Haäu du lòch kyù:

Theá Linh

"Tung caùnh chim tìm veà toå aám. Nôi soáng bao ngaøy giôø ñaàm thaám. Nhöõng thaùng naêm qua thaät nung naáu tim toâi. OÂi thieát thöông thay tuoâæ thô...!

Taáu laïy Meï Vieät Nam? Vôùi lôøi ca tieáng nhaïc caûm ñoäng ñeán rôi leä keå treân, nöûa chính goác nöûa bieán ñoåi cho hôïp tình hôïp caûnh, vaøo ñoä sang heø 2000 vöøa qua, con ñaõ nao nöùc töø Hôïp Chuùng Quoác vöøa ngeâu ngao haùt vöøa voã caùnh bay veà beân Meï, sau boán möôi saùu muøa thu laù baøng khoâng ñöôïc hoân leân dung nhan Meï laø Haø Noäi nghìn-naêm vaên-vaät, roài ba möôi laêm muøa phöôïng vó chaúng ñöôïc caàm tay meï laø Hueá thô-tranh, vaø moät phaàn tö theá kyû khoâng ñöôïc quaán quít beân goùt sen Meï laø Saøi-goøn hoa leä.

Tröôùc tieân, con ñaõ haï caùnh xuoáng Haø thaønh, mieàn khoâng gian gaàn keà vôùi nôi con môû maét chaøo ñôøi vaø mieàn khoâng gian ñaõ töøng ghi voäi nhöõng veát chaân chim cuøng nhöõng kyû nieäm hoang sô cuûa con moãi laàn con töø sau luõy tre xanh ra tænh thaêm anh hoaëc chò ruoät. Ñaây, hoà Göôm, nôi Leâ Lôïi traû kieám baùu cho thaàn linh qua mieäng Ruøa sau khi chieán thaéng giaëc Minh. Thaùp Ruøa vaãn neân thô söøng söõng trô gan cuøng tueá nguyeät. Nöôùc trong hoà, kyø thuù thay, vöøa trong xanh vöøa khoâng moät coïng raùc boàng beành. Con ñaõ say meâ tieán vaøo ñeàn Ngoïc Sôn qua caàu Theâ Huùc cheânh veânh khi daùng chieàu vaøng ñang laõng ñaõng treân coû caây quanh hoà hay treân maët hoà daäy soùng laên taên. Thì ra ñoù laø nôi thôø thieân tuù Vaên Xöông bieåu hieäu cuûa vaên chöông, roài Quan Vaân Tröôøng vaø Höng Ñaïo Vöông, hai voõ quan löøng laãy trong coå söû , tieâu bieåu cho voõ coâng, chöù khoâng thôø vua Leâ Thaùi Toå (töùc Leâ Lôïi) nhö con ñaõ laàm laãn ñinh ninh trong bieát bao naêm! Kia, goø Ñoáng Ña nôi choân soáng maáy chuïc vaïn quaân Thanh xaâm löôïc muøa xuaân Kyû Daäu 1789, töùc caùch ñaây môùi hai traêm naêm coù leû. Con ñaõ ngaây ngaát ñöùng nghieâm mình tröôùc töôïng khoång loà Quang Trung Ñaïi Ñeá maø töôûng töôïng nhö ñang cuøng ba quaân tieán leân coâng phaù ñaïi ñoàn giaëc Thanh theo khaåu leänh oai phong, töï tín, kheùo khoân cuûa Nguyeãn Hueä ñaïi caùi anh huøng. Vaø ñaây nöõa, chuøa Moät Coät, di tích lòch söû beù boûng song thaät ñoäc ñaùo, thaät neân thô, vaø thaät gôïi caûm sieâu thoaùt töø ñôøi nhaø Lyù coøn löu laïi. Con ñaõ meâ hoàn hít höông sen trong thuûy vieân chuøa, vaø hoùng gioù nieát baøn töø moät caây boà ñeà cao lôùn taøn laù xinh saén xum xeâ caùch chuøa chæ vaøi böôùc chaân.

Ít ngaøy sau, con vaøo thaêm Hueá thaàn kinh baèng taøu hoûa. Ñeå ñeán ñöôïc choán ñeá ñoâ cuõ, mieàn ñaát nöôùc con ñaõ laàn ñaàu tao ngoä vaøo naêm 1965 trong tö theá moät sinh vieân giaùo sö kieâm "ngaâm thô só," con ñaõ phaûi baêng qua naøo Höng Yeân, Phuû Lyù, Nam Ñònh, Ninh Bình , Thanh Hoùa, Vinh, vôùi Haø Tónh; naøo Ñeøo Ngang, Ñoàng Hôùi, Vónh Linh, Beán Haûi, Gio Linh, Ñoâng Haø, vaø Quaûng Trò, nhöõng phaàn yeâu quyù cuûa thaân theå Meï treân döôùi vó tuyeán 17. Ngoaøi vieáng laïi nhöõng caàu Tröôøng Tieàn vaø laêng taåm vua chuùa, con ñaõ ñi thuyeàn treân soâng Höông döôùi traêng heø maø xem nguû ñoø thuù vò ra sao. Con ñaõ say meâ tieáng haùt ñieäu hoø cuûa nhöõng naøng ca só treân thuyeàn vaø coù luùc ñaõ noåi höùng töï ñaøn töï haùt:

Cuoái cuøng, con laïi ñaùp taøu hoûa toác haønh xuoâi nam. Laàn ñaàu tieân trong ñôøi ñöôïc vöôït ñeøo Haûi Vaân vôùi treân laø nuùi lam cuøng trôøi xanh maây traéng döôùi saâu laø bieån nöôùc ngaét xanh, oâi thaät laø thuù vò! Roài nhöõng Non Nöôùc, Hoäi An, Tam Kyø, Tam Quan, Boàng Sôn, Phuø Caùt, Qui Nhôn, Tuy Hoøa, Nha Trang, Cam Ranh, Phan Thieát, Xuaân Loäc, Bieân Hoøa, Thuû Ñöùc vaø Goø Vaáp, v.v... laàn löôït luøi laïi sau theo nhòp tieán cuûa con taøu ñaõ laøm con nhö muoán chìm ngaäp trong gioøng caûm xuùc vôùi ñòa lyù vaø lòch söû Vieät Nam daáu yeâu. Vaø roài, con ñaõ thaáy laïi Saøi-goøn cuûa nhöõng naêm Vaên Khoa vôùi Sö Phaïm, nhöõng naêm caàm phaán vôùi caàm buùt, vaø nhöõng naêm thaàm yeâu hay ñöôïc yeâu. Taát caû ñaõ ñoåi thay beà ngoaøi theo vôùi gioù muøa bieán ñoäng. Song nhöõng aân tình cuõ giöõa Hoøn Ngoïc Vieãn Ñoâng vaø caùnh chim baït xöù nghe chöøng vaãn coøn nguyeân veïn. Ñaëc bieät, con ñaõ ñöôïc ñöùng treân saân thöôïng cuûa dinh Ñoäc Laäp cuõ maø ngao ngaùn cho caûnh ñôøi daâu beå. Con cuõng ñaõ thaêm Bieân Hoøa, moät thò traán mieàn ñoâng, vaø Baéc Myõ Thuaän, moät ñòa danh noåi tieáng quen thuoäc cuûa mieàn taây maø soáng laïi nhöõng kyû nieäm muoân maøu vôùi hai mieàn ñoâng taây cuûa thuû ñoâ nöôùc Vieät Nam Coäng Hoøa cuõ, cuøng khaéc ghi moät kyû nieäm ñeïp môùi vôùi N.T.T., moät thieáu phuï vöøa giaøu loøng baùc aùi, vöøa treû ñeïp cuûa CL xoùm ñaïo.

Baây giôø moät muøa xuaân môùi, xuaân Taân Tî, laïi saép veà vôùi daûi sôn haø chöõ S beân bôø bieån Thaùi Bình. Bích ñaøo hoa (töùc hoa ñaøo ñoû thaém) cuûa phöông baéc vôùi hoaøng mai cuûa phöông nam ñang thi nhau nôû. Trong khi ñoù, trôù treâu thay, Hoa Thònh Ñoán nôi con löu laïc ñang daàm mình trong tuyeát söông giaù laïnh cuûa muøa ñoâng. Meï Vieät Nam ôi, coù theå naøo Meï göûi cho con xin ít hôi thôû aám aùp cuûa Meï cho loøng con ñôõ taùi teâ? Coù caùch naøo Meï cho con nghe ñöôïc tieáng soùng hieàn hoøa cuûa Hoàng Haø, Höông Giang, vôùi Cöûu Long, hay tieáng chim líu lo ñaâu ñoù töø ñeàn Huøng, Coå Loa, soâng Haùt, Hoa Lö, Baïch Ñaèng Giang, Lam Sôn, Ñoáng Ña, Ñieän Bieân, ñeán Phuù Xuaân, Nuùi Ngöï, Coå Thaønh Quaûng Trò, Kontum, Bình Long vaø An Loäc nhöõng ngaøy thaùng thanh xuaân? Trong tin yeâu, con vöõng taâm höôùng veà Queâ Höông vaø nguyeän caàu cho Töï Do hôn, vôùi ñoàng ñeàu Hoan Laïc hôn, vaø Daân Chuû chaân chính sôùm nôû hoa treân toaøn daûi sôn haø oai huøng gaám voùc Vieät Nam.

Nam Quan, Yeân Baùy, Haø Noäi, Haø Ñoâng, Haûi Phoøng, Haï Long, Hueá , Ñaø Naüng, Cam Ranh, Nha Trang, Ñaø Laït, Vuõng Taøu, Saøi-goøn, Sa Ñeùc, Caàn Thô, Caø Maâu, vôùi Haø Tieân v.v... caùc em yeâu hôõi, caùc em haõy boài-boå-giöõ-gìn nhan saéc mình, vaø giöõ thôm Queâ Meï duøm ta, nheù. Mô ngaøy trôû veà vónh vieãn cuøng moãi em ngoan vaø Meï Vieät Nam kieàu haïnh, bao dung-töø-aùi-ñuøm-boïc.

(Teát Taân Tî 2001)

Theá Linh