cứu thuộc 8 nước châu Âu. Một bệnh viện tại London sẽ thực hiện các thử nghiệm tương tự như ở Lausanne.

Mỹ: Hàng ngàn đơn kiện loại thuốc giảm cholesterol của hãng dược phẩm Bayer (Đức)

ính đến thời điểm này, hãng dược phẩm Bayer của Đức đã nhận được 2.000 đơn kiện thuốc Lipobay (loại thuốc giảm cholesterol từng bán rất chạy) bị nghi là nguyên nhân gây tử vong của khoảng 100 người từng dùng thuốc.

Theo tờ Financial Times Deutschland, phiên xử đầu tiên sẽ được tiến hành vào đầu năm 2003. Ơng Werner Wenning, người đứng đầu hãng tại Mỹ, cho biết Bayer đã gặp gỡ những người dùng thuốc hoặc gia đình các bệnh nhân đã chết và đã giải quyết ổn thỏa chuyện bồi thường nhưng khơng nĩi rõ số tiền.

Theo các nhà phân tích, hãng Bayer cĩ thể đã phải đền 200.000 USD cho mỗi trường hợp tử vong, cịn nếu phải trả tương tự cho mỗi đơn kiện, số tiền đền bù sẽ là 400 triệu USD. Đại diện của hãng cho biết đã cho đình chỉ việc lưu hành thuốc từ hồi tháng 8-2001, sau khi cĩ nhiều ý kiến về các hiệu ứng phụ của thuốc đối với hệ thống cơ trong cơ thể, cĩ thể dẫn đến tử vong.

Chứng ngáy cĩ nguy cơ gây tai biến não

Nếu bạn thường hay ngáy nhiều vào ban đêm, thì khơng những bạn làm phiền người nằm kế bên mà cịn cĩ nguy cơ cao bị chứng tai biến não. Đĩ là kết quả nghiên cứu được trình bày tại hội nghị thường niên của Hiệp hội y học Italia về giấc ngủ.Bác sĩ Virgilio Gallai thuộc Trường đại học Perouse, Italia đã theo dõi 416 người, trong đĩ cĩ phân nửa đã từng bị chứng tai biến não. Các kết quả cho thấy 40,5% nhĩm bệnh nhân đã từng bị tai biến não là những người hay ngáy nhiều.

Bác sĩ Vigilio Gallai đã xác định rằng những người ngáy nhiều cĩ nguy cơ rất cao. Những rối loạn về hơ hấp cĩ thể gây trở ngại trong quá trình oxy hĩa trong máu. Thiếu oxy cĩ thể gây tổn thương não.
Nhưng ngáy cũng cĩ thể là dấu hiệu của chứng rối loạn hơ hấp vào ban đêm: sự ngưng thở lúc ngủ cũng được xem là một nguyên nhân quan trọng gây nguy cơ tai biến não. Hiện tượng ngưng thở nhất thời khi đang ngủ (từ vài giây đ
ến 1 hay 2 phút) cĩ thể xảy ra ở đàn ơng và phụ nữ thuộc mọi lứa tuổi. Khi chứng ngưng thở này xuất hiện hơn 30 lần trong thời gian 6 tiếng sẽ gây trở ngại cho sự oxy hĩa trong não. Những người ngáy nhiều thường là đàn ơng béo phì.

Khám phá mới về mật ong

Những cuộc nghiên cứu của Trường Đại học Illinois (Mỹ) cho thấy mật ong cĩ khả năng làm chậm quá trình oxy hĩa mật độ thấp lipoprotein - tiến trình dẫn đến sự hình thành các khối mỡ trong máu (cholesterol). Theo giáo sư hĩa thực phẩm của trường Nicki Engeseth thì mật ong sậm màu tốt hơn mật ong cĩ màu sáng.

Kết quả của cuộc nghiên cứu mới nhất cơng bố tháng 4 rồi trên tạp chí Hĩa thực phẩm Nơng nghiệp ở Mỹ cũng là lần đầu tiên xem xét các ảnh hưởng của mật ong trong máu con người, khẳng định các chất chống oxy hĩa của mật ong cĩ tác dụng và hiệu quả tương đương với chất chống oxy hĩa trong nhiều loại trái cây và rau quả khác. Ngồi ra, mật ong cịn được đánh giá tốt hơn các chất bảo quản truyền thống như butylated hydroxytoluence và tocopherol trong việc làm chậm sự oxy hĩa thịt chế biến hoặc ướp lạnh đặc biệt là thịt gà tây mà mùi vị thay đổi khơng đángkể
Hai nhà
khoa học Engeseth và Nele Gheldof đã tiến hành đo chỉ số chống oxy hĩa và hợp chất phenol trong mật ong từ nhiều nguồn hoa khác nhau. Họ sử dụng phương pháp tính khả năng hấp thụ triệt để oxy (ORAC) - một cách thức được ứng dụng rộng rãi phân tích các thành phần tương tự của trái cây, rau và rượu. Chỉ số ORAC thu được dao động từ 3 đến 17/gam trong khi nhiều loại trái cây, rau củ thơng thường là từ 0,5 đến 16/gam. Đây là con số rất cĩ ý nghĩa vì nĩ chứng tỏ cĩ nhiều chất chống oxy hĩa trong mật ong. Ngồi ra trong mật ong cịn cĩ các hợp chất phenol - hĩa chất thực vật khơng mang dưỡng chất nhưng cĩ khả năng chống lại một số bệnh.

Trong thí nghiệm trê
n các mẫu máu của những người khỏe mạnh, Engeseth và Gheldof đã thêm nhiều loại mật ong vào để quan sát tác động của nĩ đối với lipoprotein. Họ cũng thêm nguyên tố đồng vào để kích thích sự oxy hĩa lipoprotein và phát hiện ra rằng mật ong càng sậm màu càng cĩ nhiều khả năng giảm thiểu tiến trình tạo nên cholesterol trong máu.
Cho đến nay các khám phá trên đã
mở ra ý tưởng mới. Mặc dù người ta khơng thể ăn nhiều mật ong trong bữa ăn như các loại rau quả nhưng việc sử dụng mật ong thay thế đường để tận dụng các ưu điểm cĩ lợi cho sức khỏe của nĩ là hồn tồn cĩ thể.

Bệnh xúc xích và chiến tranh vi trùng

Vi trùng xúc xích là gì?

Trong kế hoạch chống khủng bố bằng vũ khí sinh học, Trung tâm phịng chống bệnh (Centers for Disease Control and prevention, thường gọi tắt là CDC) liệt kê các vi trùng cĩ thể sử dụng để khủng bố làm ba hạng A, B và C.

Hạng A gồm những vi trùng cĩ khả năng gây tử vong hoặc là lây lan dữ dội, đứng đầu sổ là bệnh than và bệnh đậu mùa. Đứng thứ ba trong hạng A, là vi trùng gây bệnh xúc xích. Lần đầu tiên bệnh được mơ tả là từ đầu thế kỳ 19 nhân vụ hơn 200 người bị ngộ độc vì ăn xúc xích (sausage), nhưng hồi đĩ khơng biết căn do. Mãi đến cuối thế kỷ 19, sau khi Louis Pasteur tìm ra vi trùng, mơn vi trùng học ra đời, mới cĩ người phát hiện ra ngộ độc như vậy là do độc tố tiết ra từ một thứ vi trùng, đặt tên là Bacillus botulinus (chữ La tinh, bacillus là cái que nhỏ vì con vi trùng hình dáng như cái que, cịn botulus nghĩa là miếng xúcxích).
Chất độc do vi trùng này tiết ra là thứ đ
ộc tố mạnh nhất từ xưa đến nay, cho nên việc bọn khủng bố lựa để dùng là điều tất nhiên. Người ta tính ra là chỉ cần 1 gram độc tố kết tinh tung ra dưới dạng phun hơi, trong điều kiện tốt nhất, cĩ thể làm chết hơn một triệu người.
Nước Nhật bị mang tai tiếng, vì hồi thập niên 30, ngành chiến tranh vi trùng (nổi bật là đơn vị 731 mà báo ch
í nĩi đến nhiều) đã từng thử độc tố vi trùng xúc xích cho một số tù nhân. Cịn nhớ gần đây dư luận xơn xao về vụ nhĩm tà giáo Aum Shinrikyo thả chất độc sarin gây chết chĩc trong xe điện ngầm ở Tokyo, nhĩm đĩ cũng cĩ kế hoạch sử dụng độc tố vi trùng xúc xích, ít ra là ba lần trong thập niên 90, nhưng kế hoạch khơng thành vì trục trặc kỹ thuật và nhân sự nội bộ.
Độc tố gây bệnh như thế nào?
Các sợi bắp thịt lớn, nhỏ trong người ta, dù là ở tay, chân, mí mắt, hay là ở bộ phận hơ hấp... sở dĩ cử đ
ộng được là cĩ sự "chỉ đạo" của dây thần kinh. Dây thần kinh ra lệnh cho bắp thịt, bằng cách dùng chất Acetylcholine ở chỗ tiếp nối giữa dây thần kinh và bắp thịt để mang tín hiệu cho bắp thịt. Độc tố xúc xích thấm vào dây thần kinh, làm cho chất Acetylcholine khơng thốt ra được, tín hiệu khơng cĩ, bắp thịt ì ra, làm cho cả người bại xụi.Điểm đặc biệt của độc tố xúc xích, là trong phản ứng ngăn chặn Acetylcholine, chất độc cịn y nguyên khơng hao hụt đi, cho nên chỉ cần vài nanogram độc tố (1 nanogram là 1 phần tỉ của 1 gram) cũng cĩ khả năng tiếp tục làm bại xụi cả mấy tháng.
Độc tố vào cơ thể bằng cách nào?
Phần lớn mắc bệnh là do ă
n phải chất độc do vi trùng tiết ra trong đồ ăn thường là đồ hộp chưa khử trùng đúng quy cách, vì vi trùng này khơng chịu được dưỡng khí.
Ngày xưa xúc xích làm khơng hợp vệ sinh, lại đĩng kín, nên dưỡng khí khơng cĩ, giúp vi trùng nảy nở. Ngộ đ
ộc bằng đồ hộp ngày nay cũng cĩ nhưng rất hiếm. Nếu ta ăn thẳng con vi trùng chứ khơng phải độc tố của nĩ đã tiết ra, thì thường là vi trùng khơng nảy nở trong ruột được, ngoại trừ những người yếu miễn nhiễm và một số trẻ sơ sinh. Cũng cĩ một số ít trường hợp độc tố ngấm qua vết thương. Cịn bệnh do hít độc tố vào qua đường hơ hấp thì rất hiếm: chỉ cĩ ba trường hợp hồi năm 1962 do bất cẩn tại một phịng thí nghiệm ở bên Đức.
Bọn khủng bố nhắm vào hai đ
ường: thả chất độc trong đồ ăn nước uống, và phun chất độc trong khơng khí. Tuy nhiên, cũng cĩ nhiều khĩ khăn về kỹ thuật. Độc tố trong hơi phun bị thối hĩa khá nhanh, mỗi phút mất hiệu lực từ 1% đến 4% chất chlorine trong nước cũng cĩ khả năng khử độc tố, cho nên âm mưu đầu độc nguồn cung cấp nước ở các thành phố khĩ thực hiện.
Bệnh phát hiện ra sao?
Dù độc tố vào cơ thể bằng cách nào thì bệnh trạng cũng như nhau. Từ lúc nhiễm phải đ
ộc tố cho đếnkhi bệnh phát, sớm thì chỉ mấy giờ đồng hồ, mà trễ thì cĩ khi cả tuần lễ. Người bệnh thấy mệt mỏi rã rời, khơng những cất nhắc chân tay khơng được mà mí mắt sụp xuống muốn mở ra khơng nổi, nĩi khơng ra hơi, nhìn một hĩa hai, con ngươi mở lớn. Khi các thớ thịt của bộ hơ hấp bị liệt thì thở khơng được nữa.
Nếu chữa trị qua khỏi được thì
thời gian bình phục rất lâu, vì phải đợi cho các dây thần kinh mọc ra những nhánh mới để chỉ huy thớ thịt. Cĩ thể là mấy tháng, những trường hợp nặng thì cả năm.
Vấnđềchữatrị
Các trường hợ
p ngộ độc vì bệnh xúc xích khá hiếm cho nên kinh nghiệm chữa trị là dựa vào một số ít trường hợp ngộ độc đồ hộp, bệnh trẻ sơ sinh và bệnh do vết thương. Khơng cĩ thuốc gì chữa cho hết liệt ngay được. Kháng độc tố chống độc tố xúc xích chế từ huyết thanh ng?a làm cho bệnh khơng tiến triển thêm. Hiện nay các nước đã cĩ kháng độc tố dùng cho ngộ độc đồ hộp chống ba thứ A, B và E. Những độc tố C, D, F và G xưa nay khơng gặp nên khơng cĩ chứa sẵn. Tuy nhiên, để đối phĩ với nguy cơ khủng bố, Bộ Quốc phịng Mỹ cĩ thứ huyết thanh kháng đủ 7 thứ độc tố xúc xích từ A tới G.
Việc chữa trị quan trọng khẩn cấp là
làm sao cho bộ hơ hấp khỏi tê liệt. Thường thì cần máy hơ hấp nhân tạo. Nhưng những máy này chỉ cĩ ở các bệnh viện lớn. Trong trường hợp bọn khủng bố phun hơi cĩ độc tố xúc xích, người ta nghĩ rằng nên thay quần áo cho bệnh nhân để khỏi nhiễm người khác, quần áo cĩ thể khử độc bằng cách nấu sơi trong 5 phút (thực ra chỉ cần 85oC là đủ).
Botox thẩm mỹ cĩ phải độc tố xúc xíchkhơng?

Con vi trùng bệnh xúc xích, ngày nay gọi là Clostridium botulinum, đ
ộc tố loại A của nĩ được hãng Allergan chế thành dược phẩm, đặt tên là Botox (botulium toxin). Botox được phép sử dụng từ năm 1989 để chữa một số bệnh như mắt lác (lé), mí mắt bị co giật. Về thẩm mỹ, người ta cĩ dùng để xố các vết nhăn, nhưng khơng phải là một chỉ định chính thức của Botox.

Người giàu chiếm tỷ lệ rất nhỏ ở Ai Cập cổ đại

Hầu hết cư dân Ai Cập cổ đại phải sống trong cảnh bần hàn, trong khi một nhĩm nhỏ thầy tế nắm giữ những tài sản kếch sù. Trẻ em buộc phải lao động kiếm tiền từ khi cịn rất nhỏ, và trung bình mỗi nhà 3 người thì cĩ 2 người phải làm việc... Đĩ là bối cảnh của xứ sở kim tự tháp vào thế kỷ 14 trước Cơng nguyên.

Nhà tốn học Ai Cập A. Y. Abul-Magd, Đại học Zagazig, đã đưa ra nhận định này khi nghiên cứu phế tích thành cổ Akhetaten (nằm bên bờ sơng Nile, miền trung Ai Cập).

Abul-Magd cho rằng, trong một xã hội chưa biết đến tiền như Ai Cập cổ đại, thì diện tích nhà ở là thước đo tốt nhất mức độ giàu cĩ của chủ nhân. Ơng đã đếm số lượng và đo đạc kích cỡ khác nhau của những mĩng nhà trên phế tích thành cổ này. Abul-Magd phát hiện thấy, sự phân hĩa giàu nghèo ở Ai Cập cổ đại là cực kỳ sâu sắc, cĩ lẽ cịn mạnh hơn bất kỳ xã hội nào ngày nay: Trên một vùng cĩ bề rộng khoảng 2 km, hầu hết các ngơi nhà đều chỉ cĩ một tầng, được làm từ gạch đất và dựng trên diện tích khoảng 60 mét vuơng. Tuy nhiên, cũng cĩ một đến hai ngơi nhà rộng gấp khoảng 7 lần như vậy.

Vì thành cổ Akhetaten chỉ tồn tại trong khoảng thời gian rất ngắn, chưa cĩ sự thay đổi qua nhiều thế hệ, nên theo Abul-Magd, nĩ phản ánh tốt nhất chân dung của Ai Cập cổ đại trong một chặng đường lịch sử.

Thành cổ này được vua Akhetaten lập ra cách đây khoảng 3.500 năm, khi ơng dời đơ từ Thebes tới. Nhà vua cũng cố gắng truyền vào thành phố một tơn giáo mới, với một vị thánh duy nhất cĩ tên gọi là Aten. Nhưng khi nhà vua băng hà, tơn giáo này rơi vào quên lãng, và Thebes được khơi phục lại thành thủ đơ của Ai Cập. Cũng từ đĩ Akhetaten trở thành phế đơ. Nĩ chỉ được sử dụng trong vịng 2-3 thế kỷ, trước khi b? cát bụi vùi lấp.

Các nhà khảo cổ đã nghiên cứu Akhetaten từ năm 1891, khi Tổ chức thám hiểm Ai Cập của London (Anh) bắt đầu khai quật nơi đây. Ngày nay, trên mảnh đất này là một thị trấn hiện đại, Tell el-Amarna.

Người Ai Cập trung cổ viết điếu văn trên vỏ trứng đà điểu

Đĩ là phát hiện của các nhà khoa học Anh khi phân tích các ký tự Ảrập viết trên hàng trăm vỏ trứng đà điểu ở Quseir, Ai Cập. Trên một trong những vỏ trứng này, người ta tìm thấy tồn văn bài phúng điếu một người đàn ơng chết trẻ.

Nhà ngơn ngữ học Dionisius Agius, Đại học Leeds (Anh), đã giải mã được những ký tự Ảrập viết trên vỏ trứng đà điểu ở Ai Cập vào thế kỷ 5-12 sau Cơng nguyên. Trước đây, các nhà khoa học đã biết rằng dân Ai Cập thích dùng vỏ trứng đà điểu để trang trí, nhưng đây là lần đầu tiên người ta phát hiện các bài điếu văn (tương tự như văn bia ghi trên mộ) được viết trên vỏ trứng.

Aguis đã dịch được đầy đủ bài điếu văn dành cho một người đàn ơng chết trẻ trên một chiếc vỏ trứng. Trong đĩ cĩ nhiều trích dẫn từ kinh Coran, hàm ý rằng người chết đã từ giã cuộc đời đau khổ và hữu hạn, để đến với cuộc sống khác an lạc và vĩnh hằng. Ngồi ra, trên vỏ trứng này cịn cĩ ghi một bài thơ ca ngợi cuộc sống nơi thiên đường.

Các hành tinh lớn được tạo ra chỉ trong "chớp mắt vũ trụ

Để cĩ được những hành tinh khí khổng lồ như sao Mộc, bà mẹ thiên hà đã phải "thai nghén" trong ít nhất vài triệu năm. Từ lâu, các nhà thiên văn vẫn chắc mẩm như thế. Nhưng nay, một mơ hình mới do các siêu máy tính đưa ra đã chứng minh khoảng thời gian đĩ chỉ kéo dài vài trăm năm.

heo quan điểm cổ điển, các hành tinh cỡ tương đương với Mộc tinh (hành tinh lớn nhất trong hệ mặt trời của chúng ta) được hình thành từ những đĩa bụi bay xung quanh một ngơi sao trẻ. Phải mất 1 triệu năm, nhân của các hành tinh này mới đơng lại, và mất từ 1 tới 10 triệu năm nữa, lớp vỏ khí bên ngồi mới dần dần được tích lũy.

Tuy nhiên mới đây, khi sử dụng các siêu máy tính để lập mơ hình tạo thành các hành tinh, nhà vật lý Thomas Quinn, Đại học Washington (Mỹ), và Lucio Mayer, Đại học Zurich (Thụy Sĩ), đã phát hiện ra rằng những đĩa bụi nguyên thủy tan rã rất nhanh chĩng, chỉ sau vài vịng quay. Khi quá trình phân rã kết thúc, các đám bụi lại bắt đầu kết tụ với nhau và hút thêm các chất khí mới ở xung quanh chúng. Quá trình này diễn ra cực kỳ gấp gáp, và sau vài trăm năm, một hành tinh khí giống với sao Mộc đã ra đời.

"Nếu một hành tinh khí khơng được hình thành nhanh chĩng, nĩ cĩ thể sẽ khơng bao giờ xuất hiện", Quinn nĩi. Sở dĩ cĩ điều kiện đĩ là do ngay khi bắt đầu được phơi thai, hành tinh đã phải chịu sự thiêu đốt của những ngơi sao lân cận. Nếu quá trình tích lũy vật chất của nĩ kéo dài, thì bức xạ từ các ngơi sao này sẽ hun nĩng và làm bốc hơi kho khí khổng lồ đã tích tụ quanh nhân hành tinh.

Mặt khác, cho tới nay, người ta đã tìm thấy hơn 100 hành tinh khí cỡ Mộc tinh xung quanh các ngơi sao bên ngồi hệ mặt trời. Điều đĩ chứng tỏ rằng loại hành tinh lớn như vậy là rất phổ biến. Quinn suy luận, nếu quá trình thành tạo hành tinh mất vài triệu năm, thì số lượng của chúng đã khơng phong phú như vậy, mà phải hiếm hoi hơn nhiều.

Tuy nhiên, hai nhà nghiên cứu cũng đồng ý rằng mơ hình của họ cần được hồn thiện thêm nữa. Vì hiện tại, nĩ khơng giải thích được tại sau hầu hết các hành tinh ngồi hệ mặt trời đều quay trên những quỹ đạo rất gần sao mẹ, và cũng khơng giải thích được sự hình thành những hành tinh bé nhỏ, và bằng đá, như trái đất của chúng ta.

Em bé nhân bản đầu tiên sẽ chào đời vào tháng 1/2003

Bác sĩ sinh sản người Italy Severino Antinori vừa tuyên bố, ba người phụ nữ vơ sinh được ơng điều trị bằng phương pháp nhân bản đã bước sang những tháng cuối của thai kỳ. Một trong số họ sẽ trở dạ đầu năm tới.

Kết quả siêu âm cho thấy cái thai nặng từ 2,5 đến 2,7 kg, và hồn tồn khỏe mạnh", Antinori cho biết. Hai người cịn lại đang mang thai ở tuần thứ 27 và 28. Tuy nhiên, ơng từ chối tiết lộ nơi những người phụ nữ này đang sống, mà chỉ cho biết họ cư trú trên cùng một vùng địa lý. Phản ứng trước việc này, "cha đẻ" của cừu Dolly, giáo sư Ian Wilmut, cho biết người ta nên nghi ngờ tuyên bố của ơng Antinori, vì đến nay, "tuy ơng Antinori khẳng định đã nhân bản một lượng lớn lợn và thậm chí cả linh trưởng, nhưng vẫn chưa ai nhìn thấy chúng và chưa cĩ bài báo khoa học nào được cơng bố". Phe phản đối nhân bản cũng chỉ trích ý tưởng này là vơ nhân đạo, và cảnh báo rằng ngay cả khi quá trình ấy diễn ra thành cơng, nĩ vẫn cĩ thể tạo ra những đứa trẻ dị tật.

Bác sĩ Antinori, giám đốc một bệnh viện phụ sản tư ở Rome, đã trở thành nhân vật thu hút nhiều sự chú ý vào năm 1994, khi ơng giúp một phụ nữ 62 tuổi cĩ con. Tháng 3/2001, cùng với hai bác sĩ khác, ơng cơng khai ý định sẽ nhân bản người. Đến đầu năm nay, Antinori cho biết một số phụ nữ đã được cấy phơi nhân bản vào tử cung. Tuy nhiên, suốt từ đĩ, ơng vẫn từ chối trình bày cơng trình của mình với các nhà khoa học độc lập.

Và tuyên bố của Antinori về đứa trẻ nhân bản đầu tiên sẽ vẫn chỉ là tuyên bố, cho đến khi ơng thực sự giới thiệu đứa bé trước cơng chúng, và các xét nghiệm độc lập chứng tỏ rằng em được tạo ra từ quá trình nhân bản.

Sẽ cĩ lúc con người khơng thể định hướng trên trái đất

Bạn hãy tưởng tượng một ngày nào đĩ, trên khắp thế giới, các máy điện thoại di động khơng bắt được sĩng, máy thu hình bị nhiễu, cịn kim địa bàn lại quay tít vì mất phương hướng. Điều gì đã xảy ra? Đĩ là vì từ trường của trái đất đã biến mất. Khi đĩ, các vệ tinh đều ngừng hoạt động. Mọi chuyến bay đều bị hủy bỏ, và tàu thuyền được lệnh khơng ra khơi. Các đội trưởng đội bay Concorde cuối cùng sẽ phát hiện thấy, qua các biển báo, những phân tử tích điện khơng bình thường từ khơng gian tới. Trên màn hình ti vi của bạn chỉ cĩ một màu trắng.Những số liệu đo được bằng vệ tinh gần đây đã chỉ ra rằng, từ trường trái đất đã giảm đi đặc biệt ở phân nửa địa cầu gồm châu Phi, châu Âu và Đại Tây Dương, trong khi đĩ nĩ lại ít thay đổi ở nửa phần kia. Đây cĩ thể là một sự vận động đáng lo ngại của từ trường trái đất.

Dựa trên những quan sát mới đây, các nhà khoa học của Học viện Vật lý địa cầu ở Paris dự đốn rằng cực Bắc từ tính (hiện đang gần với cực Bắc địa lý) sẽ biến đi để xuất hiện ở Nam Cực, sau một thời gian nữa. Sự đảo ngược ấy khơng phải diễn ra lần đầu. Trái đất chúng ta đã nhiều lần cĩ sự đảo lộn về cực từ trường như vậy. Lần gần nhất xảy ra hiện tượng này cách đây 780.000 năm. Nếu bạn cĩ mặt ở thời điểm đĩ, kim la bàn của bạn sẽ chỉ hướng Nam.

Trên thực tế, từ 10 triệu năm nay, từ trường trái đất đã đảo ngược khoảng 50 lần. Chúng ta biết được điều này là nhờ phát hiện các hạt nam châm nhỏ trong các dung nham và trầm tích đơng đặc dưới đáy biển. Những hạt nam châm này đã bị cố định lại trong một vị trí, cĩ thể phản ánh khá chính xác phương hướng của từ trường trái đất, vào thời điểm hình thành loại dung nham đĩ.

Bằng những phân tích phức tạp, các nhà khoa học nhận ra rằng, mỗi sự đảo ngược trên của từ trường đều đi kèm với một chu kỳ giảm cường độ của nĩ. Và chính điều tương tự đang diễn ra hiện nay. Tính tốn của các nhà khoa học cho thấy, từ trường trái đất đã giảm mạnh trong vịng 2.000 năm qua. Theo đà này, khoảng 1-2 nghìn năm tới, từ trường trái đất sẽ biến mất. Khi đĩ, mọi thiết bị máy mĩc hoạt động dựa trên sĩng điện từ đều ngừng hoạt động.

Từ trường trái đất cĩ nguồn gốc từ lớp nhân lỏng của trái đất, nằm sâu 3.000 kilomét, nơi cĩ một đại dương sắt nĩng chảy. Khối sắt nĩng chảy này hoạt động như một nam châm khổng lồ. Khi trái đất quay, từ trường này cũng vận động. Hiện tượng cường độ từ trường biến thiên như hiện nay cĩ thể báo hiệu những

 

 

Copyright (c) DaiChung News Media 2002