|
|
|
|
|
WILBUR WRIGHT (1867-1912) VAØ ORVILLE WRIGHT (1871-1948) CHA ÑEÛ NGAØNH HAØNG KHOÂNGChuùng ta ñang böôùc vaøo ngöôõng cöûa cuûa theá kyû thöù 21, moät kyû nguyeân môùi, ñieâàu kieâän ñôøi soáng ngaøy nay hoaøn toaøn khaùc haún vôùi luùc xöa. Chæ trong voøng 100 naêm qua, neàn vaên minh cuûa con ngöôøi ñaõ nhaûy voït maø caùch ñaây chöøng 50 naêm, con ngöôøi luùc ñoù khoâng theå naøo töôûng töôïng ñöôïc nhöõng gì chuùng ta ñang söû duïng. Töø xe hôi vôùi nhöõng duïng cuï trang bò toái taân coøn hôn nhöõng phi cô thôøi xöa, ñeán nhöõng phi cô khoång loà coù theå chôû treân 500 haønh khaùch ñi töø luïc ñòa naøy qua luïc ñòa khaùc cho ñeán nhöõng thaùm hieâåm ngoaøi khoâng gian maø vaøo ñaàu thaäp nieân 1960, con ngöôøi ñaõ ñaët chaân leân maët traêng. Ngaøy nay, khoa hoïc gia tieâáp tuïc thaùm hieâåm xa hôn nöõa vaøo nhöõng nôi xa thaúm ngoaøi vuõ truï, quaù taàm töôûng töôïng cuûa chuùng ta ñeå tìm hieâåu nhöõng nôi caùch xa quaû ñòa caàu haøng traêm trieâäu naêm aùnh saùng. (Moät naêm aùnh saùng = 300,000x3,600x24x365 caây soá). Nhöõng heä thoáng maùy vi tính ngaøy nay vôùi toác ñoä cöïc nhanh, heä thoáng fax, email, internet, v.v... maø haøng ngaøy chuùng ta söû duïng xem nhö laø chuyeän thöôøng tình. Vôùi ñaø tieâán trieâån vöôït böïc veà kyõ thuaät, con ngöôøi ñöôïc gaàn guõi hôn, khoaûng caùch caøng ngaén laïi. Chuùng ta coù theå noùi chuyeän ñöôïc vôùi ngöôøi thaân beân kia baùn caàu luùc naøo cuõng ñöôïc, chuùng ta coù theå ñi ñaây ñoù baát cöù nôi naøo treân theá giôùi chæ maát trong vaøi ngaøy thoâi v.v... vaø v.v... Tuy nhieân, khoâng maáy ai ñaët caâu hoûi hay bieâát ñeán nhöõng ngöôøi ñaõ coù nhöõng saùng kieâán, phaùt minh vaø cheá taïo ñoù, nhöng chuùng ta nhieâàu ngöôøi laïi bieâát ñeán caàu thuû tuùc caàu noåi tieâáng nhö Pele cuûa Ba Taây, tay boùng roå coù moät khoâng hai Mike Jordan cuûa Myõ, v.v… Veà con ngöôøi vaø söï nghieâäp cuûa nhöõng nhaø phaùt minh veà khoa hoïc thì raát nhieâàu, nhöng toâi xin vieâát veà hai nhaân vaät maø toâi raát thích nhaát töø khi coøn beù maø chính caù nhaân toâi cuõng ñaõ moät thôøi bay boång vaø chính caùc baïn ai cuõng coù ít nhaát moät laàn ñaõ ñi maùy bay hieâän ñaïi treân ñöôøng ñaët chaân leân xöù naøy: ñoù laø hai anh em oâng Wright maø ngöôøi Myõ thöôøng goïi laø Wright Brothers maø toâi ñaõ coù dòp ñaët chaân ñeán Ñaøi Kyû Nieâäm cuûa hai oâng taïi Kitty Hawk ngaøy 19 thaùng 7 naêm 1996. Hai oâng laø con trai cuûa OÂng Milton Wright vaø baø Susan Koerner Wright. Cha cuûa hai oâng laø vò muïc sö taïi nhaø thôø United Brethren Church. OÂng Wilbur sanh ngaøy 16 thaùng 4 naêm 1867 taïi laøng Millville, caùch phoá New Castle 8 daëm thöôäc tieâåu bang Indiana. Ngöôøi em teân laø Orville, sanh ngaøy 19 thaùng 8 naêm 1871 taïi ñöôøng Hawthorn, thaønh phoá Dayton thöôäc tieâåu bang Ohio. Hai oâng coøn coù hai anh trai teân laø Reuchlin vaø Lorin vaø moät coâ em gaùi teân laø Katharine. Khi coøn treû, hai oâng raát thích toø moø hoïc hoûi, saùng cheá, töï hoïc laáy vaø ruùt tæa kinh nghieâäm töø tröôøng hoïc. Maëc duø hai oâng coù theo hoïc baäc Trung hoïc nhöng caû hai chöa hoaøn taát chöông trình vaø cuõng chöa bao giôø hoïc ôû tröôøng Ñaïi hoïc naøo. Sau khi meï hai oâng qua ñôøi vaøo naêm 1889 vaø hai anh trai cuûa hai oâng rôøi gia ñình soáng nôi khaùc, hai oâng vaãn ôû laïi soáng vôùi cha vaø coâ em gaùi. Caû hai chöa bao giôø laäp gia ñình. Naêm 1892, hai oâng laäp moät coâng ty laáy teân laø Wright Cycle Company, moät xöôûng söûa chöõa vaø cheá taïo xe ñaïp gaàn nhaø ñeå deã laøm vieâäc. Vaøo nhöõng muøa ñoâng, hai oâng duøng thì giôø raõnh roãi ñeå nghieân cöùu vaø thöïc hieâän veà nhöõng sôû thích rieâng. Hai oâng ñaõ coù sôû thích veà maùy bay töø naêm 1896 khi ñoïc qua tin töùc veà thí nghieâäm cuûa oâng Otto Lilieânthal veà maùy bay khoâng ñoäng cô. Thí nghieâäm bò thaát baïi vaø oâng Otto bò thieâät maïng khi maùy bay ñaâm nhaøo xöôáng ñaát. Qua cöôäc thí nghieâäm naøy, sau ñoù hai oâng tìm theâm caùc taøi lieâäu cuûa oâng Otto ñeå nghieân cöùu. Ngaøy 13 thaùng 1 naêm 1920, Orville keå laïi raèng: "Vaøo muøa xuaân naêm 1899, chuùng toâi raát thích veà vaán ñeà naøy. Chuùng toâi thaéc maéc neáu con chim coù theå bay ñöôïc vôùi caëp caùnh nhoû kia thì taïi sao con ngöôøi khoâng theå laøm caëp caùnh lôùn hôn vaø coù theå do con ngöôøi ñieâàu khieâån ñöôïc. Caùnh chim khoâng cuõng maø coù theå bay ñöôïc thì con ngöôøi cuõng coù theå cheá ñoâi caùnh töông tôï nhö theá." Hai oâng coù bieâát veà hoäi Smithsonian Institute chuyeân nghieân cöùu veà khoâng gian neân coù vieâát thô xin moät soá taøi lieâäu veà ngaønh naøy. Sau khi nhaän ñöôïc taøi lieäu, hai oâng quyeát ñònh ñaåy maïnh veà chöông trình cheá taïo moät chieác maùy bay. Thaùng 7 naêm 1899, hai oâng cheá taïo moät chieác maùy bay (khoâng ñoäng cô) caùnh daøi 5 feet nhöng sau ñoù, hai oâng möôùn laøm theâm moät chieác lôùn hôn . Möôùn thöïc hieän ñöôïc ñieàu ñoù, hai oâng nghó raèng caàn phaûi coù nhieàu thì giôø vaø phaûi tìm moät nôi coù nhieàu gioù. Nhôø tính hieáu kyø ñaõ bieán hai oâng trôû thaønh hai nhaø khoa hoïc tieân phong veø ngaønh haøng khoâng. Hai oâng baét ñaàu ñi tìm taát caû taøi lieäu veà caùc thí nghieäm maùy bay luùc tröôùc cuõng nhö vieát thö ñeán caùc cô quan nghieân cöùu veà haøng khoâng ñeå hoïc hoûi theâm. Hai oâng nhaän ñònh raèng, caàn phaûi ñi töøng böôùc moät vaø töøng giai ñoaïn, böôùc ñaàu phaûi nghieân cöùu caùc taøi lieäu, sau ñoù veõ sô ñoà cuûa chieác maùy bay theo döï tính, keá ñeán caàn phaûi coù nhöõng thí nghieäm trong phoøng tröôùc, sau ñoù môùi coù theå thöïc taäp ngoaøi trôøi. Hai oâng ñaõ ñi ñeán keát luaän maø töø tröôùc chöa coù ai ñöa ra ñoù laø 3 yeáu toá caên baûn caàn phaûi coù ñeå bay: - Maùy bay cheá taïo phaûi chaéc chaén vaø chòu ñöïng, - Maùy bay phaûi coù heä thoáng ñieàu khieån - Maùy bay caàn phaûi coù ñoäng cô. Theá laø hai anh thôï söûa xe ñaïp ôû Dayton, Ohio ñaõ laøm moät cuoäc caùch maïng veà ngaønh haøng khoâng cuûa nhaân loaïi, choïn laøng Kill Devil Hills laøm nôi thí nghieäm vaø cheá taïo maùy baùy, gaàn moät laøng ñaùnh caù nhoû thuoäc tieåu bang North Carolina. OÂng Wilbur vieát thö cho cha vaøo ngaøy 9 thaùng 9 naêm 1901, coù ñoaïn vieát: "... Con choïn Kitty Hawk vì nôi ñaây coù hoäi ñuû caùc ñieàu kieän laø khoâng coù caây coái chung quanh, nhieàu ñoài doùc vaø luùc naøo cuõng gioù thoåi raát maïnh neân raát lyù töôûng cho vieäc thí nghieäm…" Hai oâng vieát thö cho oâng Joseph, tröôûng ñaøi Khí Töôïng ñòa phöông taïi ñaây ñeå yeâu caàu cho bieát caùc döõ kieän vaø ñòa ñieåm coù theå thöïc hieän. Ngaøy 18 thaùng 8 naêm 1900, hai oâng nhaän ñöôïc thö cuûa oâng William Tate, tröôûng nhaø Böu Ñieän taïi ñaây vieát: "OÂng J.J. Dosher cuûa ñaøi Khí Töôïng coù nhôø toâi giuùp nhöõng ñieàu hai oâng yeâu caàu veà Kitty Hawk. Nôi ñaây thì ñuû moïi ñieàu kieän cho hai oâng, coù moät daõy caùt beà daøi 5 daëm beà ngang 1 daëm, ôû ñaây coù moät ñoài caùt cao 80 feet, chung quanh khoâng coù caây coái, gioù luùc naøo cuõng töø 10 ñeán 20 daëm moät giôø, raát lyù töôûng vì gioù thoåi ñeàu khoâng bò caûn trôû trong luùc bay thöû. Töø Elizabeth City ñeán ñaây 35 daëm ñi baèng thuyeàn. Ghe ñöa thö töø Mateo caùch ñaây 12 daëm ñeán moãi Thöù Hai, Thöù Tö vaø Thöù Saùu. Taïi ñaây cuõng coù theå duøng ñieän tín vaø hieän giôø thì thôøi tieát raát thuaän tieän. Coù theå döïng traïi taïi ñaây nhöng neân baét ñaàu töø khoaûng thaùng 9 hay thaùng 10, ñöøng chôø ñeán thaùng 11 thôøi tieát xaáu. Neáu hai oâng quyeát ñònh ôû ñaây, toâi seõ coá gaéng giuùp nhöõng gì hai oâng caàn."
Theá laø hai oâng quyeát ñònh choïn nôi naøy ñeå thöïc hieän yù ñònh. Wilbur thì lo saép xeáp caùc duïng cuï ñeå xaây caát moät caên nhaø ôû taïm, coøn Orville thì daøn xeáp caùc coâng vieäc ôû nhaø nhö ñoùng cöûa tieäm söûa xe ñaïp v.v.. Sau ñoù hai oâng vieát thö cho cha ôû Dayton vaøo ngaøy 3 thaùng 9 naêm 1900: "Con döï tính seõ ñi ñeán vuøng duyeân haûi cuûa tieåu bang North Carolina moät thôøi gian vôùi muïc ñích ñeå thí nghieäm maùy baùy. Con nghó vieäc laøm naøy chæ ñeå giaûi trí hôn laø döï ñònh ñeå laøm aên, tuy nhieân cuõng coù chuùt hy voïng coù theå trôû neân giaøu coù vaø noåi tieáng…" Luùc ñoù, nôi naøy khoâng coù caàu noái lieàn giöõa Outer Banks vaø ñaát lieàn. Kitty Hawk laø moät laøng ñaùnh caù nhoû vôùi moät vaøi gia ñình soáng ôû ñaây. Traïm Caáp Cöùu vaø Ñaøi Khí Töôïng cuûa Kitty Haw caùch ñaây 1 daëm veà höôùng Baéc, Ñaøi Khí Töôïng cuûa laøng Kill Devil caùch 4 daëm veà höôùng Nam. Nôi ñaây coù nhöõng coàn caùt cao naèm saùt nhau coù teân laø Kill Devil Hills laø nôi hai oâng Wright choïn ñeå döïng caên traïi ñaàu tieân. OÂng Wilbur ñeán nôi vaøo ngaøy 13 thaùng 9 naêm 1900 vaø 11 ngaøy sau thì oâng Orville ñeán. Luc ñaàu, hai oâng ôû taïm vôùi oâng Tate moät thôøi gian, ñeán ngaøy 4 thaùng 10 thì hai oâng baét ñaàu caát nhaø caùch ñoù ½ daëm. Vöøa ñeán nôi, Wilbur baét ñaàu ñoùng raùp chieác maùy bay daøi 18 feet. ÔÛ ñaây, oâng ta khoâng tìm döôïc loaïi goã thoâng toát, sau cuøng phaûi duøng loaïi goã thoâng thöôøng, khuùc daøi nhaát chæ coù 16 feet neân oâng cöa laøm ñoâi noái laïi cho ñuû kích thöôùc. Vaøi ñöôïc duøng ñeå boïc caùnh maùy bay vaø phaûi möôïn maùy may cuûa oâng Tate ñeå may laøm caùnh. Wilbur raùp xong chieác maùy bay vaøo ngaøy 23 thaùng 9 tröôùc khi Orville ñeán, roài vieát thö cho cha oâng: "Con saép hoaøn taát chieác maùy bay dó nhieân khoâng coù ñoäng cô neân noù seõ khoâng theå bay nhö yù muoán ñöôïc. Muïc ñích cuûa con laø cho bay löôïn thöû ñeå ñieàu chænh maùy bay cho thaêng baèng tröôùc ñaõ. Sau khi giaûi quyeát xong vaán ñeà naøy roài thì gaén theâm ñoäng cô khoâng maáy khoù khaên. Döï tính cuûa con laø bay löôïn thöû, hy voïng noù seõ khoâng bay cao quaù vì neáu coù truïc traëc seõ nguy hieåm vaø maùy bay bò hö haïi vaø cuõng khoâng neân baát caån vaø quaù töï tin. Con ñoùng chieác maùy bay naøy coù theå chòu ñöïng gaáp 5 laàn söùc naëng cuûa con, vaø seõ khoâng bò gaõy trong luùc bay löôïn... ...Chieác maùy bay cuûa con laøm tuy ñôn giaûn nhöng chaéc chaén vaø coù theå ñieàu khieån ñöôïc hôn caùc kieåu maùy bay töø tröôùc ñeán nay cuûa ngöôøi khaùc laøm… Chuyeán ñi naøy neáu khoâng ñaït keát quaû toát seõ khoâng coù gì laøm con thaát voïng vì ñaây laø moät thöù giaûi trí thích thuù cuûa con. Con seõ giöõ gìn söùc khoûe vaø khi trôû veà chaéc seõ leân caân vaø khoûe hôn. Con cuõng thaän troïng veà nöôùc uoáng ôû ñaây..." Khoâng bieát khi hai oâng trôû veà sau ñoù coù leân caân vaø khoûe hôn khoâng nhöng ñôøi soáng cuûa hai oâng ôû ñaây thaät laø khoù khaên vaø vaát vaõ vì thieáu moïi ñieàu kieän. Nöôùc phaûi xaùch qua caùc coàn caùt caùch ñoù 1000 feet, moãi laàn muoán thöû maùy bay, hai oâng phaûi mang ñeán coàn caùt cao 100 feet caùch doù 4 daëm. Vieäc aên uoáng cuûa hai oâng raát thaát thöôøng, tuy vaäy, ngaøy 14 thaùng 10, 1999 hai oâng vieát thö cho em gaùi ôû nhaø raát teáu nhö sau: "... Anh vöøa nghæ tay ñeå aên moät muoãng söõa ñaëc. ÔÛ ñaây khoâng ai coù sua töôi. Boø ôû ñaây cuõng soáng raát khoå neân khoâng coù thì giôø ñeå taïo ra söõa. Ngöïa, heo, boø ôû ñaây gioáng nhö nhöõng con quaùi vaät. Chæ coù muoãi, ve, reäp laø noù maäp thoâi. Söõa hoäp ôû ñaây gioáng nhö caø-lem, duøng muoãng muùc laáy aên cuõng ngon… Coù luùc anh aên baùnh biscuit vôùi tröùng vaø caø chua, coù luùc aên chæ tröùng vaø caø chua. Baây giôø thì heát caø pheâ vaø daàu löûa ñeå ñoát neân khoâng coù ñoà aên noùng. Anh coù goïi ñaët haøng roài nhöng thôøi tieát xaáu seõ ñeán treã. Willbur seõ chòu ñöïng ñöôïc neáu coù bô, baùnh mì vaø caø pheâ nhöng anh nghó Willbur seõ OK. Saép tôùi giôø aên toái, anh chæ coøn ñöôïc nöûa hoäp söõa ñaëc khoaûng 8 muoãng…" Tröôùc khi hai oâng veà laïi nhaø ôû Dayton vaøo cuoái thaùng 10, haøng chuïc chuyeán bay thöû ñaõ thöïc hieän. Hai caùnh bay beà daøi 17 feet, roäng 5 feet, naëng keå caû ngöôøi ñieàu khieån laø 190 pounds, coù theå bay löôïn ñöôïc khoaûng caùch töø 300 ñeán 400 feet. Hai oâng sau ñoù trôû veà laïi Dayton vaø seõ ñoùng raùp chieác maùy bay lôùn hôn cho naêm tôùi.
Anh em oâng Wrights trôû laïi Kitty Hawk vaøo ngaøy 10 thaùng 7 naêm 1901, sôùm hôn naêm ñaàu tieân ñeán. Hai oâng döïng leàu gaàn Kill Devil Hills ñeå deã daøng trong vieäc thí nghieäm. Caên leàu môùi ñöôïc döïng leân caùch 4 daëm veà phía nam Kitty Hawk, vaøi traêm feet veà phía baéc Kill Devil Hills. Töø ñaây hai oâng khoâng phaûi khuaân vaùc caùc duïng cuï ñi xa hôn. Caên leàu môùi ñöôïc taêng cöôøng baèng nhöõng caây goã chaéc chaén hôn ñeå chöùa caùc duïng cuï caàn thieát vaø chieác maùy baùy môùi. OÂng Octave Chanute cho bieát laø coù hai oâng E. C. Huffafer vaø George Spratt muoán ñöôïc ñeán chöùng kieán vaø tham gia trong vieäc thí nghieäm naøy. Wilbur vieát thö cho oâng Chanute ngaøy 26 thaùng 7 naêm 1901 coù ñoaïn nhö sau: "Chuùng toâi ñeán nôi treã maát maáy ngaøy. Sau maáy tuaàn leã khoâ raùo, sau ñoù trôøi möa suoát caû tuaàn laøm chöông trình bò ñình treä. Chuùng toâi duøng thì giôø naøy haàu heát ñeå tìm caùch treo muøng traùnh muoãi vì trôøi möa neân muoãi xuaát hieän quaù nhieàu. Chuùng toâi döï tính seõ hoaøn taát trong hoâm nay…" Ngaøy 28 thaùng 7, Oville vieát thö cho em gaùi dieãn taû ñôøi soáng ôû ñaây nhö sau: "Baây giôø laø 6 giôø chieàu Chuû nhaät, anh ñang vieát thö thì Wilbur vaø Spratt ñang röûa cheùn. Hoài saùng naøy, daäy luùc 7 giôø, aên saùng luùc 11 giôø neân sau naêm giôø chieàu môùi aên toái. Anh raát baän nhieàu vieäc ôû ñaây neân khoâng coù thì giôø vieát thö beân caïnh vieäc lo naáu aên vaø ñoùng raùp maùy bay. Hoâm qua, maùy bay vöøa môùi raùp xong vaø ñeán chieàu ñaõ cho bay thöû keát quaû raát toát ñeïp… Saùng hoâm sau, moãi ngöôøi ra Kill Devil Hills ñeå döïng leàu höùng nöôùc uoáng, vì nôi ñaây khoâng coù nöôùc, gaàn nhaát caùch ñaây 4 daëm. Döïng leàu xong, vöøa meät vöøa khaùt, laáy caùi chaûo naáu aên höùng nöôùc chaûy töø leàu ñeå uoáng… Chieàu Thöù Naêm, oâng Huffacker ñeán, laøm cho caû moät ñaøn muoãi bay leân nhö moät ñaùm maây ñen. Naïn muoãi ôû ñaây khoâng coù caùch naøo thoaùt khoûi, nhöõng coàn caùt, ñaùm coû vaø nhöõng buïi caây ôû ñaây laø nôi chuùng duøng laøm saøo huyeät. Noù thi nhau laøm thòt caùc anh maëc duø ñaõ maëc quaàn aùo vaø mang taát ñaày ñuû. Nhöõng cuïc u söng vuø vì bò ñoát lôùn nhö quaû tröùng gaø neân caùc anh quyeát ñònh chui vaøo muøng ñi nguû sôùm maëc duø chæ môùi 6 giôø chieàu. Anh laáy taám coùt ôû cöûa soå ñeå quaán chung vôùi chieác meàn che caû ngöôøi chæ chöøa loã muõi ñeå thôû, nhöng than oâi, gioù beân ngoaøi thoåi maïnh laøm tung caû meàn ra, roài thì muoãi noù laïi tha hoà taán coâng. Khoå ôi laø khoå, anh khoâng theå dieãn taû heát ñöôïc noãi khoå naày. Qua 10 tieáng ñoàng hoà soáng trong voâ voïng, saùng hoâm sau, tình hình coù phaàn khaù hôn. Moïi ngöôøi laïi coá gaéng tieáp tuïc baét tay vaøo vieäc nhöng sau ñoù phaûi ngöng vì muoãi trôû laïi hoaønh haønh. Toái hoâm sau, anh döïng leân moät caùi söôøn baèng caây ñeå treo maøn ngoaøi baõi caùt nghó raèng coù theå choáng laïi ñöôïc naïn muoãi. Xong, traûi chieáu xuoáng caùt beân trong muøng, roài chun vaøo trong naèm uùp ñeå nguû vaø nghó laø mình coù caùch traùnh ñöôïc naïn muoãi. Beân ngoaøi muoãi ñaäu ñen nghòt vaø nghe tieáng keâu vo ve nhö maùy cöa. Thình lình, nghe tieáng ñaäp muoãi vaø tieáng la cuûa oâng Huffaker cho bieát muoãi taán coâng vaøo beân trong haøng raøo phoøng thuû roài. Theá laø heä thoáng phoøng thuû kieân coá bò muoãi choïc thuûng, toâi thaáy oâng Huffacker phaûi ñaønh caän chieán vôùi keû thuø baèng tay vaø cuoái cuøng moïi ngöôøi phaûi ñaàu haøng vaø ruùt lui veà haäu cöù trong caên leàu ñaõ nguû toái qua baèng caùch chui vaøo trong meàn chòu traän. Ngay hoâm sau, ñi tìm cuûi khoâ ñeå ñoát löûa traïi taïo ra khoùi ñeå muoãi khoù tìm ra caùc anh. Tuy nhieân, khi naèm nguû gaàn ñoáng löûa coù khoùi, oâng Huffacker chòu khoâng ñöôïc beøn ñoåi sang choã khoâng bò khoùi ñeå nguû nhöng moät luùc sau, ong ta laïi ñoåi veà laïi gaàn ñoáng löûa vaø noùi laø nguû trong khoùi cuõng coøn ñôõ hôn vôùi muoãi. Theá laø moïi ngöôøi coù moät ñeâm nguû töông ñoái deã chòu hôn. Saùng hoâm sau oâng Spratt noùi oâng chöa bao giôø gaëp moät ñeâm nguû kinh hoaøng nhö vaäy... Hoâm sau, muoãi taïm giaûm bôùt, thôøi tieát raát toát vaø gioù thuaän tieän cho caùc anh thöû maùy bay môùi raùp. Caùc anh mang noù ra ñoài Big Hill caùch ñaây 1000 feet vaø baét ñaàu bay löôïn thöû. Maáy laàn ñaàu gaëp trôû ngaïi, khoâng gioáng nhö naêm ngoaùi, maùy bay baét ñaàu luoân leân cao 158 feet roài xuoáng 40 feet roài ñaùp xuoáng ñaát. Tuy nhieân cuõng coøn khaù hôn maùy bay cuûa oâng Lilienthal khi oâng gaëp tröôøng hôïp naøy, maùy bay caém ñaàu thaúng xuoáng ñaát vaø oâng Lilienthal bò thieät maïng vì gaõy coå. Coøn maùy bay cuûa anh ñaùp xuoáng töø töø neân khoâng ai bò thöông. Sau ñoù, anh taäp bay löôïn theâm maáy laàn vaø keát quaû thaáy khaû quan hôn caùc laàn tröôùc, löôïn xa hôn vaø ñaùp xuoáng eâm hôn. Baây giôø anh söûa soaïn ñi nguû, toái nay tình traïng muoãi coù phaàn khaù hôn maáy hoâm tröôùc." Muøa heø naêm 1901 thôøi tieát xaáu vaø ñieàu kieän nôi caém traïi cuûa hai oâng gaëp nhieàu trôû ngaïi, theâm vaøo ñoù, caùc chuyeán bay löôïn cuõng khoâng ñaït nhieàu keát quaû nhö mong muoán. Chieác maùy bay cuûa naêm 1901 cuõng töông tôï nhö chieác hai oâng raùp naêm 1900, nhöng caùnh daøi hôn ñeán 22 feet, coù gaén theâm boä phaän ñieàu chænh caùnh bay coù theå ñieàu khieån ñöôïc baèng daây caùp. Tuy vaäy, hai oâng cuõng ñaït ñöôïc moät vaøi keát quaû khaû quan neân quyeát ñònh taïm ngöng thí nghieäm naêm nay, ñoùng traïi vaø leân ñöôøng veà laïi Dayton. Treân chuyeán xe löûa, Wilbur than vôùi Orville raèng chaéc caû ngaøn naêm nöõa con ngöôøi môùi coù theå cheá ñöôïc maùy bay. Trôû laïi nhaø, sau khi xem laïi caùc döõ kieän cuûa nhöõng laàn bay thöû vöøa qua, hai oâng ngôø vöïc veà caùc taøi lieäu nghieân cöùu tröôùc ñaây cuûa oâng Lilieâthal maø hai oâng duøng ñeå tính toaùn. Cuoái cuøng, hai oâng quyeát ñònh duøng caùc döõ kieän maø hai oâng ñaõ taïo neân qua caùc laàn thí nghieäm rieâng vöøa qua. Vaøo muøa ñoâng naêm 1901, ôû Dayton, hai oâng baét ñaàu cheá taïo vaø thöû caùc loaïi caùnh bay trong haàm gioù (wind tunnel) do hai oâng taïo neân vaø thaønh laäp caùc baûng döõ kieän veà ñoä naëng cuûa caùnh bay. Sau ñoù, hai oâng tính ra ñöôïc caùch thöùc theá naøo caùnh bay coù theå giuùp maùy bay caát caùnh deã daøng hôn. Nhöõng thaønh quaû maø hai oâng khaùm phaù trong muøa ñoâng naêm 1901 ñaõ ñaùnh daáu khôûi ñieåm quan troïng trong ngaønh haøng khoâng. Hai oâng raát mong trôû laïi North Carolina ñeå aùp duïng nhöõng khaùm phaù vöøa tìm ra.
Hai oâng raát thích thuù sau khi ñaõ soaïn ra moät baûn thoáng keâ veà caùc keát quaû thí nghieäm trong "wind tunnel" muøa ñoâng vöøa qua vaø chuaån bò cho chuyeán ñi trôû laïi Kitty Hawk naêm nay. Caên cöù vaøo keát quaû thí nghieäm treân, hai oâng taêng chieàu daøi caùnh bay töø 22 feet ñeán 32 feet. Rôøi Dayton vaøo Thöù Hai nhö döï tính, vöøa ñeán nôi, hai oâng maát caû tuaàn ñeå söûa sang laïi caên traïi tröôùc khi baét tay vaøo vieäc bay boång. Hai oâng quyeát ñònh xaây theâm moät caên phoøng lôùn hôn coù theâ chöùa ñöôïc maùy bay môùi vaø moät nôi duøng ñeå tieáp khaùch. Trong thö vieát cho OÂng Octave Chanute ngaøy 2 thaùng 9 naêm 1902, coù ñoaïn vieát: "… Chuùng toâi rôøi nhaø ngaøy 25, ñeán Kitty Hawk luùc 4 giôø chieàu ngaøy 29, maát 36 giôø ñi baèng ghe töø Elizabeth City ñeán ñaây. Ñeán nôi thaáy caên traïi bò hö haïi do traän baõo muøa ñoâng vöøa qua. Kyø naøy chuùng toâi coù ñoùng theâm truï coät cho chaéc chaén hôn hy voïng sang naêm seõ khoâng bò nhö kyø naøy. Nhöõng ngaøy coøn laïi trong tuaàn, chuùng toâi seõ söûa sang vaø tu boå laïi caên traïi cho ñaøng hoaøng hôn. Thôøi tieát luùc naøy toát vaø naïn muoãi thì thaáy ñôõ hôn…" Hai oâng ñaõ söûa sang caên traïi khang trang hôn, trong caên traïi coù ñoùng theâm baøn aên vaø maáy chieác gheá, ñoàng thôøi coù ñaøo theâm gieáng nöôùc caùch ñaây vaøi hoâm vaø baây giôø coù theå laáy nöôùc ñeå duøng khi caàn. Ngaøy 16 thaùng 9, Wilbur vieát thö cho oâng George Spratt: "Moïi chuyeän ôû ñaây naêm nay khaû quan hôn naêm ngoaùi. Maáy tuaàn qua chæ thaáy coù naêm ba con muoãi thoâi, chuùng toâi söûa sang laïi caên traïi. Phoøng aên ñöôïc tu boå theâm, coù ñoùng theâm caên gaùc laøm choã nguû. Caùc keû hôû treân vaùch ñöôïc gaén kín ñeå gioù vaø caùt khoâng xuyeân ñöôïc. Caùi gieáng nöôùc ñöôïc ñaøo saâu hôn vaø baây giôø coù nöôùc duøng raát toát. Baây giôø coù xe ñaïp duøng ñeå ñi töø traïi ñeán Kitty Hawk cuõng tieän hôn, chæ maát 1 tieáng thay vì 3 tieáng ñoàng hoà ñi vaø veà. Luùc naøy khoâng coù muoãi vaø khoâng coù oâng Huffacker neân chuùng toâi coù nhieàu thì giôø hôn… … Theá laø chieác maùy bay vöøa môùi raùp xong, caùnh bay daøi 32 feet, roäng 5 feet, dieän tích caùnh toång coäng laø 305 feet vuoâng. Ñoä cong cuûa caùnh laø 1/25. Chuùng toâi raát haøi loøng vôùi nhöõng kích thöôùc môùi. Do goùc bay löôïn seõ laø 7 ñoä ñeán 7.5 ñoä thay vì 9.5 ñeán 10 ñoä cuûa chieác naêm ngoaùi….. OÂng Chanute seõ ñem ñeán theâm hai chieác maùy bay nöõa, moät chieác do oâng Herring raùp vaø moät chieác do oâng Lampson raùp. Chanute vaø Herring döï tính seõ ñeán ñaây ngaøy 1 thaùng 10. Hieän giôø chæ coù toâi vaø Orville ôû ñaây neân coù ruû Dan Tate ñeán ñeå giuùp nhö theá dö ngöôøi roài. Kyø naøy neáu raõnh, anh coù theå ñeán ñaây vaø ñöøng quen mang theâm quaàn aùo aám…" Hai ngaøy sau ñoù, ngaøy 19 thaùng 9, sau khi raùp xong maùy bay, Wilbur laïi vieát tieáp cho Chanute: "…Chuùng toâi vöøa raùp xong maùy bay vaøo tröa Thöù Saùu vöøa qua vaø ñaõ bay löôïn ñöôïc 50 laàn. Chuùng toâi raát thaän trong trong luùc bay löôïn vaø laàn naøy khoaûng caùch xa nhaát laø 200 feet…." Vôùi thaønh quaû toát ñeïp vöøa qua, hai oâng raát haøi loøng vaø trong buoåi thuyeát trình tai Hoäi Kyõ Sö Western Society of Engineers vaøo ngaøy 24 thaùng Sau cuøng naêm, Wilbur coù noùi: "…Chieác maùy bay chuùng toâi goàm caùnh ñoâi, caùnh daøi 32 feet, chieàu ngang 5 feet, dieän tích cuûa caû hai caùnh 305 feet vuoâng. Maùy bay naëng 116.5 pounds, keå caû ngöôøi naëng töø 250 ñeán 260 pounds. Söôøn maùy bay ñöôïc raùp raát chaéc chaén, caû ngaøn laàn bay löôïn maø chæ moät laàn bò "crash" vaøo ngaøy 23 thaùng 9 thoâi, roài töø ñoä cao 30 feet, chieác maùy bay daùm nhaøo xuoáng maät ñaát. Tuy nhieân, Orville khoâng bò moät veát thöông tích naøo caû, aùo chæ bò raùch moät choã thoâi…" Cho ñeán muøa thu naêm 1902, Wilbur vaø Orville ñaït ñöôïc nhieàu keát quaû toát ñeïp nhö hai oâng ñaõ döï tính. Hai oâng ñaõ so saùnh keát quaû cuûa mình vôùi caùc thí nghieäm cuûa caùc oâng Chanut, Herring vaø Pratt ñaõ thöïc hieän taïi nôi naøy cuøng luùc vôùi hai oâng roài coù vieát thö cho cha ngaøy 2 thaùng 10 nhö sau: "…Kieåu maùy bay kyø naøy coù nhieàu tieán boä hôn taùt caû caùc maùy bay ñaõ laøm töø tröôc ñeán nay cuûa con hay baát cöù cuûa ai ñaõ laøm. Maùy bay chuùng con cuõng ñaõ ñaït kyû luïc veà bay löôïn treân khoâng vaø khi ñaùp xuoáng chaäm hôn nhieàu, neáu maø coù gaén ñoäng cô thì maùy bay khoâng caàn nhieàu löïc ñaåy. Chieác maùy bay naøy cuõng deã ñieàu khieån hôn neân an toaøn hoân vì chuùng con raát thaän troïng ñeå traùnh khoâng gaây tai naïn. Hoâm qua, con coù thöû bay löôïn thöïc taäp töø ñænh ñoài caùt ba laàn vaø ñaõ löôïn xa ñöôïc 506 feet, 504 feet vaø 550 feet. Keát quaû raát haøi loøng vaø baây giôø chuùng con tin laø nhöõng vieäc bay boång gaàn nhö coù theå chinh phuïc ñöôïc." Trong cuoán hoài kyù, hai oâng coù keå laø haàu heát chuyeán naøo cuõng toát ñeïp, nhöng coù tröôøng hôïp laø khoâng ñieàu khieån ñöôïc cho maùy bay thaêng baèng trong khi bay löôïn. Ngaøy 3 thaùng 10, Orville trong luùc naèm nguû, oâng nghó ra saùng kieán veà caùch ñieàu khieån boä phaän ñuoâi ñeå cho maùy bay ñoåi höôùng. Willbur ñoàng yù vôùi yù kieán naøy vaø coù theâm saùng kieán laø caàn phaûi coù boä phaän ñieàu khieån lieân heä giöõa boä phaän ñuoâi vaø caùnh phía tröôùc. Vaøi giôø sau ñoù, hai yù kieán ñoäc ñaùo naøy ñaõ giaûi quyeát ñöôïc caùch giöõ thaêng baèng cho maùy bay. Naêm 1903, hai oâng noäp ñôn xin baûn quyeàn veà chieác maùy bay cheá taïo vaøo naêm 1902, nhöng ñeán naêm 1906 thì baûn quyeàn môùi ñöôïc chaáp thuaän. Trong hoà sô ñeå noäp xin baûn quyeàn , caùc chi tieát veà chieác maùy bay naøy, trong hoài kyù cuûa Orville naêm 1902 vieát nhö sau:
Haøi loøng vôùi nhöõng keát quaû treân, hai oâng baây giôø coù theå thöïc hieän caùc laàn bay löôïn theo yù muoán vaø haøng ngaøy vaãn tieáp tuïc taäp bay ñeå ñieàu chænh cho maùy bay ñöôïc toaøn thieän hôn. Trong naêm 1902, hai oâng ñaõ thöïc hieän khoaûng 1,000 laàn. Chæ trong 6 ngaøy cuoái cuûa naêm 1903 oâng ñaõ thöïc hieän 375 laàn trong ñoù moät laàn vôùi kyû luïc bay löôïn xa ñeán 622.5 feet trong 26 giaây ñoàng hoà. Trong naêm thöù ba, hai oâng ít khi vieát thö, caên traïi cuûa hai oâng ñaõ ñöôïc töø boå nhieàu neân ñôøi soáng taïi ñaây (Outer Banks) deã chòu hôn hai naêm ñaàu môùi ñeán vaø hôn nöõa, hai oâng cuõng ñaõ quen vôùi thôøi tieát nôi ñaây. Ngaøy 23 thaùng 10, Orville tröôùc khi veà laïi Dayton, coù vieát thö cho ngöôøi em Katherine raèng: "...Lorin vöøa ôû ñaây bieát taát caû sinh hoaït neân anh khoâng keå laïi. Anh khoâng bieát ñeán Dayton vaøo ngaøy naøo, seõ rôøi ñaây vaøo saùng thuù Ba, ñi chuyeán taøu löûa Lou Willis, Lorin cho anh bieát laø xe löûa khoâng khôûi haønh ñuùng giôø, neân coù theå ñeán nhaø khoaûng saùng Thöù Saùu thay vì Thöù Naêm. Hieän giôø ôû ñaây chæ coøn anh vaø Wilbur. Tuaàn roài Chanute vaø Herring ñaõ veà neân anh aên ñöôïc nhieàu hôn, coù thì giôø ñi daïo ôû baõi bieån, xem caùc caây coái vaø chim choùc ôû ñaây. Anh seõ ñem veà sao bieån, caùc loaïi oác vaø maùy con cua "king" baét ñöôïc ôû ñaây. Khi Chanut vaø Herring rôøi ñaây, thôøi tieát raát toát, khoâng möa. Trong 5 ngaøy cuoái thaät laø lyù töôûng nhaát, hai anh tieáp tuïc thöïc taäp bay thöû vaø chæ 2 ngaøy cuoái, hai anh ñaõ thöïc hieän ñöôïc 250 laàn. Ngaøy hoâm kia, gioù maïnh ñeán 30 daëm/giôø neân anh coù cho bay löôïn thu keát quaû khoâng gì trôû ngaïi. Nhö vaäy vôùi chieác maùy bay naøy, hai anh ñaõ ñaït ñöôïc nhieàu kyû luïc: maùy bay lôùn nhaát, bay löôïn treân khoâng laâu nhaát, ñoä ñaùp xuoáng nhoû nhaát vaø bay löôïn vôùi vaän toác gioù cao nhaát. Thoi, anh seõ keå nhieàu hôn khi veà ñeán nhaø. Thöïc phaåm saép heát roài, chæ coøn lon daàu hoäp, anh ñang naáu aên cho toái nay vaø ngaøy mai vaø vöøa ñang vieát thö, laøm hai vieäc cuøng moät luùc. Trôøi ñaõ khaù laïnh neân phaûi ñoát söôûi suoát ñeâm cho aám. Heát yù roài, khoâng coøn gì ñeå noùi nöõa, heïn gaëp laïi vaøi hoâm nöõa." Caùc thaønh quaû ñaït ñöôïc trong naêm nay cuûa hai oâng laø nhöõng tieán boä vöôït böïc cho lòch söû ngaønh haøng khoâng töø tröôùc ñeán nay. Nhöõng döï kieän thoáng keâ do hai oâng thaønh laäp luùc ôû Dayton ñaõ ñöôïc ñem ra aùp duïng vôùi keát quaû raát ñuùng. Hai oâng bieát ñöôïc theá naøo coù theå ñieàu khieån cho maùy bay thaêng baèng khi gaëp gioù. Hai oâng ñang chuaån bò cho naêm tôùi ñeå thöïc hieän caùc chuyeán bay coù ñoäng cô.
Töø luùc trôû laïi Dayton, hai oâng coù vieát thö cho moät vaøi coâng ty ñeå cheá taïo moät loaïi ñoäng cô toái thieåu 8 maõ löïc naëng khoaûng 200 pounds nhöng ai cuõng töø choái. Cuõng nhö nhöõng laàn tröôùc, laàn naøy hai oâng phaûi tìm caùch töï cheá taïo ñoäng cô laáy. OÂng môøi oâng Charlieâ Taylor, thôï söûa xe ñaïp ñeå hôïp taùc vôùi oâng. Cuoái cuøng hai oâng cuøng cheá xong moät ñoäng cô maïnh hôn vaø nheï hôn, 12 maõ löïc maø chæ naëng 170 pounds. Keá ñeân, hai oâng tìm caùch cheá taïo chong choùng, taøi lieäu ñeå cheá taïo chong choùng khoâng nôi naøo coù vì chöa ai laøm neân hai oâng cuõng phaûi nghieân cöùu laáy. Hai oâng maát maáy thaùng trôøi ñeå tính toaùn ñöôøng kính, ñoä cong vaø vò trí cuûa caùnh quaït. Hai oâng phaûi tính troïng taâm cuûa phi cô neáu coù theâm ngöôøi ñieàu khieån ñeå khi bay ñöôïc thaêng baèng. Chieác maùy bay naêm nay coù ñoâi caùnh lôùn hôn, daøi treân 40 feet, caùnh caùch nhau 6 feet, caùnh döôùi coù hai heä thoáng ñieàu khieån. Sau khi tính toaùn veà ñoä bay löôïn cuûa maùy bay, hai oâng thaáy caàn phaûi coù hai heä thoáng caùnh quaït, moãi heä thoáng goàm 2 chong choùng caùch nhau 10 feet vaø chong choùng seõ xoay ngöôïc chieàu. Hai oâng ñaët teân cho chieác maùy bay naøy laø "FLYER". Ngaøy 23 thaùng 9, hai oâng söûa soaïn leân ñöôøng trôû laïi Kitty Hawk. Khi ñeán nôi, hai oâng thaáy caên traïi bò traän baõo vöøa qua laøm hö haïi neân phaûi toán thì giôø ñeå söûa chöõa laïi tröôùc khi thöïc hieän caùc chuyeán bay naêm nay. Ngaøy 1 thaùng 10, Wilbur vieát thö cho oâng Octave Chanue: "Chuùng toâi trôû laïi vaøo tröa Thöù Saùu qua ngaõ ñöôøng Manteo. Ñeán nôi thaáy caên traïi tuy coøn nguyeân veïn nhöng bò dôøi ñi caùch choã cuõ maáy feet do traän baõo thaùng hai vöøa qua vôùi söùc gioù 90 daëm. Chuùng toâi seõ xaây caát theâm moät caên traïi môùi nhöng vì thôøi tieát raát toát neân daønh thì giôø ñeå thöïc taäp theâm. Chuùng toâi thöïc hieän ñöôïc 75 laàn trung bình moãi laàn laâu ñöôïc 20 giaây, laàn laâu nhaát laø 30.5 giaây. Luùc naøy chuùng toâi thaáy vieäc bay löôïn raát khaû quan. Thöù Hai, chuùng toâi xaây caên traïi naøy lôùn hôn vôùi kích thöôùc daøi 44’, roäng 16’, cao 9 ‘ hy voïng seõ xong noäi trong vaøi ngaøy nöõa…" Caên traïi môùi gaàn xong thì bò moät traän baõo lôùn ñeán, Wilbur vieát thö keå laïi cho em gaùi Katherine nhö sau: "OÀ, phaûi maø coù em ôû ñaây chöùng kieán traän baõo vöøa qua. Chieàu Thöù Naêm, ñoät nhieân gioù 40 daëm/giôø thoåi ñeán vôùi nhöõng ñaùm maây ñen keùo laïi phuû caû baàu trôøi roài thì gioù loác töøng côn thoåi ñeán. Toái hoâm ñaàu tieân, caû hai khoâng nguû ñöôïc, gioù maïnh hôn ñeán 50 daëm/giôø, möa nhö thaùc ñoå laøm ñeâm ñoù töôûng nhö caùc caên traïi seõ bò thoåi ñi maát. Nöôùc baét ñaàu daâng leân, Orville cho bieát nöôùc baét ñaàu ngaäp vaøo saân nhaø. Saùng hoâm sau, gioù vaãn to, möa vaãn naëng haït, nhöng gioù baét ñaàu ñoåi höôùng vaø sau ñoù giaûm xuoáng 30 daëm/giôø. Sau böõa aên toái, baõo trôû laïi coù luùc ñeán 75 daëm/giôø. Thình lình moät goùc cuûa maùi nhaø bò gioù thoåi bay maát, Orville voäi vaõ maëc aùo möa vaùc thang ñi ñeán caên nhaø môùi leo leân maùi nhaø ñeå ñoùng phía chöa bò bay. Anh khoâng aùo möa chaïy theo sau leân thang ñeå phuï Orville. Nhöng gioù thoåi quaù maïnh, buùa vaø ñinh Orville ñeå trong tuùi aùo möa khoâng laøm sao laáy ra ñöôïc neân phaûi leo xuoáng vaø luùc naøy mieäng thì ngaäm ñinh, tay caàm buùa, Orville leo leân laïi ñeå ñoùng. Cöù 4 laàn ñoùng xuoáng thì 3 laàn huït, phaàn truùng maùi nhaø vaø phaàn truùng tay. Cuoái cuøng cuõng laøm xong, caû hai öôùt nhö chuoät loät leo xuoáng chaïy trôû vaøo nhaø truù möa. Saùng hoâm sau, nöôùc möa traøn ngaäp caû saân nhaø, ngoaïi tröø trong phoøng aên vaø thö vieân thì möùc nöôùc saép traøn vaøo. Baõo tieáp tuïc cho ñeán heát ngaøy Thöù Baûy vaø Chuû Nhaät qua Thöù Hai thì trôøi taïnh…" Chieác maùy bay naêm nay phaûi maát vaøi tuaàn nöõa môùi raùp xong, hy voïng vaøo ñaàu thaùng 11 seõ hoaøn taát. Trong hoài kyù veà caùc chuyeán bay vaøo ngaøy 21 thaùng 10, Orville vieát nhö sau: "Saùng nay, gioù thoåi 10 daëm/giôø töø höôùng taây, ñeán 8 giôø thì taêng leân 12 daëm/giôø. Chuùng toâi ñem maùy bay ra Big Hill ñeå thöïc taäp. Chuùng toâi bay thöû ñöôïc 5 laàn trung bình xa ñöôïc 400 feet. Ñeán 1 giôø chieàu, gioù ñoåi höôùng baéc taêng leân 14 daëm/giôø, chuùng toâi cho bay theâm 4 laàn, ñeán 5 giôø chieàu, gioù ñeán 22 daëm/giôø, chuùng toâi bay thöû theâm 10 laàn, trung bình moãi laàn bay laâu töø 30 giaây ñeán 43 giaây. Nhöng chuyeán bay laâu nhaát gaàn ñaây chuùng toâi thöïc hieän ñöôïc vôùi khoaûng caùch xa töø 400 ñeán 450 feet: Wilbur: 43.5 giaây, 45.5 giaây, 56 giaây, 59 giaây. Orville: 43.5 giaây, 45 giaây, 49 giaây, 56.5 giaây, 60.5 giaây." Vaøo ñaàu thaùng 11, coâng vieäc ôû ñaây tieán trieån chaäm chaïp vì sau khi ñem ñoäng cô ra ñeå chaïy thöû thì bò truïc traëc vì khi maùy vöøa chaïy, moät trong 2 chong choùng vaêng ra vaø bò cong. Truïc maùy vaø chong choùng bò hö neân phaûi gôûi veà laïi tieäm söûa xe ñaïp taïi Dayton ñeå söûa chöõa. George Spatt noùng ruoät vì treã naõi neân oâng tình nguyeän mang caùc boä phaän naøy ñeán taän thaønh phoá Norfolk deå göûi veà Dayton cho nhanh hôn. OÂng Octave Chanute vöøa ñeán nôi thì oâng Spratt ñaõ ñi roài, thaáy vaäy oâng ta cuõng khoâng ôû laïi. Thôøi tieát baét ñaàu khaù laïnh vaø möa nhieàu, ngaøy 23 thaùng 11, Wilbur vieát thö cho gia ñình dieãn taû caùi laïnh ôû ñaây: "Chuùng con vöøa mua ñöôïc ít cuûi thoâng ñeå ñoát söôûi, nhöng goã thoâng chaùy raát nhanh. Chuùng con phaûi ñi chaët theâm cuûi. Chaët cuûi cuõng lôøi gaáp 4 laàn hôn laø mua: khi chaët caây, luùc vaùc cuûi veà, roài böõa cuûi, roài cuoái cuøng ñem ñoát ôû loø söôûi, phaàn naøo cuõng laøm cho cô theå noùng caû. Luùc naøy chuùng con caûm thaáy raát thoaûi maùi hôn nhöõng naêm tröôùc. Luùc tröôùc ñaép 4 caùi meàn, roài sau theâm 5 caùi, baây giôø vöøa 5 caùi meàn, 2 taám ra vaø theâm loø söôûi. Khi nguû thì maëc nguyeân quaàn aùo, mang caû giaøy vaø ñoäi caû muõ …" Khi oâng Chanute ñeán ñaây ñeå xem ñoäng cô nhaän xeùt laø kích thöôùc caùc boä phaän khoâng ñöôïc sít sao vaø chính xaùc vaø khoâng tin seõ ñaït ñöôïc keát quaû toát. Maùy bay cuûa hai oâng naëng toång coäng laø 700 pounds keå caû ngöôøi ñieàu khieån. Trong thôøi gian naøy, hai oâng cuøng coá gaéng töï hoïc theâm Phaùp ngöõ vaø Ñöùc ngöõ vôùi muïc ñích ñeå coù theå ñoïc ñöôïc moät soá taøi lieäu baèng Ñöùc ngöõ lieân quan ñeán vieäc hai oâng ñang nghieân cöùu. Hai tuaàn sau, truïc maùy ñaõ söûa xong gôûi ñeán töø Dayton, hai oâng tieáp tuïc coâng vieäc boû dôõ hoâm tröôùc. Trong hoài kyù thaùng 12, 1913 coù vieát: "Chuùng toâi tieáp tuïc raùp laïi caùc boä phaän truïc vaø chong choùng vöøa söûa xong vaø cho maùy chaïy thöû thì laïi gaëp moät trôû ngaïi khaùc. Chong choùng gaàn ôû truïc maùy bò loûng. Toái hoâm ñoù, chuùng toâi suy nghó khoâng bieát caùch naøo coù theå gaén chaët hai boä phaän naøy vôùi nhau. Sau ñoù, ñöôïc bieát coù loaïi xi maêng thöôøng duøng ñeå gaén caùc boä phaän xe ñaïp vaø kim ñoàng hoà chuùng toâi nghó coù theå duøng ñöôïc cho tröôøng hôïp naøy. Theá roøi ngaøy hoâm sau, chuùng toâi thöû duøng loaïi xi maêng naøy thaáy keát quaû toát ñeïp…" Tuaàn sau do thôøi tieát xaáu neân khoâng theå bay thöû ñöôïc neân hai oâng cho ñoäng cô chaïy thöû trong caên traïi. Trong khi maùy chaïy moät luùc thì moät trôû ngaïi khaùc xaûy ra, truïc maùy quay bò nöùt neân phaûi thaùo maùy ra . Sau khi tìm hieåu nguyeân do, hai oâng khoâng duøng loai truïc roãng naøy maø seõ cheá loaïi truïc maùy ñaëc. Orville trôû laïi Dayton ñeå laøm moät truïc maùy ñaëc ñöôøng kính nhoû hôn vaø hai tuaàn sau thì xong. Orville trôû laïi ngaøy 12 thaùng 12 mang theo truïc maùy môùi. Sau khi raùp xong ñoäng cô vaøo maùy bay, ngaøy 14 thaùng 12, hai oâng quyeát ñònh cho bay thöû. Hai oâng thoâng baùo cho caùc ngöôøi ôû vuøng nay ñeán ñeå chöùng kieán. Caùc oâng John T. Danieâls, Robert Wescott, Thomas Beacham, W. S. Dough vaø Benny O’Neal coù maët hoâm ñoù vaø giuùp hai oâng khieâng chieác maùy bay naëng 750 pounds ñeán ñoài caùt Big Kill Devil Hill caùch ñaây ¼ daëm. Ñeå cho maùy bay caát caùnh deã daøng, hai oâng duøng 4 khuùc goã 2"x4" daøi 15’ ñeå noái laïi thaønh moät ñöôøng ray daøi 60 feet. Treân maët ñöôøng ray coù loùt moät lôùp kim loaïi. Cuoái cuøng, maùy bay chuaån bò ñeå caát caùnh, hai oâng boác thaêm thöû ai seõ bay thö tröôùc, keát quaû Wilbur truùng thaêm. Trong thö gôûi cho gia ñình ngaøy 14 thaùng 12, Wilbur coù vieát: "Hoâm nay, chuùng con vöøa môùi bay thöû nhöng khoâng coù keát quaû laém. Gioù thoåi chæ 5 daëm/giôø neân khoaûng caùch 60 feet khoâng ñuû ñeå caát caùnh. Khi boác thaêm ñeå xem ai ñöôïc bay tröôùc thì con ñöôïc. Khi maùy bay baét ñaàu chaïy vì khoâng ñuû söùc gioù vaø ñaây laø laàn ñaàu maùy bay coù ñoäng cô neân vieäc ñieàu khieån chöa raønh, chieác maùy bay sau maáy laàn caát caùnh leân roài rôi xuoáng chaïm phaûi maët daát bò gaõy maùy boä phaän beân phaûi neân maát vaøi hoâm môùi söûa xong. Tuy nhieân, ñoäng cô chaïy raát toát, neáu bieât caùch ñieàu chænh vaø coù ñuû gioù thì con tin chaéc laø seõ thaønh coâng. Chuùng con seõ thöû bay laïi laàn nöõa neáu thôøi tieát cho pheùp…" Ngaøy 17 thaùng 12, hai oâng môøi moät soá nhaân vaät khaùc ôû ñòa phöông ñeå chöùng kieán chuyeán bay lòch söû naøy goàm caùc oâng J.T. Danieâls, W.S. Dough, A.D. Etheridge, W.C. Brinkley, Johnny Moore. Laàn tröôùc Wilbur bay, laàn naøy ñeán löôïc Orville. Orville nhôø J.T Danieâls chuïp hình. Maùy bay baét ñaàu chaïy chaäm chaäm, Willbur chaïy theo ñeû giö cho caùnh thaêng baèng, sau khi chaïy ñöôïc khoaûng 40 feet maùy bay rôøi maët ñaát. Treân khoâng, Orville ñieàu khieån moät caùch khoù khaên vì gaëp gioù loác vaø moät phaän chöa quen. Thình linh maùy bay bò rôi xuoáng ñaát sau khi chæ bay ñöôïc khoaûng 120 feet trong 12 giaây ñoàng hoà. Tuy nhieân Orville raát haøi loøng vôùi keát quaû naøy vì ñaây laø laàn ñaàu tieân maùy bay coù ñoäng cô coù ngöôøi coù theå bay ñöôïc treân khoâng. Trong ngaøy ñoù, hai oâng thay phieân thöïc hieän theâm 3 chuyeán bay nöõa, laàn bay xa nhaát laø 852 feet trong 59 giaây. Sau ñoù, hai oâng tính bay theâm ñoät nhieân côn gioù loác thoåi ñeán laøm chieác maùy bay bò loän maùy voøng, ñoäng cô bò hö haïi, söôøn caùnh bay bò gaõy nhöng may maén khoâng ai bò thöông chæ oâng Daniels bò thöông nheï vì bò ñoäng cô ñeø leân. Vôùi thaønh quaû ñaït ñöôïc vöøa qua, hai oâng tam ngöng cho naêm nay vaø chuaån bò ñeå trôû laïi gia ñình vì thôøi tieát ôû ñaây luùc naøy khaù laïnh. Hai oâng trôû laïi Dayton vaøo ngaøy 23 thaùng 12 vöøa kip leã Noel nhö ñaõ höùa vôùi gia ñình. Ngay tröôùc khi hai oâng veà ñeán nhaø töùc laø ngaøy 22 thaùng 12, nhieàu ngöôøi bieát tin naøy, vì hai oâng coù ñaùnh ñieän veà baùo tin tröôùc, keùo nhau ñeán nhaø oâng ñeå bieát theâm chi tieát veà chuyeán bay vöøa qua cuûa hai oâng. OÂng Bishop Wright, cha cuûa hai oâng khoâng bieát roõ neân chæ tra lôøi vôùi hoï laø: Wilbur 36 tuoåi, Orville 32 tuoåi, caû hai raát hôïp yù nhö hai ngöôøi sanh ñoâi. Trong nhöõng naêm qua, caû hai thích nghieân cöùu saùch vôõ, taøi lieäu veà haøng khoâng. Caû hai baøn tính, thöïc hieän caùc thí nghieäm, cheá taïo vaø töï ñieàu khieån maùy bay vaø chieác maùy bay cuoái cuøng teân laø chieác "Wright Flyer".
Khi trôû laïi nhaø, hai oâng cheá taïo moät chieác maùy bay khaùc cöùng caùp hôn vaø coù ñoäng cô maïnh hôn. Tuy nhieân, laàn naøy hai oâng khoâng muoán trôû laïi North Carolina nöõa vì xa nhaø, tìm moät nôi taïi Dayton ñeå coù ñuû ñieàu kieän hôn. Hai oâng ñöôïc oâng Torrence Huffman, chuû moät khu ñaát roäng 100 maãu cho pheùp ñeå söû duïng. Hai chuyeán bay ñaàu tieân taïi Dayton vôùi chieác maùy bay môùi chæ bay ñöôïc hôn 100 feet. Laàn thöù ba ñöôïc 225 feet. Tuy nhieân, moãi laàn ñaùp xuoáng, maùy bay haï caùnh raát nheï nhaøng hôn. ÔÛ Kitty Hawk, ñöôøng ray 60 feet duøng ñeå laáy trôùn thì ñuû, nhöng ôû Dayton, gioù khoâng ñuû maïnh. Hai oâng nghó ra caùch ñeå coù theå laøm cho maùy bay coù trôùn. Thaùng 9 naêm 1904, hai oâng duøng moät khoái naëng 1,600 pounds treo leân vôùi daây caùp coù heä thoáng roøng roïc ñeå keùo. Khi thaû khoái naëng roài, roøng roïc seõ keùo maùy bay tôùi ñeå laáy trôùn nhö hieän giôø Haûi Quaân Myõ duøng heä thoáng goïi laø "catapult" ñeå giuùp cho phi cô coù trôùn moãi khi caát caùnh treân caùc Haøng Khoâng Maãu Haïm. Naêm 1904, hai oâng thöïc hieän ñöôïc 105 chuyeán bay. Laàn naøy, chuyeán bay laâu nhaát laø 5 phuùt 8 giaây vaø bay xa 3 daëm. Thaùng 5 naêm 1905, hai oâng cheá taïo theâm moät maùy bay môùi nöõa, tuy gioáng chieác vöøa qua nhöng ñoä cong cuûa caùnh bay khaùc hôn, naëng 845 pounds. Thaùng 6 cuøng naêm, hai oâng thöïc hieän ñöôïc 46 laàn bay, laàn laâu nhaát laø 38 phuùt 3 giaây, bay voøng quanh ñöôïc 30 voøng. Baây giôø hai oâng ñieàu khieån maùy bay coù theå bay löôïn theo yù muoán moät caùch deã daøng. Ngaøy 18 thaùng 1 naêm 1905, Wilbur coù vieát thö cho OÂng Robert Nevin, Daân Bieãu Quoác Hoäi yeâu caàu giuùp hai oâng ñeå cheá taïo maùy bay cho Chính Phuû Hoa Kyø nhöng ñôïi khaù laâu khoâng thaây hoài aâm. Ngaøy 28 thaùng 11 naêm 1905, Willbur vieát thö cho oâng J.J. Jusserand, Ñaïi söù Phaùp trình baøy veà nhöõng thaønh quaû hai oâng ñaõ ñaït ñöôïc trong nhöõng naêm qua vaø yeâu caàu Boä Chieán Tranh Phaùp neáu muoán thì gôûi ngöôøi ñeán Dayton ñeå tìm hieåu theâm. Trong laù thö vieát cho oâng Albert F. Zahm ngaøy 22 thaùng 12 naêm 1905 Wilbur coù noùi raèng luùc tröôùc oâng ta khoâng nghò ñeán vieäc laøm giaøu nhöng baây giôø vì hoaøn caûnh hieän taïi hai oâng khoâng theå tieáp tuïc ñöôïc vì khoâng ñuû taøi chaùnh töï tuùc neân muoán coù moät soá tieàn ñeå trang traûi chi phí laâu nay ñoàng thôøi vôùi phaùt minh cuûa hai oâng, theá giôùi coù theå taän duïng noù maø khoâng maát nhieàu thôøi gian.
Trong 2 naêm röôõi qua, hai oâng ôû nhaø ñeå tieáp tuïc söûa ñoåi theâm chieác maùy bay cho hoaøn haûo hôn ñoàng thôøi tìm nhöõng ngöôøi coù yù ñònh laøm kinh doanh vôùi hai oâng. Hai oâng bieát laø nhöõng chi tieát veà phaùt minh naøy caàn phaûi giöõ bí maät nhaát laø caùc taøi lieäu veà bay boång maø hai oâng taïo ra. Vaøo thaùng 2 naêm 1908, US Army Signal Corps gôûi oâng moät hôïp ñoàng, ñoàng thôøi saùu tuan sau, hai oâng cuõng nhaän moät hôïp ñoàng cuûa moät ngöôøi Phaùp giaøu coù teân M. Lazare Weiler muoán mua baûn quyeàn cuûa hai oâng. Trong hôïp ñoàng cuûa US Army Signal Corp, maùy bay cuûa hai oâng coù theå chôû ñöôïc hai ngöôøi trong vò theá ngoài, khoâng naèm vaø coù theå bay xa 125 daëm vôùi vaän toác 40 daëm/giôø. Hai oâng höùa seõ hoaøn thaønh trong voøng 200 ngaøy vôùi giaù $25,000 myõ kim. Coøn vôùi hôïp ñoàng vôùi ngöôøi Phaùp thì hai oâng cuõng nhaän nhöng chôø sau khi laøm xong hôïp ñoàng cuûa US Army Signal Corp. Trong hôïp ñoàng vôùi Phaùp, hai oâng muoán coù 500,000 francs tieàn maët, moät nöûa tieàn lôøi sau ñoù. Hai oâng seõ bay bieåu dieãn hai laàn caùch nhau 4 ngaøy, moãi laàn bay xa 50 caây soá trong moät giôø. Sau ñoù, hai oâng seõ cung caáp theâm 4 chieác nöõa ñeå bay bieåu dieãn vaø seõ nhaän theâm 80,000 francs. Sau khi nhaän hai hôïp ñoàng xong, Wilbur lieàn trôû laïi Kitty Hawk ngaøy ñeå luyeän taäp bay laïi vì ñaõ laâu. Ñeán Kitty Hawk ngaøy 25 thaùng 4 naêm 1908 sau khi rôøi Dayton thaùng 12 naêm 1903. Ñeán nôi, Wilbur vieát thö cho Orville: "Anh ñeán ñaây 7 giôø toái qua, caùc caên traïi ôû ñaây haàu nhö bò hö haïi caû, chæ vaùch vaø coät coøn duøng thoâi, cöûa, maùi nhaø ñeàu bò bay heát, neàn nhaø thì bò chìm xuoáng vaøi feet. Coâng vieäc khoù khaên nhaát laø tìm goã ñeå xaây caát laïi. Anh coù thueâ vaøi ngöôøi thôï ôû ñaây ñeå söûa chöõa laïi khi coù goã. Hy vong seõ xong vaøo cuoái tuaàn tôùi…." Caên nhaø môùi xaây daøi 48 feet, roäng 22 feet, coù ñaày ñuû nhaø beáp, phoøng nguû, phoøng aên, phoøng khaùch vaø phoøng taém nöõa. Sau ñoù, hai oâng taân trang ñoäng cô theâm 35 maõ luïc. Tu boå caùc heä thoáng ñieàu khieån maùy bay, boä phaän ñuoâi, ñoùng raùp choã ngoài cho ngöôøi laùi. Ñaàu thaùng 5 naêm 1908 hai oâng baét ñaàu cho bay thöû vaø sau nhieàu laàn, hai oâng ñaõ quen caùch ñieàu khieån maùy bay. Sau ñoù, hai oâng laàn ñaàu tieân coù gaén theâm moät choã ngoài nöõa ñeå cho haønh khaùch. OÂng Charles Furnas, ngöôøi phuï giuùp ôû ñaây ñöôïc vinh döï laøm ngöôøi haønh khaùch ñaàu tieân. Trong hoài kyù ngaøy 14 thaùng 5 naêm 1908, Wilbur vieát laïi laø luùc 8 giôø saùng, chieác maùy bay chôû hai ngöôøi (Wilbur vaø Charles) bay xa ñöôïc 600 thöôùc trong 28 giaây vaø ñaùp xuoáng deã daøng. Sau ñoù Orville cuõng bay vôùi oâng Chas, maùy bay löôïn qua caùc ñòa ñieåm nhö West Hill roài Little Hill vôùi vaän toác 18 daëm/giôø vaø ñaùp xuoáng an toaøn. Sau böõa aên toái, Wilbur taäp bay moät mình, maùy bay löôïn qua caùc ñòa ñieåm ôû vuøng naøy ñöôïc moät luùc thì thình lình gaëp moät con gioù loác vôùi 85 daëm/giôø thoåi töø phía sau ñeán laøm cho maùy bay lao ñaàu xuoáng ñaát. Phaàn treân vaø tröôùc maùy bay bò hö haïi hoaøn toaøn, boä phaän döôi, boä phaän ñieàu khieån vaø caùnh maùy bay khoâng bò hö haïi, phaàn döôùi bò nheï. Wilbur thi bò vaêng ra phía tröôùc nhöng chæ bò veát caét ôû maét, vaøi veát traày ôû hai caùnh tay vaø baû vai. Sau ñoù hai oâng phaûi thaùo gôõ töøng boä phaän maùy bay ra ñeå ñem veà traïi caùch ñoù 1.5 daëm. Hoâm ñoù trôøi raát noùng neân khi veà ñeán caên traïi, hai oâng gaàn nhö bi ngaát ñi vì meät laõ. Hai oâng vieát thö cho em gaùi noùi laø vì phaûi thöïc hieän gaáp neân môùi gaëp tai naïn treân. Chieác maùy bay bò hö haïi laøm cho hai oâng gaëp khoù khaên ñeå ñaùp öùng kòp thôøi hai hôïp ñoàng vöøa môùi kyù. Vaøo ngaøy 17 thaùng 5, 1908, laàn ñaàu tieân hai oâng chia tay nhau, Wilbur rôøi Kitty Hawk ñi thaúng ñeùn Phaùp raùp moät chieác maùy bay ñeå bieåu dieãn taïi ñaây. Orville ngaøy hoâm sau trôû laïi Dayton ñeå raùp moät chieác khaùc cho US Signal Corps bay thöû. Vaøo giöõa thaùng 9, caû hai oâng, Wilbur taïi Camp d’Auvours gaàn thò traán Le Mans, Phaùp vaø Orville taïi Fort Myer, tieåu bang Virginia haõnh dieän bieåu dieãn cho theá giôùi vôùi phaùt minh cuûa hai oâng. Kyû Nguyeân veà ngaønh Haøng Khoâng thaät söï ra ñôøi töø ñaáy.
11 naêm sau töø chuyeán ñi ñaàu tieân ñeán Kitty Hawk cuûa hai oâng ñeå bay thöû, Orville cheá taïo moät chieác maùy bay khoâng ñoäng cô môùi ñeå ñem ñeán Kill Devil Hills. Maëc duø baáy giôø hai oâng ñang cheá taïo maùy bay coù ñoäng cô do coâng ty the Wright Company cheá taïo cho moät soá quoác gia, Orville muoán bay thöû chieác maùy bay khoâng ñoäng cô moät laàn nöõa. Willur laø Chuû Tòch cuûa coâng ty töø naêm 1909, ôû laïi Dayton ñeå ñieàu haønh coâng ty vaø tham döï caùc buoåi hoïp cuõng nhö caùc vuï kieän tuïng veà chuû quyeàn cuûa phaùt minh maø hai oâng ñaõ laøm. Orville vaø Alec Ogilvieâ, moät ngöôøi Anh ñeán Kitty Hawk töø ngaøy 10 thaùng 10 ñeán 30 thaùng 10 ñaõ thöïc hieän ñöôïc 90 laàn bay löôïn. Vôùi chieác maùy bay khoâng ñoäng cô kyø naøy coù hai caùnh ñoâi daøi 32 feet, dieän tích caùnh 300 feet vuoâng, Orville bay löôïn raát khaû quan. Ngaøy 24 thaùng 10, Orville ñaït ñöôïc kyû luïc bay löôïn laâu nhaát trong 9 phuùt 45 giaây. Kyû luïc cuûa oâng chöa ai phaù trong 10 naêm. Hai oâng phaûi traû giaù cho söï thaønh coâng vaø noåi tieáng cuûa hai oâng taïi Kitty Hawk vaø Dayton. Nhöõng nhaø thí nghieäm veà maùy bay luùc ñoù khieáu naïi tranh daønh baù quyeàn veà chieác maùy bay ñaàu tieân cuûa oâng. Ngaøy 25 thaùng 1 naêm 1912, Wilbur vieát thö cho William F. de Hevesy phaøn naøn: "Ba thaùng qua, toâi maát nhieàu thì giôø veà nhöõng vuï kieän tuïng neân thöôøng ít khi ôû nhaø. Hy voïng moïi chuyeän seõ giaûi quyeát xong noäi naêm nay. Toâi chaúng thaø maát nhieàu thì giôø ôû Kitty Hawk veà caùc chuyeán bay thöïc taäp hôn maát thì giôø trong caùc vuï kieän naøy. Vaøo naêm 1906, toâi hy voïng seõ baùn laïi baûn quyeàn cho Chính Phuû ñeå coù moät soá tieàn roài daønh thì giôø ñeå nghieân cöùu theâm veà khoa hoïc nhöng moät soá ngöôøi vì ghanh tò tìm caùch ngaên caûn. Trong 5 naêm qua, thay vì daønh thì giôø ñeå nghieân cöùu phaùt trieån theâm veà ngaønh haøng khoâng, toâi maát nhieàu thì giôø veà caùc vuï kieän tuïng treân. Toâi thaáy laø laøm vieäc vôùi chieác maùy bay cuõng coøn deã chòu hôn vôùi con ngöôøi…" Ngaøy 30 thaùng 5 naêm 1912, sau maáy tuaàn leã bò bònh soát xuaát huyeát, Wilbur qua ñôøi, thoï 45 tuoåi, coøn Orville maát naêm 1948 thoï tôùi 77 tuoåi. Tröôùc khi Orville qua ñôøi naêm 1948, oâng ñaõ chöùng kieán ñöôïc söï tieán boä nhaûy voït cuûa ngaønh haøng khoâng maø hai anh em ñaõ phaùt minh. OÂng ñaõ thaáy maùy bay trang bò ñoäng cô phaûn löïc thay chong choùng, maùy bay coù caùnh daøi hôn khoaûng caùch maùy bay ñaàu tieân cuûa hai oâng ñaõ bay, maùy bay vôùi toäc do nhanh hôn vaän toác aâm thanh. Thaùng 11 naêm 1932, Orville trôû laïi Kitty Hawk ñeå chöùng kieán vaø caét baêng khaùnh thaønh Ñaøi Kyû Nieäm xaây cao 60 feet ñeå töôûng nhôù ñeán coâng trình cuûa hai anh em oâng ñaõ ñeå laïi cho nhaân loaïi. Treân ñaøi kyû nieäm coù vieát caâu: "Ñeå ghi ôn söï chinh phuïc khoâng gian cuûa anh em Wilbur vaø Orville Wright. Saùng taïo bôûi söï taøi gioûi xuaát chuùng Beàn chí vaø kieân trì vôùi moät ñöùc tin voâ bieân" Naêm 1969, nhaân loaïi ñaõ theo böôùc chaân cuûa hai anh em oâng, phi haønh gia Neil Armstrong vôùi phi thuyeàn Apollo 11 ñaõ ñaët chaân len maët "Chò Haèng", vôùi "moät böôùc chaân vó daïi cho loaøi ngöôøi", oâng cuõng khoâng queân mang theo moät maûnh vaûi töø chieác maùy bay "Wright Flyer" ôû Kitty Hawk, North Carolina trong nhöõng ngaøy möa gioù cuûa thaùng 12 naêm 1903. (Taøi lieâu nghieân cöùu: "Wind and Sand" The story of the Wright Brothers at Kitty Hawk By Lynanne Westcott and Paula Degen)
|
