Trong "The Method Of Zen" cuûa E.Herrigel coù muïc noùi veà Ñòa vò cuûa tö töôûng trong Thieàn" cho raèng trí naêng khoâng theå naøo quan nieäm noåi moät ñieàu maø chæ ñöôïc ban phaùt vaø lónh hoäi qua kinh nghieäm huyeàn maät nguyeân baûn. Theá coù nghóa tö töôûng chöa haún ñaõ laø yeáu toá quyeát ñònh moïi vieäc cuõng nhö trí naêng vò taát ñaõ chieám ñaït ñöôïc moïi söï thaønh coâng theo nhö loøng mình mong muoán, maø khoâng do töø kinh nghieäm maø ra.

Ngöôøi tu thieàn khoâng phaûi laø khoâng coù ñích nhöng thaät söï hoï ñang ñi tìm caùi nôi maø khoâng heà coù ñích. Ngöôøi ngoài thieàn ñònh khoâng phaûi ñeå mong tìm ñeán moät theá giôùi xa xoâi ñaày hoa thôm coû laï, ñaày aùnh saùng dieäu huyeàn, maø chæ mong muoán trong nhöõng phuùt giaây "truùt boû" caùi toâi ñeå hoaøn toaøn hoøa mình trong caùi voâ cuøng cuûa trôøi ñaát. Nhöõng giaây phuùt ñoù "hoï" khoâng coøn laø "hoï" nöõa. Danh vò, tieàn taøi, theâ thaèng, töû phöôïc, khoâng coøn nöõa...Vaø, trong nhaát thôøi caùi "Toâi" cuõng khoâng coøn nöõa. Khoâng coøn nöõa khoâng coù nghóa laø khoâng coù maø roõ raøng laø "Toâi Coù"
bôûi toâi coù ñöôïc caûm töôûng laø mình khoâng coù. Nhö vaäy laø toâi coù. Caùi Trieát cuûa Thieàn laø vaäy" Coù nghóa laø taát caû ñaõ truùt boû duø chæ laø trong giaây phuùt taïm thôøi...ñeå laáy laïi caùi thanh thaûn cho taâm hoàn, ñeå gaït boû moïi saân si, moïi tranh chaáp, moïi caùi taàm thöôøng giöõa caùi xaõ hoäi ñang traøn ñaày thoùi hö taät xaáu...

Trong "Phöông phaùp luaän" cuûa Descartes ñaõ vieát leân caùi yù töôûng töông töï nhö caùi thuyeát truùt boû cuûa Thieàn:" ...Toâi noùi giaû thöû laø khoâng coù trôøi ñaát vaø cuõng chaúng coù nôi naøo ñeå cho
toâi ôû, nhöng coù ñieàu laø toâi khoâng theå baûo raèng laø...toâi khoâng coù.,," Taïi sao laïi vaäy? Coù nhieàu ngöôøi hoûi nhö theá. Vaø oâng tieáp tuïc:" ...Vì chính khi toâi giaû thöû laø toâi khoâng coù laïi laø chính luùc toâi ñang suy töôûng. Taát nhieân laø toâi coù roài vì toâi ñang suy töôûng." Toâi khoâng noùi lyù luaän cuûa Descartes coù ñuùng hay khoâng veà phöông dieän trieát lyù, nhöng vôùi caùi thuyeát "Truùt Boû" cuûa Thieàn Ñònh thì noù phuø hôïp hoaøn toaøn, bôûi ngöôøi ngoài Thieàn Ñònh khi böøng maét ra, sau nhöõng phuùt giaây thoaûi maùi hoaøn toaøn, hoï ñaõ keâu leân:" Ego sum,ego existo" - coù toâi, toâi hieän höõu. Theá laø caùi toâi vaãn coù ñaây,ngay tröôùc maét.

Trong taùc phaåm "Nhöõng Nguyeân Lyù Trieát Hoïc" - moät trong caùc taùc phaåm noåi tieáng cuûa Descartes ñaõ ñöa ra nhöõng trieát thuyeát cuoái cuøng cuûa mình, cho raèng haàu heát caùc moân trong khoa trieát hoïc chaúng khaùc naøo moät caùi caây. coù reã, coù thaân, coù caønh...bieåu tröng cho y hoïc,cho cô hoïc vaø cho ñaïo ñöùc hoïc.

OÂng ñaõ vieát:" Theá thì, taát caû caùc moân trieát hoïc ñeàu gioáng nhö moät caùi caây, reã laø Sieâu hình hoïc, thaân laø Vaät lyù hoïc, vaø caùc caønh thì do thaân caây , (vò chi) laø taát caû caùc khoa hoïc khaùc.; caùc khoa hoïc ñoù ñeàu quy veà ba khoa chính, ñoù laø y hoïc, cô hoïc vaø ñaïo ñöùc hoïc.toâi muoán noùi khoa ñaïo ñöùc hoïc cao nhaát vaø hoaøn haûo nhaát laø khoa giaû thieát, ta ñaõ thoâng thuoäc caùc khoa hoïc khaùc, vì vaäy maø noù ñöôïc xem laø baäc cao nhaát cuûa söï khoân ngoan." (*)

Theo söï nhaän xeùt cuûa Henri Gouhier thì " Caùi Toâi cuûa "toâi suy töôûng" noù chính laø moät chuû theå taâm lyù... (Coù nghóa laø) Khi toâi noùi "Toâi suy töôûng" thì toâi chæ môùi dieãn taû caùi yù thöùc cuûa toâi coù veà toâi maø toâi suy töôûng vaø trong bao laâu toâi suy töôûng; xeùt nhö vaäy toâi chæ naém ñöôïc hieän höõu maø toâi caûm thaáy luùc naøy maø thoâi; theá thì toâi khoâng theå vöôït quaù bình dieän cuûa nhöõng hieän töôïng taâm lyù...." (H. Gouhier)

Ngöôøi Thieàn Ñònh höôùng veà coõi voâ vi, maø voâ vi thì khoâng caûnh giôùi, khoâng maøu saéc, nhöng laïi laø caùi Ñaïo: caùi Ñaïo Phi Thöôøng. Noù khoâng phaûi laø caùi Danh maø laø caùi Danh Thöôøng. Laõo Töû vieát:

"Ñaïo khaû ñaïo, phi thöôøng Ñaïo

Danh khaû danh,phi thöôøng Danh.

Voâ danh thieân haï chi thæ

Höõu danh vaïn vaät chi maãu."**

Coù nghóa:

Ñaïo (maø ta) coù theå goïi ñöôïc, thì ñaâu coøn laø Ñaïo Thöôøng Danh maø ta coù theå goïi ñöôïc, thì ñaâu coøn laø Danh Thöôøng (Vaäy thì) Khoâng teân, laø goác cuûa Trôøi Ñaát; Coù teân, laø meï cuûa Vaïn Vaät.

Caùi choã tôùi cuûa Voâ Vi thì chaúng bieát ñaâu laø beán bôø...bôûi theá môùi goïi laø Phi Thöôøng Ñaïo, môùi goïi laø Phi Thöôøng Danh. Chính ñoù laø caùi cöûa ra vaøo trong Trôøi Ñaát.