Đại Chúng số 43- ngày 07 tháng 1 năm 2000

 

MỘT NGHÌN LẺMỘT CHUYỆN NHỚ
QUÊN


BLACK BOX LÀ GÌ?SỰ AN TOÀN MÁY BAY RA SAO?


NẮNG THÔN ĐOÀI
(Tiếp theo)

SUỐI NGUỒN TƯƠI TRẺ

ÂM NHẠC TỪ NHỮNG NGƯỜI BẤT TƯ
của Rosemary Brown
Nguyễn Hữu Hiệu dịch
(tiếp theo kỳ trước

 

MẤY THẰNG BẠN CỦA TÔI
 

DINH DƯỠNG CHO NGƯỜI BỆNH VIÊM GAN
 

VIỆT NAM VĂN HÓA SỬ CƯƠNG
TRÊN ĐƯỜNG ĐI TÌMCHỮ VIỆT CỔ


 

 

         DINH DƯỠNG CHO NGƯỜI BỆNH VIÊM GAN

Bác sĩ Bùi Xuân Dương

L.T.S: Bác sĩ Bùi Xuân Dương chuyên khoa về hệ thống tiêu hoá và gan. Bác sĩ tốt nghiệp y khoa tại đại học University of Bern, Switzerland; tốt nghiệp chuyên khoa bệnh Nội thương và chuyên khoa bệnh tiêu hoá và gan tại St. Louis University, Missouri. Ông đặc biệt chú trọng và nghiên cứu về dinh dưỡng trong việc phòng ngừa bệnh ung thư hệ thống tiêu hoá. Bác sĩ Bùi Xuân Dương hiện hành nghề tư tại Westminter, CA 92683. Tel. (714) 531-3535. Email: DuongbuiMD@AOL.com. Bác sĩ đã dành cho tuần báo Đại Chúng một niềm ưu ái và ông đã chia xẻ với chúng ta một số những kinh nghiệm khoa học và phương pháp dinh dưỡng để trị căn bệnh hiểm nghèo mà hiện nay nhiều người mắc phải. Hy vọng khi đọc xong, quý vị sẽ có một phương pháp ăn uống hợp lý để bảo vệ sức khoẻ và tuổi thọ.

Trong những năm gần đây, người ta ý thức hơn về vấn đề dinh dưỡng trong việc bảo trì sức khoẻ cũng như chửa trị bệnh tật. Tuy "Ăn để sống, chứ không phải sống để ăn", chúng ta không nên chỉ ăn để sống "qua ngày". Ăn đúng cách có thể giúp phòng ngừa bệnh tật, hoặc thuyên giảm nhiều triệu chứng khác nhau.

Tuy nhiên nói thì dễ , làm thì khó. Ngoài sự hiểu biết sâu xa về các loại dinh dưỡng, người muốn ăn đúng cách cần một ý chí cương quyết và bền bỉ. Ăn đúng "kiểu", chưa chắc đã ăn đúng cách. Ăn uống khiêng khem "cực khổ", chưa chắc đã tạo ra cho chúng ta một môi trường thuận lợi. Nếu chúng ta ăn gạo lức muối mè ngày này qua tháng nọ, chẳng hạn; hoặc ăn trường chay một cách tuyệt đối mà không để ý đến các chất đạm và các chất bổ khác, cơ thể của chúng ta sẽ mất dần nhiều chất dinh dưỡng một cách kinh niên, và từ đó đưa đến nhiều bệnh tật. Mặt khác, một số thức ăn tuy rất ngon miệng, nhưng nếu ăn quá nhiều có thể đưa đến nhiều bệnh tật khác nhau.

Dinh dưỡng cho người bệnh viêm gan được phân biệt tuỳ theo bệnh trạng của mỗi cá nhân:

1)- Người bị viêm gan cấp tính (Acute Hepatitis).

2)- Người bị viêm gan mãn tính (Chronic Hepatitis).

3)- Người bị chai gan (Liver Cirrhosis) hoặc ung thư gan (Liver Cancer).

Nói đến dinh dưỡng chúng ta thường gặp nhiều lời khuyên khác nhau truyền tụng từ người này sang người nọ, từ đời này sang đời kia. Một số lời khuyên rất đúng và rất nên được ứng dụng vào đời sống hàng ngày. Ngược lại nhiều lời khuyên hoàn toàn sai lầm và không dựa trên bất cứ một nghiên cứu khoa học nào cả. Những lời khuyên truyền khẩu này được phổ biến từ nhiều thế hệ khác nhau, nên được in sâu vào ý thức của Đại Chúng. Thậm chí nhiều lời khuyên rất phản khoa học đã và đang được xem như một trong những văn minh cảu dân tộc và như thế cứ tiếp tục duy trì và ứng dụng một cách phổ thông. Áp dụng những lời khuyên vô lý này vào cách thức ăn uống không những không mang lại một lợi ích nào mà còn có thể làm cho cơ thể của chúng ta mỗi ngày một yếu đi và nhiều bệnh tật hơn.

Hơn nữa, không phải bệnh nào cũng có thể chửa được bằng thức ăn. Và không thức ăn nào được xem là thuốc chửa bệnh. Theo định nghĩa"thuốc" là một hoá học có thể ứng dụng để trị bệnh hoặc chửa lành thương tích. Nếu thực phẩm được dùng như thuốc trị bệnh, chúng sẽ có tất cả các phản ứng phụ nếu "dùng" không đáung cách hoặc quá "over-dose".

Mục tiêu chính của dinh dưỡng là:

1)- Giữ cán cân trung bình. Đừng ăn ít hơn hoặc nhiều hơn sự cần thiết của cơ thể. Người quá mập, nên xuống ký. Người ốm quá nên lên cân.

2)- Cung cấp cho cơ thể chúng ta những chất bổ và khoáng chất không cần thiết.

Thực phẩm chứa đựng nhiều chất đạm (protein), chất đường/bột (sugar/carbon hydrate), chất mở (fat/cholesterol), sinh tố (Vitamin), khoáng chất (Trace Elements), chất sơ hay còn gọi là bì sợi (fiber) v...v... theo những tỷ lệ khác nhau. Tuỳ theo tuổi tác, trong lượng nghề nghiệp cũng như sinh hoạt thể thao và phái giới, chúng ta trung bình cần từ 1 đến 1.5 gm cho mỗi một kilô trọng lượngmỗi một ngày. Nói cách khác, nếu một người lớn nặng khoảng 70 kí, họ cần ăn khoảng 2'100 đến 2'450 Kcal. và 70 đến 90gm chất đạm mỗi ngày. Tuy một gram chất mở chứa nhiều nhiên liệu hơn một gram chất đường, chất bột hoặc chất đạm, chúng ta nên dùng chất mở/ béo càng ít càng tốt. tổng số năng lương mỗi ngày không nên nhiều hơn 30% dưới dạng mở.

Hơn nữa, một ngày chúng ta nên ăn khoảng 20 đến 30 gram chất sơ. Chất sơ có nhiều trong các loại rau và trái cây.

THỨC ĂN CHO NHỮNG NGƯỜI VIÊM GAN CẤP TÍNH:
Như đã trình bày trong bài bệnh viên gan, khi bị viêm gan cấp tính gây nên bởi vi khuẩn viêm gan A, B, C và E, hoặc viêm gan do các loại thuốc men, rượu biav..v...bệnh nhân có thể bị đau bụng, tiêu chảy, buồn nôn, ói mửa. Những bệnh nhân này nếu bị ói mửa liên tục phải đưa nhập viện để tiếp tục tiếp tế thức ăn thẳng voà mạch máu. Nếu chỉ hơi nôn nao khó chịu, họ không cần nhập viện. Họ có thể dùng các thức ăn nhẹ, không dầu mở, không nhiều gia vị. Thường nên ăn nhiều vào buổi sáng. Ăn trể hơn người bệnh dễ buồn nôn hơn. Nếu bị đầy bụng dễ nôn sau khi ăn, họ nên ăn ít một và chia thành nhiều bửa trong ngày. Để bệnh chóng lành, bệnh nhân nên ăn nhiều năng lượng (Calories) hơn bình thường. Năng lương này rất cân thiết trong việc hồi phục những tế bào gan nói rei6ng và toàn cơ thể nói chung. Tránh dùng quá nhiều các loại thuốc có thể làm hại đến gan nhiều hơn, chẳng hạn như thuốc Tylenol (Acetaminophen). Nên tránh uống rượu và bia. May mắn thay, đa số triệu chứng của bệnh viêm gan cấp tính từ các loại vi khuẩn viêm gan, nếu có, chỉ kéo dài vài ngày tới vài tuần. Một khi gan bình phục bệnh nhân có thể ăn uống lại bình thường mà không phải kiên cử gì cả.

THỨC ĂN CHO NGƯỜI VIÊM GAN MÃN TÍNH
Bệnh nhân viêm gan mãn tính trong những giai đoạn đầu khi bệnh chưa nặng thường vẫn cảm thấy bình thường, mặc dù gan của họ trở nên yếu dần mỗi ngày. Ăn uống cũng như tiêu hoá thức ăn ban đầu vẫn chưa gặp trở ngại nào, ngay cả khi gan bị tàn phá mọt cách đáng kể. Cho đến nay Hội Y- Sĩ Đoàn Hoa Kỳ chưa có lời khuyên hay thực đơn đặc biệt nào về thực phẩm cho người bị viêm gan mãn tính. Ngoài việc loại bỏ những nguyên nhân đưa đến bệnh viêm gan, như chửa trị bịnh viêm gan vì vi khuẩn viêm gan B, C; tránh uống rượu bia, tránh các loại thúôc có thể làm hư gan hoặc chỉ nên uống thuốc khi thật cần thiết v...v...Người bị viêm gan mãn tính vẫn tiếp tục ăn uống bình thường mà không phải lo sợ gì lắm. Họ chưa bắt buộc phải tránh ăn thịt, muối hay phải hoàn toàn kiêng cữ lòng đỏ trứng gà, trứng vịt, thức ăn nhiều chất béo hoặc Cholesterol v...v...Nếu cần họ có thể uống mỗi ngày một viên Multivitamin. Ngoài thuốc bổ thông thường họ cần uống thêm thiamine và folic, nhất là nếu họ bị viêm gan vì uống rượu bia quá nhiều trong một thời gian quá lâu.

RƯỢU BIA VÀ BỆNH GAN
Rượu bia là một độc chất nguy hiểm cho gan. Uống rượu bia quá nhiều có thể làm viêm gan và chai gan. Nhiều nghiên cứu cho thấy, rượu bia nếu uống thái quá sẽ làm bệnh viêm gan do vi khuẩn viêm gan nhất là vi khuẩn viêm gan loại C phát triển nhanh chóng hơn và trầm trọng hơn. Vì thế bệnh nhân sẽ giảm thọ nhiều hơn và nhanh hơn so với những người cũnng bị viêm gan mà không uống rượu. Theo thông cáo của Học Viện Y Tế Quốc Gia (National Institutes Of Health) vào năm 1977, bệnh nhân bị nhiểm vi khuẩn viêm gan phải tránh uống rượu. Nếu uống, không đựơc uống rượu quá một ly nhỏ mỗi ngày. Tốt hơn hết, nên tránh hoàn toàn rượu bia, để tránh tình trạng "châm dầu vào lửa".

CHẤT SẮC VÀ BỆNH GAN:
Trong cơ thể gan la bộ phận chứa đựng nhiều chất sắc. Gan của người bị nhiểm vi khuẩn viêm gan C có khuynh hướng giữ chất sắt nhiều hơn. Quá nhiều chất lim loại này trong cơ thể, gan sẽ bị hư và tác dụng của thuốc Interferon trong việc chữa trị viêm gan nhiễm vi khuẩn viêm gan B và C có thể giảm đi nhiều phần. Vì thế, bệnh nhân bị viêm gan C với lượng sắt cao trong máu, nhất là khi gan bị chai nên tránh uống thuốc bổ có chất sắc hoặc thực phẩm có nhiều chất kim loại này như thịt đỏ, gan. Đây là lý do tại sao ăn gan không những không bổ, mà còn có thể làm hại gan hơn. Nên tránh nấu ăn bằng nồi niêu làm bằng sắt hay lót với chất sắc cũng như tránh dự trử thức ăn trong những hộp bằng kim loại.

MỠ VÀ BỆNH GAN:
Mập phì (obesity), bệnh mỡ cao hoặc tiểu đường thường đưa đến bệnh gan hoá mỡ (Fatty Liver). Lâu dần gan có thể bị viêm. Những người này nếu xuống cân hay giảm lượng Cholesterol thì gan có thể tốt hơn. Bệnh nhân bị viêm gan vì thế nên tập thể dục điều đặn, bớt htức ăn nhiều chất béo, Cholesterol, đường. Nếu chưa đạt đựơc số cân trung bình (Normal body weight) hoặc lý tưởng (ideal body weight), họ nên cố gắng xuống ký.

CHẤT ĐẠM TRONG MỞ:
Chất đạm (protein) đóng một vai trò quan trọng và cần thiết trong việc bảo trì và tăng trưởng bắp thịt trong cơ thể của chúng ta. Chất đạm cũng giúp cơ thể tự chữa bệnh và hồi sức. Người bị bệnh gan cần ăn uống đầy đủ chất đạm mỗi ngày để giúp tế bào gan tăng trưởng và hồi phục mau chóng. Tuỳ theo tuổi tác, trong lượn, nghề nghiệp cũng như sinh hoạt thể thao và phái tính nam nữ, bệnh nhân cần từ 1 đến 1.5 gm chất đạm mỗi ngày cho một ký lô trong lượng cơ thể. người ta hiểu lầm rằng bệnh nhân viêm gan phải tránh chất đạm. Điều này chỉ đúng khi gan bị chai quá nặng mà thôi.

Khi bệnh trở nên nặng hơn, khả năng bào tiết chất mật của gan giảm dần. Thiếu chất mật sự tiêu hoá và hấp thụ mở trở nên khó khăn hơn. Bệnh nhân có thể bị sình bụng, khó chịu hoặc tiêu chảy. Các loại Vitamin tan trong mở như Vitamin A, D, E sẽ không được hấp thụ như mong muốn. Vì thế nếu không uống thuốc thêm Vitamin D (5,000-8,000 IU mỗi ngày) và calcium, xương của họ có thể sẽ sốp hơn và dễ gẫy hơn. Nên uống thêm Vitamin A từ 10,000 đến 25,000 IU mỗi ngày và Vitamin E từ 50 đến 400 IU mỗi ngày. Một số bác sĩ thì khuyên nên uống Vitamin C mỗi ngày.

THỨC ĂN CHO NGƯỜI BỊ CHAI & UNG THƯ GAN
Trong trường hợp này, khả năng hoạt động của gan bị suy giảm rất nhiều. Gan không còn cung cấp cho cơ thể đầy đủ những hoá chất và chất đạm cũng như không thể loại bỏ các chất độc, chất dơ và cặn bả trong người. Người bị chai gan vì thế dễ bị phù thủng. Nước ứ đọng trong người làm bụng sình trướng. Bệnh nhân thường đau bụng tiêu chảy, đi cầu ra máu hoặc đôi khi ói ra máu. Vấn đề dinh dưỡng bấy giờ cần phải kiểm soát một cách kỷ lưởng với sự giám sát của bác sĩ.

Người bị chai gan không nên ăn quá 2 grams muối mỗi ngày, nghĩa là ít hơn một thìa cafe muối. Một cách giản dị, đừng chấm thêm nước mắm, xì dầu hoặc rắc thêm mắm muối vào thức ăn đã bày trên bàn. Ăn quá mặn nước sẽ ứ đọng trong bụng. Trong một số trường hợp bệnh phải uống thêm thuốc loại tiểu.

Để tránh bệnh loạn trí (hepatic encephalopathy), bệnh nhân nên cắt giảm tiêu thụ chất đạm từ động vật như thịt, cá, trứng, gà, vịt, sữa. Không nên dùng quá 0.8 gram chất đạm từ động vật cho mỗi ký lô trọng lượng mỗi ngày. Ammonia từ chất đạm của thịt nếu tăng quá cao sẽ làm bệnh nhân trở nên mệt mỏi, buồn ngủ, thiếu minh mẫn, kém tỉnh táo và nếu nặng hơn loạn trí, hôn mê bất tỉnh. Mặt khác người ta nhận thấy chất đạm từ thực vật như đậu nành, đậu hũ dễ ăn hơn và có thể tránh được những hậu quả của bệnh loạn trí. Vì thế, người bị chai gan, nên ăn rau quả nhiều hơn thịt. Họ có thể ăn từ 70 đến 80 gram chất đạm từ thực vật mỗi ngày. Ăn nhiều rau và thức ăn chay khác còn mang lại một lợi điểm khác không kém quan trọng. Đó là bớt bón. Ngay cả bệnh tiểu đường cũng có thể suy giảm nếu ăn nhiều chất sơ, bì sợi hơn.

Ngoài các loại thuốc bổ dùng cho người bệnh viêm gan mãn tính, bác sĩ có thể sẽ cho uống thêm Vitamin K từ 2.5 đến 5.0 mỗi ngày, nếu bệnh nhân có khuynh hứơng chảy máu, hoặc các chất khoán như Magnesium glunate, zinc sulfate v...v...

Người bị chai gan cần phải ăn nhiều chất sơ để tránh bị bón. Trung bình họ cần đi đại tiện ít nhất 2 đến 3 lần mỗi ngày. Một lần nữa điều này nhấn mạnh sự cần thiết của rau và trái cây trong việc trị bệnh nói chung và bệnh viêm gan nói riêng. Khi đi cầu nhiều lần trong ngày, chất Amonia từ phân sẽ giảm đi và bớt được hấp thụ vào máu hơn. Người ta cũng nhận thấy yoghurt và sữa hoặc chất men Lactobacillus acidophilus nếu dùng đúng cách có thể hoá giải chất amonia trong phân.

Tóm lại, thực phẩm cho người chai gan và ung thư gan trở nên rắc rối và phức tạp hơn nhiều so với dinh dưỡng cho người chỉ bị viêm gan trong những giai đoạn đầu. Bệnh nhân chai gan mất dần những khả năng loại bỏ nhiều chất độc khác nhau trong cơ thể nên dễ bị ngộ độc. Thức ăn thông thường hàng ngày cũng có thể nguy hại nếu ăn quá nhiều hoặc quá ít. Thực phẩm cần phải được lựa chọn kỷ hơn, và cách thức cũng như giờ giấc ăn uống cũng phải thay đổi vì cơ thể người bị chai gan yếu dần. Họ thừơng uể oải, thiếu sinh lực, ăn không ngon, bụng không đói, miệng không muốn ăn, phần vì ăn không tiêu, phần vì mùi vị thức ăn thơm ngon ngày xưa nay trở nên khó chịu. lợm giọng buồn nôn. Bệnh nhân vì thế nếu không đựơc chửa trị đúng cách lìa trần sớm hơn. Sau đây là một vài mẹo vặt có thể giúp người bị chai gan thoải mái hơn trong vấn đề ăn uống hàng ngày.

1)- Nếu thận hoạt động tốt, nên uống thật nhiều nước, càng nhiều càng tốt. Nên tránh uống rượu bia hoặc các loại nước chứa đựng nhiều chất caffeine như coffee, trà đen, coke, Mountain Dew v...v... Caffeine với đặc tính loại tiểu dễ làm cơ thể mất nứơc hơn. Tuy nhiên nếu quý vị đang uống thuốc loại tiểu như Lasix, Aldactone v...v..., xin quý vị tham khảo ý kiến bác sĩ.

2)- Nên chọn lựa thức ăn hợp với khẩu vị của mình. Không nên cưỡng ép ăn uống những thực phẩm không hợp với cơ thể, như uống sữa Ensure để rồi sau đó bị lình bình bụng suốt ngày và không ăn uống được gì nữa.

3)- Đ6ẻ tránh nôn ói, hoặc để thức ăn được ngon miếng hơn, nên ăn thành nhiều bửa trong ngày. Mỗi lần một ít. Nên ăn nhiều hơn vào buổi sáng. Một ít bánh nhạt, một tí nước ngọt có thể thuyên giảm những cảm giác nôn nao khó chịu hoặc lợm giọng buồn nôn.

4)- Vì người chai gan dễ bị viêm bao tử (gastritis), nên thức ăn quá mặn, quá cay, quá chua có thể làm họ đau bụng, khó tiêu sau mỗi bửa cơm. Nên tránh các loại thức ăn kể trên. Ngoài ra nên tránh thức ăn qáu nhiều dầu mỡ hoặc quá nhiều gia vị. Mùi vị nồng nặc của thức ăn có thể giảm đi nếu để lạnh hoặc nguội trước khi dùng. Nên nấu thức ăn nơi thoáng khí, hoặc dùng máy hút hơi hữu hiệu, để giảm thiểu sự buồn nôn có thể gây ra từ khói cay hoặc hương vị khó chịu trong lúc nấu nướng. Hấp và luộc các thức ăn cũng như nấu bằng microwave trong các túi nylon cột lín sẽ giảm đi phần lớn sự ngào ngạt nặng mùi trong lúc chuẩn bị thức ăn.

5)- Ngừơi chai gan lúc nào cũng thấy mệt mỏi. Tuy nhiên họ có thể sẽ khoẻ hơn khi ăn "chay" một vìa bữa với thật nhiều đậu nành, đậu hũ cũng như các loại trái cây không quá chua.

THUỐC BỔ GAN
Nói đến dinh dưỡng chúng ta không thể không đề cập đến thức ăn và cỏ cây dùng trong việc chửa bệnh và phòng ngừa bệnh tật. Người ta vẫn cho rằng, ăn gì bổ nấy. "Ăn gan, bổ gan, ăn óc, bổ óc". tiếc thay câu này không được đúng cho lắm. Gan tuy chứa đựng nhiều chất đạm và khoáng chất khác nhau, tiêu thụ nhiều gan có thể làm cho gan hư hại nhanh chóng hơn.

Người Việt có khuynh hướng phân biệt thực phẩm thành hai loại. Thức ăn "nóng" và thức ăn "mát". Khi gan bị nóng, dùng thức ăn "mát" sẽ giúp gan đỡ viêm hơn. Thí dụ điển hình cho thức ăn "mát" để trị bịnh "nóng" gan là artichoke, nói theo tiếng Pháp là artichaud. Một số các nhà vạn vật thiên nhiên cho rằng artichoke dự trữ nhiều chất cynarin với kảh năng bảo vệ và duy trì tế bào gan. Họ cũng tin rằng chất hoá học này có khả năng kích thích sự di chuyển của chất mật bào tiết từ gan xuống túi mật. Vì thế, nhà thuốc tây Pháp bào chế thuốc artichoke với tên là Chophytol. Tuy nhiên, công hiệu của artchoke trong việc chửa trị bệnh viêm gan chưa được chứng minh và công nhận bởi cơ quan FDA và Hội Y-sĩ Đoàn Hoa-Kỳ.

Một trong những thức ăn khác rất thịnh hành trong dân gian dùng để chữa trị bệnh viêm gan là tỏi. Tỏi với hai chất hoá học germanium và Selenium vẫn được xem như một chất thiên nhiên có khả năng tẩy độc, khử trùng và làm các mạch máu dẻo dai hơn. tiếc thya, tỏi vẫn chưa được chứng minh một cách khoa học về công dụng chữa bệnh sưng gan. Hơn nữa trong tỏi có rất nhiều chất Sulfur, nên nếu ăn nhiều tỏi, chúng ta có thể bị ngộ độc, da bị nổi ngứa, đau bụng, tiêu chảy, đôi khi đi cầu ra máu hoặc làm tuyến giáp trạng thay đổi bất thường.

Có lẽ thuốc đã và đang được nhiều người dùng nhất để chữa trị bệnh viêm gan là Milk Thistle. Các nhà sản xuất thuốc này cho rằng chất Silibum marianum trong loại cỏ gai này có khả năng bảo vệ cho gan không bị tàn phá bởi nhiều chất hoá học khác nhau. tuy nhiên cũnh như hầu hết các loại thuốc cỏ cây khác, thí nghiệm về công dụng cũng như về các phản ứng phụ của thuốc còn rất thô sơ và thiếu sót. Người ta cũng khuyến cáo rằng thuốc này có thể gây trở ngại trong việc hấp thụ thức ăn và nhiều loại thuốc khác nhau.

Ngoài những loại thúôc điển hình kể trên, người ta tìm thấy rất nhiều các loại thuốc cỏ cây, củ hột dưới nhìêu tên khác nhau, được bán riêng hoặc trộn chung với các dược thảo khác. Từ sụn cá mập cho đến dầu cá thượng đẳng, DHA, từ sâm cao ly đến cao hổ cốt, từ trái nhầu Noni đến Pentaphi, từ nấm Shitake đến Huang Qi v...v... Và như thế, mỗi năm công dân Hoa Kỳ chi khoảng 6 tỷ Mỹ Kim cho các loại thuốc Bắc, Nam khác nhau, đa số là thuốc gia truyền với nhiều công thức và pha chế khác nhau, nên thiếu những nghiên cứu khoa học và kiểm soát lâu dài.

Tóm lại, có lẽ tất cả các loại thức ăn hay dược phẩm đều có khả năng bồi bổ cơ thể của chúng ta không ít thì nhiều, không bằng cách này thì bằng cách khác. Nhưng sự bồi bổ và khả năng trị bệnh của thức ăn cũng như các loại dược thảo thịnh hành này có công hiệu đủ để chúng ta dùng trong việc chửa trị bệnh viêm gan hay không cần được chứng minh rõ ràng hơn.

Một lần nữa, nếu thức ăn hoặc cỏ cây được dùng trong việc chữa bệnh, chúng phải xem như một loại thuốc với tất cả những phản ứng chính và phụ. Trước khi được bày bán trên thị trường, tất cả các loại thuốc tây phải được trãi qua những cuộc nghiên cứu vô cùng phức tạp và tỉ mỉ do bộ thực và dược phẩm FDA (víêt tắc bởi chữ Food and Drugs Administration) đặt ra và kiểm soát.

Vì các loại thuốc cỏ cây vẫn được xem như thực phẩm nên chưa được kiểm soát một cách kỹ lưỡng. Và như thế những hiệu quả và hậu quả lâu dài của đa số các loại thuốc này vẫn chưa được sáng tỏ và cần được suy xét kỹ lưỡng hơn.


 

 

 

Copyright (c) DaiChung News Media 2002