|
|
|
|
|
LAÕNG NHAÂN PHUØNG TAÁT ÑAÉC
Phuøng quaân nay ôû tuoåi trôøi 95 vaø laø moät trong soá raát ít vaên ngheä só vaãn tieáp tuïc saùng taùc vaø laøm thô. Beân caïnh caùc baøi vieát cuûa nhieàu nhaø baùo mieàn Nam ngaøy tröôùc cuøng ñoâng ñaûo thaân höõu caàm buùt ôû haûi ngoaïi ngaøy nay, söï goùp maët cuûa Phuøng quaân treân maët baùo quen thuoäc naøy cuûa baïn ñoïc ñaõ ñem laïi nieàm vui chung, thaät quyù, chöùng toû vaên chöông treû maõi khoâng taøn phai theo maàu thôøi gian. Nhaø vaên Laõng Nhaân ra ñôøi vaøo thaäp nieâm ñaàu theá kyû XX. Thoaït ôû tuoåi ñoâi möôi, oâng ñaõ sôùm bieåu loä loøng yeâu nöôùc qua cuoäc tham gia baõi khoùa ôû Tröôøng Böôûi Haø Noäi choáng laïi ngöôøi Phaùp ñeå roài bò boù buoäc phaûi giaõ töø maùi hoïc ñöôøng, daán mình vaøo nghieäp laøm baùo. Vieát vaên vaø mieät maøi töï hoïc laø muïc tieâu theo ñuoåi cuûa ñôøi ngöôøi tuoåi treû thoâng minh, khí phaùch aáy. Phuøng quaân mau choùng hoäi ñöôïc moät sôû hoïc Haùn Vaên vaø Phaùp Vaên ôû trình ñoä ñaùng keå döôùi thôøi Phaùp thuoäc. Oâng ñaõ coäng taùc, vieát cho nhieàu tôø baùo teân tuoåi ôû ñaát Thaêng Long buoåi aáy nhö Ñoâng Taây, Ngoï Baùo, Le Cri de Hanoi – chuyeân veà nghò luaän, vaên hoc vaø cuõng laø moät nhaø thô coù haïng. Phuøng quaân Laõng Nhaân ñaõ ñoùng goùp vaøo lòch söû vaên hoùa Vieät Nam moät soá taùc phaåm noåi tieáng thôøi tieàn chieán. Nhöõng taùc phaåm "Giai Thoaïi Nhaø Nho", "Tröôùc Ñeøn", "Chôi Chöõ", "Chuyeän Caø Keâ", "Höông Saéc Queâ Mình" cuøng "Nhöõng Traän Ñaùnh Phaùp" vaø thi taäp "Tuyeån Dòch Thô Phaùp"goàm treân 100 baøi choïn löïa töø nhöõng aùng thô hay cuûa caùc ñaïi thi haøo Phaùp ôû theá kyû 17 ñeán 19 ñaõ ñöa oâng vaøo vò theá choùi saùng treân vaên ñaøn Vieät Nam. Phuøng quaân khoâng chæ dòch thô. Oâng ñaõ ñem hoàn thô Vieät vaø kyõ thuaät tinh teá cuûa thô Vieät ñeå dòch nguyeân yù traùc tuyeät töøng baøi thô Phaùp sang thô Vieät. Caùi ñaùng keå laø ôû ñieåm aáy. Döôùi thôøi Ñeä Nhaát Ñeä Nhò Coäng Hoøa mieàn Nam , Phuøng quaân ñaûm nhaän traùch nhieäm giaùm ñoác cô sôû "Kim Lai AÁn Quaùn" ôû Saøi Goøn. Nhaø in lôùn vaøo baäc nhaát Ñoâng Döông naøy, nguyeân coù teân laø Imprimerie Francaise D’Outre Mer (goïi taét IFOM) cuûa ngöôøi Phaùp. Naêm 1954 trao laïi cho Phuøng quaân ñöùng thay quyeàn quaûn trò. Do ñoù, trong 20 naêm lieàn, ngoaøi vieäc duy trì söï soáng cho cô sôû aán loaùt beà theá aáy, voán laø moït saùch, Phuøng quaân coù hoaøn caûnh thuaän tieän ñeå choïn vaø in raát nhieàu taùc phaåm giaù trò cuûa neàn vaên hoïc nöôùc nhaø – voâ cuøng trang nhaõ, myõ thuaät. Ñaùng tieác, vaøo ngaøy 30.4.75, cheá ñoä "Taàn Thuûy Hoaøng" soáng daäy ôû mieàn Nam ñaõ nhaãn taâm tieâu huûy quaù nhieàu boä saùch quyù. Töø sau 1975, Phuøng quaân Laõng Nhaân cuøng noäi töôùng vaø gia ñình sang tò naïn ôû vöông quoác Anh, ñònh cö ôû vuøng Cambridge, treân ngoïn ñoài Oxmoor thô moäng, caùch xa Luaân Ñoân hôn 200 caây soá. Ngaøy nay, caùc ngöôøi con ñeàu ñaõ thaønh taøi, xuaát thaân töø caùc ñaïi hoïc danh tieáng ôû Anh quoác, Phaùp quoác, Phuøng quaân vaø hieàn phuï noäi töôùng tieâu dao ngaøy thaùng trong caûnh nhaøn nhaõ, eâm ñeàm. Haøng naêm, vaøi boán laàn, hai oâng baø veà Luaân Ñoân thaêm vieáng ñoâi ba thaân höõu, vaên höõu ngaøy xöa. Ngaøy laïi ngaøy, nhaø vaên troïng tuoåi aáy vaãn ngoài vaøo baøn vieát, thaû hoàn theo ngoïn buùt. Chæ môùi khoaûng moät naêm nay, söùc khoûe giaûm suùt, Phuøng quaân vieát ít haún ñi, chæ coøn laø nhöõng ñoaûn vaên ngaén. Tuy nhieân, neùt chaâm bieám vaên chöông taïo neân tieáng cöôøi vaãn luoân gaén boù nôi oâng. Nhaø Vieät Nam ñang tieáp tuïc vieát cho xong nhöõng maãu chuyeän ... caø keâ coøn dang dôû, ghi laïi haøng traêm giai thoaïi cöôøi ra nöôùc maét töø ngaøy VC vaøo cöôõng chieám mieàn Nam. Hi voïng, moät ngaøy gaàn ñaây seõ laàn löôït ñöôïc ñem ra ñaêng treân maët baùo ÑC coáng hieán quyù baïn ñoïc, tröôùc luùc xuaát baûn. Chuùng toâi chôït nghó, giaù luùc naøy laïi coù caùc nhaø thô Haø Thöôïng Nhaân, Thinh Quang ôû gaàn, chaéc chaén nieàm vui nôi Phuøng quaân seõ taêng leân, giuùp cho nhaø vaên coù theâm söùc maïnh ñeå nhìn ñôøi. Vaø giaù laïi coù BS Nguyeãn YÙ Ñöùc nöõa, taùc giaû cuoán saùch quyù "An Höôûng Tuoåi Vaøng" vöøa ñöôïc phoå bieán thì bieát bao laø duyeân may ñeán vôùi Phuøng quaân. Chuùng ta seõ ñöôïc chöùng kieán moät nhaø baùo moät nhaø vaên höõu haïng ... ñi troïn ñöôøng traàn, ñi troøn theá kyû, vaø bieát ñaâu, nhôø ôn Trôøi Phaät laïi chaúng coøn daán saâu hôn theá vaøo thôøi ñieåm ñeä tam thieân nieân kyû vöøa môû ñaàu. Môùi ñaây nhaân nghe tin TT Myõ Clinton ñeán thaêm Vieät Nam laïi coù nhaõ yù nhaéc ra truyeän Kieàu, nhaø vaên Laõng Nhaân tuy khoâng coøn maøng ñeán vieäc chính trò phieàn toaùi nhöng vaãn quyeán luyeán nghieäp vaên chöông, ñaõ cheùp mieäng than thôû – döôùi caùi nhìn cuûa moät trieát nhaân: vaâng, ñôøi ngöôøi daân Vieät laø theá ñoù. Maáy chuïc naêm daøi trong kieáp soáng laø baáy nhieâu noãi ñoaïn tröôøng trong Kieàu. Töôûng chæ caàn ñem caâu ñaàu vaø caâu cuoái truyeän, gheùp laïi, chuùng ta seõ coù ñöôïc moät keát thuùc yù nghóa veà toaøn boä taùc phaåm kia: "Traêm naêm trong coõi ngöôøi ta Mua vui cuõng ñöôïc moät vaøi troáng canh..." Vì, taùc phaåm hay cuoäc ñôøi, roát cuoäc chæ laø moät thoaùng mô thoâi. Hay, neáu ñaït lyù vieäc ñôøi ñeán nôi ñeán choán thì may ra coøn chuùt vui hoàn nhieân nho nhoû, baèng khoâng caùi vui cöù phaûi "mua" môùi coù, maø chöa haún ñaõ coù ñöôïc neáu khoâng phaûi laø chæ toaøn chuoác laáy thaát baïi chua chaùt naõo neà,laøm ñeà taøi cöôøi côït cho theá nhaân: "Traêm naêm trong coõi ngöôøi ta Mua vui cuõng ñöôïc vaøi ba...choång keành!"
|
Thöïc laø
moät ñieàu haân haïnh cho Toøa Soaïn ÑC trong thôøi gian gaàn
ñaây laïi coù cô hoäi ñaêng baøi cuûa nhaø vaên Laõng
Nhaân Phuøng Taát Ñaéc.
