|
|
|
Đại Chúng số 123 - ngày 1 tháng 7 năm 2003 |
Thư Tòa Soạn |
Truyện dài Tình Ca Của Chúng ta Hương tình thơ ấu phôi thai "Mỗi người chúng ta là một lịch sử tuyệt vời". Ý tưởng này dịch từ câu tiếng Pháp - "Tout homme est une histoire sacrée" - mà chúng tôi ngẫu nhiên đọc được ở một tờ bích chương dán trên tường trong thành phố Paris. Ý tưởng này tạo cho chúng tôi một đường hướng rõ rệt đầy phấn khởi, trong việc viết ra cuốn truyện, sắp được quí vị lật tới trang một, để bắt đầu đọc. Quí vị sẽ theo dõi trang hai, trang ba, và những trang kế tiếp. Quí vị sẽ thấy tình tiết câu chuyện thật là thân quen, vì trong khi viết, chúng tôi đã luôn luôn đến với quí vị bằng tất cả mối thân quen có thể có được. Quí vị sẽ nhìn thấy chính mình qua những hình ảnh, tâm sự, biến cố, trong truyện. Và quí vị sẽ đọc hết chương thứ nhất, chương thứ hai, thứ ba,... cho đến chương cuối cùng của cuốn sách này. Khi gấp cuốn sách lại, quí vị sẽ thấy câu chuyện mình vừa đọc, tuy thân quen và tuyệt vời, mà vẫn không thể so sánh với cái thân quen và tuyệt vời trong câu chuyện của chính quí vị. Tại sao vậy?Thưa, vì đây chỉ là một trong hàng triệu bản tình ca. Mỗi bản tình ca, của mỗi người chúng ta, có thể kéo dài từ nhiều tháng đến nhiều năm, có khi cả một đời. Bản tình ca ấy, được trình bầy với nhiều khiá cạnh, mầu sắc, âm hưởng khác nhau, theo từng tình trạng riêng của mỗi cá nhân. Cho nên, tự nó đã có một giá trị đặc biệt, mà không một bản tình ca nào khác có thể mang ra so sánh được. Điểm tương đồng duy nhất, giữa các bản tình ca đó, là những nét thân quen. Lý do đơn giản, là chúng ta thuộc cùng một loại sinh vật, có ưu quyền làm chủ những khả năng tâm lý giống nhau, như cảm tình, cảm giác, ký ức, tri giác, vân vân... Chẳng khác gì những bộ phận, đường nét, của thân thể, chỉ loài người mơí có được. Kinh nghiệm cho biết, ở hai nơi khác nhau trong một nước hay trên thế giới, bất cứ lúc nào cũng có ít nhất hai người giống nhau như đúc. Giống nhau, nhưng không phải là một thứ người, như kiểu máy móc robot. Cái khoái cảm gặp được người giống mình về nét mặt, cũng chẳng khác gì niềm sung sướng, được chia sẻ những hiện tượng tâm lý tương đồng. Trong điều kiện bình thường, có ai không hân hoan, khi gặp được đồng bào, cùng mầu da, nét mặt, tiếng nói, ở nơi đất khách, quê người; có ai không vui mừng, thấy được đồng loại, sau khi sống biệt lập trong rừng sâu, trên hoang đảo, ngoài biển cả? Với quan niệm này, chúng tôi đủ can đảm viết ra bản tình ca của chính chúng tôi, với tất cả ước ao to lớn, là sẽ được hoà đồng với quí vị độc giả, trong hoà tấu vĩ đại của toàn thể chúng ta. Cũng như mỗi câu chuyện được kể, truyện của
chúng tôi mang một tựa đề, trích ra từ một câu thơ, mà ai cũng biết, cũng hiểu,
"Yêu em từ thuở mẹ về với cha..." Câu thơ thể hiện một quan niệm rất cao xa về
tình yêu của người Việt-Nam nói riêng, và có lẽ của tất cả mọi người nói chung,
dĩ nhiên là với nhiều cách phát biểu khác nhau. Theo quan niệm này, từ một thực
thể vô hình, là tình yêu của Thượng-Đế, phát sinh ra tình yêu giữa hai linh hồn,
được dành sẵn cho nhau từ thuở nào. Hai linh hồn đó thoát thai vào thể xác, lẽo
đẽo tìm nhau, trên quãng đường đời. Hoặc sớm, hoặc muộn, hoặc đúng lúc, trong
thực thể hữu hình hay vô hình, họ sẽ gặp nhau, và ở với nhau mãi mãi. Những tan
vỡ, đứt đoạn, tuyệt vọng, trên cõi đời này, chỉ là những thử thách vật chất, mà
một số chúng ta phải hứng chịu. Dù sao, nếu ta tin tưởng vào tình yêu, ta sẽ gặp
được tình yêu, bất cứ ở đâu, bất cứ khi nào. Do đó, chúng tôi lấy một nửa câu
thơ nói trên, làm nhan đề cuốn truyện này, Quí vị sẽ sống lại với chúng tôi ba quãng đời thơ ấu, niên thiếu, và trưởng thành của mình. Quí vị sẽ cùng chúng tôi tìm lại những hình ảnh xã hội cũng như gia đình, và một số chi tiết thật thâm sâu của bối cảnh lịch sử, qua các thập niên 40, 50, 60, 70,...từ Bắc chí Nam, trong hai thế giới Quốc gia và Cộng sản, của giải đất Việt-Nam hình chữ S. Đây là một chuyện thật, cho nên một số tên tuổi, điạ danh đã được thay đổi, vì những lý do riêng. Về ngôn ngữ, quí vị sẽ thấy, từ đầu cho đến ngày di cư, chúng tôi cố gắng diễn tả theo giọng miền Bắc, kể cả Thanh-Hoá. Sau ngày di cư, ngôn ngữ trong truyện được trộn thêm giọng miền Nam, với rất ít giọng miền Trung, vì chúng tôi không có nhiều dịp sống tại miền Trung, hoặc tiếp xúc với người miền Trung. Thật ra, kể từ khi được sử dụng hai ba ngôn ngữ của nước Việt Nam, chúng tôi thấy tự do hơn, vì tư tưởng được diễn tả dễ dàng hơn, với toàn thể kho tàng tiếng Việt. Ngoài lợi ích cảm thông, nhờ công việc viết của chúng tôi, và đọc của quí vị, còn có thêm lợi điểm ngữ học cho con em của chúng ta, với bản dịch rất trung thực sang Pháp ngữ do Agnès LEFUR, và Anh ngữ do Alphonse LEFUR. Chúng tôi hy vọng cống hiến quí vị những giờ
phút thoải mái, và sẵn sàng đón nhận tất cả ý kiến, phê bình của quí vị, hoặc
trên báo chí, hoặc bằng thư tín, theo địa chỉ của nhà xuất bản. Ý kiến của quí
vị sẽ giúp chúng tôi cải thiện hình thức và nội dung của cuốn "Yêu Em Từ Thuở..."
trong tương lai.Trân trọng cảm tạ.
CHƯƠNG MỘT Bến Sông Thương - Huyên đâu con? Khi ông nói đến tiếng "tắm", là Huyên đã biến mất, để rồi vài phút sau chạy vụt ra, mình mặc chiếc áo lót may liền với quần đùi bằng vải lấm tấm hoa mầu hồng tươi. Huyên lắc đầu, cho mớ tóc nâu đen bay tung trên bờ vai tròn xinh. Một nụ cười thật trong sáng nở ra, khiến toàn thể khuôn mặt bầu bĩnh của Huyên rạng rỡ lên. Hai cánh của chiếc mũi nhọn hơi nhếch, làm cho hai lỗ mũi hình nụ hoa cúc non nẩy lên nét tinh nghịch nhưng duyên dáng. Hai gò má tròn mịn, hắt ánh hồng lên cặp mắt đen to và dài, long lanh toả ra tia nhìn ngây thơ mà nồng nàn. Huyên ngừng lại một tí, rồi chạy ra sân trước,
thấy người bố thân yêu đang cúi xuống vuốt lông con chó vện. Nghe tiếng chân
Huyên, ông đứng thẳng lên, mắt trìu mến nhìn xuống đứa con gái đầu lòng. Bóng hai bố con ngắn và đậm, chuyển theo bốn
gót chân nhanh nhẹn đi trên sân gạch mênh mông, rồi lẫn vào bóng râm của chiếc
cổng có mái ngói đã lên rêu. Ra ngoài đường, Huyên nắm chặt tay bố, chân nhảy
tung tăng, rồi chợt nhìn lên hỏi: Ông giáo Ích cười nhẹ: Huyên vừa nói vừa mơ màng nhìn về phiá trước.
Hàng cây hai bên đường mờ đi, nhường chỗ cho những hình ảnh xa xưa hiện rõ lên.
Huyên thấy mình ở trên cao, hai chân quàng hai bên cổ của bố, mái tóc dài ngang
lưng ướt đẫm. Những giọt nước sông còn đọng trên làn da ngực nâu hồng. Chiếc
quần đùi hoa lấm tấm hồng dính chặt vào bụng. Huyên sung sướng, cười khúc khích
vì không phải bước đi dưới đất, từ trên cao nhìn thấy đỉnh đầu của các người qua
lại. Về đến trước nhà, ông giáo Ích vỗ vào chân cô con gái, Huyên bám cổ bố leo
xuống. Hai bố con nắm tay nhau, đi qua chiếc sân gạch, bước lên mấy bậc thềm, để
vào căn nhà giữa. Mẹ của Huyên đã chờ sẵn, đưa Huyên vào rửa ráy, thay quần áo.
Họ trở lại phòng ăn, dùng cơm chiều với các anh trai lớn và một em gái của Huyên.
U già đặt trước mặt Huyên bát cơm có để sẵn thức ăn, nói: Lúc ấy, Huyên nghe nói vậy thì thích lắm. "Ăn
nhiều chóng lớn, đi tắm sông những ngày nghỉ." Thật là sung sướng! Nhất là mỗi
lần ra khỏi nhà được vài bước, Huyên nũng nịu nói với bố: Thế là ông giáo liền ngồi sụp xuống. Huyên leo
thoắt lên cổ bố, cười khúc khích, miệng nở hoa với đôi môi đầy đặn hồng tươi.
Chiếc mũi nhọn cao vừa phải, cặp má hây hây, đôi mắt nhung, tất cả đều linh động
theo nụ cười, khiến cho khuôn mặt non dại toát ra một sức lôi cuốn khó tả. Trên
đường ra ngoài bờ sông, chốc chốc ông giáo Ích lại mỉm cười đáp lại tiếng chào
của người quen hoặc học trò của ông. Ra tới bờ sông, ông giáo để Huyên xuống, đi
tìm một cây chuối chặt sẵn, mang xuống sông, tập cho Huyên bơi. Hai bố con đùa
nghịch dưới nước một lúc lâu mới lên bờ, lấy khăn bông thấm qua loa mặt mũi chân
tay. Ngồi nghỉ trong quán bên đường một chốc, hai bố con rủ nhau ra về. Huyên
ngước cặp mắt có đôi lông mi dài lên nhìn bố. Ông giáo Ích mỉm cười. Ngập ngừng
một tí, Huyên hé hai hàm răng trắng phau, với hai má lúm đồng tiền dễ thương,
nói nhỏ nhẹ: Thế là Huyên lại được ngồi trên cổ của bố.
Những lúc ấy, Huyên cảm thấy yêu bố vô ngần. Như để thưởng công cho bố, Huyên
cất tiếng, hát mấy câu học thuộc trong trường: Giọng hát trong vắt cao vút. Các bà giáo, ông giáo thường khen Huyên đứng đầu về ca hát, mặc dầu Huyên ít tuổi nhất trong lớp. Mỗi khi nhà trường tổ chức lễ tết, bố mẹ Huyên lại nhận được giấy xin phép cho Huyên được tham gia vào ban ca kịch... ...Hai bố con ông giáo Ích ra đến bến lúc nào không biết. Trên bến, dưới nước, tiếng nói lao xao của những người ngồi chơi trong các quán nước, tiếng cười đùa hò hét của trẻ con và người lớn đang tắm ven sông, tạo nên một quanh cảnh thật nhộn nhịp. Huyên chạy ra bờ sông, nhúng thử hai bàn chân nhỏ bé xuống nước, rồi từ từ đi lại gần đám trẻ con. Mấy người chị em họ của Huyên thi nhau té nước vào người Huyên. Huyên vuốt mặt, hấp him đôi mắt, há miệng thở mạnh. Cả bọn phá lên cười. Huyên cũng cười theo, hai tay vục nước té lại. Đoạn, bốn năm chị em nắm tay nhau, quay tròn dưới nước, rồi buông ra, hụp xuống, nhô lên, thi bơi nhanh theo ven sông... Ông giáo Ích đứng trên bờ, trao đổi vài câu với mấy người quen. Để khăn bông trên bãi cỏ, ông xuống sông bơi qua bên kia, trèo lên đồi sim gần đó. Ông bước chậm chạp trong các khóm cây, vuốt ve
những chùm sim chín. Trong trí ông hiện ra tất cả những ngày trẻ trung thơ mộng:
Xưa kia, đồi sim này là nơi Ích và Thảo hay hẹn hò, tình tự... Quanh quẩn trên
đồi sim một lúc lâu, ông giáo Ích xuống sông bơi trở về bến cho nhanh, chứ không
đi qua cầu cách đó vài trăm thước. Thấy Huyên còn ở dưới nước, ông gọi: Huyên nhanh nhẹn trèo lên bờ. Ông giáo đưa khăn
bông cho Huyên lau đầu tóc, tay chân. Khi còn bé, Huyên chỉ mặc quần đùi đi tắm.
Từ khi mẹ của Huyên thấy hai ngực Huyên hơi nhú lên bằng hai chũm cau, bà cho
Huyên mặc áo tắm, có áo lót may liền với quần đùi. Bà nói: Trên đường về nhà, Huyên vừa đi vừa nói khẽ một
mình, như không muốn cho bố nghe thấy: Huyên không dằn lòng được, nên nói "tiếc" hơi
to. Ông giáo Ích cúi xuống nhìn cô con gái, dịu dàng hỏi: Huyên hơi nói dỗi: Ông giáo nắm chặt tay cô con gái cưng, giọng
ông chợt xa vắng: Huyên không dám tiếp tục dỗi nữa. Đây là lần
thứ hai Huyên nghe bố nói những lời như thế...Huyên thầm nghĩ: "Sau này, khi
thầy già quá, không đưa mình đi tắm sông được, ai sẽ là người thay thế thầy? Các
ông anh thì mình không muốn nhờ, mấy đứa con trai trong lớp chắc cũng vậy. Đi
tắm một mình kể cũng buồn đấy. Mẹ, u già, các đứa bạn gái, thì nhát ơi là nhát!...Còn
mấy người chị em họ, lâu lâu mới chịu đi tắm sông, sợ bị đen...hơn!" Nghĩ đến
đây, Huyên phì cười, vội vàng cất tiếng hát, không phải để thưởng công cho bố,
mà để che giấu cử chỉ ngộ nghĩnh của mình. Huyên chạy lùi trước mặt bố, miệng
cười tít, hai bàn tay xinh xinh với những ngón tay dài thon, vờn qua vờn lại
theo điệu múa mới học trong lớp. Cứ như thế, Huyên chạy lùi, múa hát tưng bừng
trước mặt bố. Ông giáo Ích bật cười ha hả. Mấy người qua lại thấy thế cũng vui
lây. Họ nói với ông giáo: Mắt ông giáo sáng lên, đầu gật gù tán thưởng và
cảm ơn. Nhưng ông không nói lời nào cả. Gần đến nhà, Huyên thôi không muá hát
nữa, ngước lên nói với bố: Đến nhà trong, không thấy mẹ, Huyên mở tủ lấy
quần áo, rồi vào nhà tắm, đóng cửa lại, vừa giội nước lên đầu vừa suy nghĩ. " Ừ
mà quả thật dạo này thầy gầy đi nên trông già hơn. Thấy mẹ bảo là thầy hay bị
đau bụng, phải ăn kiêng. Chỉ có thế thôi, chứ có làm sao nữa đâu. Thầy vẫn vui
đuà ngoài sông mà. Mình thật chả hiểu gì cả..." Huyên chép miệng. Thương cả hai
bố mẹ, nhưng Huyên hiểu bố nhiều hơn.Có những lần, ra bờ sông thấy đông người,
ông giáo Ích bảo Huyên: Huyên lúc lắc hai vai: Thật ôn tồn, ông giáo nói: Thế là Huyên nhảy lên, nói như reo: Ngồi bên bờ sông, dựa lưng vào đầu gối của bố,
Huyên lắng tai nghe chuyện ngày xưa... Ông giáo Ích mơ màng nhìn xuống dòng sông hơi
gợn sóng. Dòng sông mang tên hàm chứa thật nhiều tình cảm: Sông Thương! Ông nói
tiếp:" Trường thầy dạy là trường con gái. Đặc biệt trong đám nữ sinh của lớp Đệ
Tam A, thầy thích nhất Thảo. Nàng có cặp mắt, đôi môi, giọng nói, giống hệt
con." Huyên nghe đến đây, cười khúc khích: Ông giáo Ích quay lại nhìn Huyên chăm chú: Huyên thoáng nghĩ:"Sau này lớn lên, mình phải
tìm cho bằng được người nào có cặp mắt nâu đen để... lấy cho mà xem!" Huyên lại
phì cười vì không hiểu "lấy " là như thế nào. Ông giáo nói, như đọc được ý nghĩ
của Huyên: Không muốn làm cho bố cụt hứng, mặc dầu hơi sốt
ruột, Huyên vui vẻ cao giọng hỏi đùa bố: Ông giáo Ích cũng đùa với Huyên, bằng cách cho
âm thanh chữ "lấy " nẩy trên đầu lưỡi: Ông bà ngoại bằng lòng. Khi gặp mặt, nói chuyện
với thầy xong, ông ngoại vừa ý tất cả mọi điểm, chỉ chê rằng thầy trông yểu
tướng, vì cổ lộ hầu và thân hình hơi mỏng. Tuy nhiên, ông bà ngoại vẫn để cho
thầy và mẹ của con tìm hiểu nhau. Một số nữ sinh trong lớp cũng mê thầy. Họ ghen
tức với mẹ con, gây sự cãi nhau, giằng co ngoài đường. Ông ngoại con phải cho xe
đưa mẹ con đến tận trường và đón về tới cổng nhà. Trong khi ấy, rất nhiều chàng
trai theo đuổi mẹ con. Đặc biệt có anh chàng ở cùng phố, trẻ đẹp, khoẻ mạnh, học
giỏi, tán tỉnh mẹ con ráo riết, nhưng dĩ nhiên là mẹ con không đáp lại tình yêu
đó. Gặp mẹ con đi chơi với thầy nhiều lần, anh chàng ấy vô cùng thất vọng. Rồi
mẹ con tự nhiên bị ngớ ngẩn như người mất hồn. Gia đình đưa mẹ con đi khám bịnh.
Các bác sĩ không biết bịnh gì. Sau có người khuyên nên đi mời pháp sư đến chữa.
Pháp sư nói rằng mẹ con bị bỏ bùa mê, trong khi vô ý đánh mất đồ vật riêng, hoặc
ăn uống nhiều lần trong cùng một hiệu ăn, hoặc vô tình nhận quà tặng... Phải sáu
tháng, mẹ con mới khỏi bịnh. Khi ông nội con đến xin cưới mẹ con cho thầy, ông
bà ngoại con bằng lòng ngay." Huyên cướp lời bố: Ông giáo Ích mỉm cười, lắc đầu: Huyên giụi đầu lên cánh tay bố, chảu đôi môi đỏ
chót, giọng nói vô cùng nũng nịu: Ông giáo Ích nghiêm trang nói: Huyên lắng tai nghe bố dạy, nhưng không hiểu
hết được ý của bố. Huyên có thói quen nghe và ghi nhận tất cả những điều dạy bảo
của người bố đáng yêu kính, tự nhủ rằng sau này lớn lên, Huyên sẽ nhớ lại mà
sống cho đúng với giáo dục gia đình. ... Cứ như thế, Huyên hiểu bố mỗi ngày một nhiều. Huyên cảm thấy mình trở thành một nhân chứng ưu tiên trong gia đình. Huyên là con thứ năm. Trên Huyên có bốn người anh trai. Hùng, anh cả của Huyên, đang đi học đã bị bắt giam về tội tham gia hoạt động cho Quốc Dân Đảng, chống lại Việt Minh là một đảng lớn và mạnh hơn. Thầy mẹ của Huyên buồn phiền rất nhiều. Huy, anh thứ hai, Đông, anh thứ ba, và Tú, anh thứ tư, tất cả đều còn đi học và phải theo một chương trình ôn tập ở nhà thật nghiêm nhặt, do ông giáo Ích đặt ra. Huyên là người con gái mà cả nhà, cả họ, đã mong đợi từ lâu. Huyên có ba em. Hai em gái là Liên và Ngọc. Em trai út của Huyên là Tâm, mới sinh ra được hai tháng. Đáng lẽ Tâm là con trai thứ sáu, nhưng trước khi có Ngọc, mẹ Huyên đã sinh ra Đức. Khi Đức ra đời, thầy mẹ của Huyên lo lắm. Thời ấy, người ta dị đoan, tin vào truyền thuyết "Ngũ Qủy cướp cái". Được sáu tháng thì Đức chết vì bịnh sưng phổi cấp tính. Mẹ Huyên thương xót con, khóc mấy năm liền. Có những chiều, trong khi thầy của Huyên làm việc trên tỉnh, mẹ Huyên bế Tâm, Huyên dắt Liên và Ngọc, đi ra bến sông Thương. Mấy mẹ con giải chiếu ngồi bên bờ sông, nhìn đăm đăm về phía nghĩa địa, nơi chôn Đức, cách đó vài trăm thước. Bà giáo Ích thở dài, nước mắt chảy ròng ròng, làm cho Huyên mủi lòng khóc theo. Liên cúi đầu thở dài, còn Ngọc thì ngơ ngác, rồi ôm lấy lưng Huyên, mếu máo đòi bế vào lòng... Chiều thứ Sáu, ông giáo Ích chưa đi làm về.
Huyên nóng ruột, đi ra cổng lớn, tựa lưng vào một cánh cửa mở, hai tay ôm trên
ngực con mèo mướp, mắt đăm đăm nhìn ra đường cái. Huyên hồi hộp chờ bóng chiếc
xe hơi đen sắp hiện ra ở đầu đường. Thỉnh thoảng, Huyên ngoái cổ nhìn về phía
sông Thương, có dòng nước trong vắt từ từ trôi về đông. Dòng nước in sâu bao kỷ
niệm vui buồn, bên mẩu đời non dại của Huyên. Biết bao hình ảnh, âm thanh, mầu
sắc, hương vị đầu tiên cứ hiện đến với Huyên, mỗi khi Huyên trông thấy hoặc nghĩ
đến con sông đó. Tự nhiên Huyên cảm thấy yêu thương con sông đó vô cùng, như yêu
thương một cái gì quí báu lắm, mà Huyên chưa biết rõ. Huyên chỉ mường tượng rằng
con sông ấy đang giúp Huyên theo đuổi, xây đắp một chuyện thật lớn... Huyên lẩm
bẩm một mình: (còn tiếp) |
|
Copyright (c) DaiChung News Media 2002
|