Vieät Nam ta coù caâu "Con hö taïi meï, chaùu hö taïi baø" coù yù chæ söï chieàu treû con quaù trôùn cuûa caùc baø meï, baø noäi baø ngoaïi. Caâu naøy coøn coù moät yù nghóa khaùc nöõa laø caùc cuï ngaøy xöa coâng nhaän baø cuõng aûnh höôûng ñeán ñôøi soáng cuûa caùc chaùu chöù khoâng phaûi chæ coù meï. Môùi ñaây trong moät cuoäc phoûng vaán cuûa ñaøi NBC, baùc só Arthur Kornhaber, moät nhaø taâm lyù chuyeân veà vaán ñeà treû em, ñaõ noùi theâm vaøi ñieåm nöõa. OÂng baø khoâng phaûi laøm hö chaùu maø quan heä giöõa oâng baø vaø caùc chaùu laø moät thöù tình caûm ñaëc bieät boå tuùc cho nhau, lôïi ích caû hai, nhaát laø treû em ôû tuoåi vò thaønh nieân.

Theo baùc só Kornhaber thì tuoåi vò thaønh nieân laø tuoåi khoù khaên nhaát cuûa treû em. Vaøo tuoåi naøy treû em baét ñaàu coù söï thay ñoåi trong cô theå, laãn loän khoâng bieát mình laø ai vaø chuùng caûm thaáy coù quyeàn löïc laøm moät caùi gì. ÔÛ tuoåi naøy thieáu nieân chuù troïng ñeán chính chuùng vaø baïn beø cuøng trang löùa. Caùc coâ, caùc caäu beù nghó raèng cha meï khoâng hieåu gì veà mình vaø cho raèng cha meï chaúng coù quyeàn gì caám caûn.

Ñoù chính laø luùc ñöùa treû caàn coù ngöôøi gaàn beân caïnh. OÂng baø coù theå giuùp chaùu ñi qua giai ñoaïn naøy moät caùch tröïc tieáp laø gaàn guõi vôùi ñöùa treû. Phaàn nhieàu oâng baø hay chieàu chaùi neân chaùu hay chaïy ñeán oâng baø hôn khi gaëp chuyeän khoù khaên. Thöù nöõa, moät caùch giaùn tieáp oâng baø giuùp cha meï cuûa ñöùa treû laøm dòu laïi nhöõng caùch bieät laøm khuûng hoaûng lieân heä giöõa cha meï vaø con caùi. OÂng baø coù theå ñöùng trung gian laøm nhieäm vuï hoøa giaûi giöõa con chaùu raát höõu hieäu.

Caùc thieáu nieân gaàn vôùi oâng baø seõ hoïc ñöôïc nhöõng hieåu bieát thích htuù nhö veà tieåu söû cuûa gia ñình, cuûa toå tieân, doøng hoï,... Roài nhöõng kinh nghieäm cuûa oâng baø ñaõ traûi qua trong cuoäic ñôøi, veà toân giaùo, hoân nhaân, chính trò, tuoåi giaø, caù tính cuûa töøng ngöôøi trong gia ñình... Cha meï quaù baän roäin veà sinh keá neân khoâng ñuû thì giôø troø chuyeän vôùi con caùi hay khoâng coù kinh nghieäm nuoâi daïy con neân sinh ra khaùc bieät. Nhaát laø khi coù nhöõng chuyeän raéc roái trong coâng vieäc laøm hay trong ñôøi soáng, cha meï thöôøng khoâng kieân nhaãn daïy doã con caùi nö oâng baø. Moät ñieàu quan troïng, oâng baø laø nhöõng ngöôøi ñaõ coù kinh nghieäm, bieát ñöôïc öu khuyeát ñieåm cuûa chính mình trong vieäc nuoâi daïy con caùi, neân cuõng t=coù theå nhìn thaáy öu khuyeát ñieåm cuûa con mình ñoái vôùi caùc chaùu. Do ñoù oâng baø coù theå boå khuyeát theâm ñeå caùc baäc cha meï nuoâi daïy caùc chaùu toát ñeïp hôn. Vaø cuoái cuøng oâng baø ñaõ truyeàn tinh thaàn gia ñình tôùi nhöõng theá heä sau maø oâng baø laø maãu möïc.

Khoâng nhöõng oâng baø ñem nhieàu lôïi ích cho caùc chaùu maø chính oâng baø cuõng hoïc hoûi ñöôïc nhieàu ôû caùc thieáu nieân. Vì caàn coù söï hieåu bieát caäp nhaät hoùa cuûa giôùi treû, neân oâng baø thöôøng phaûi ñi tìm nhöõng saùch baùo ñoïc theâm. Caùc vò seõ thaáy nhöõng yù töôûng môùi cuûa lôùp treû. Ngoaøi ra, xem TV, ñi saém söûa, nghe nhaïc cuøng vôùi caùc chaùu oâng baø cuõng hieåu ñöôïc moät phaàn veà ñôøi soáng treû con hieän ñaïi. Do ñoù caùc vò lôùn tuoåi seõ soáng treû trung hôn, hieåu caùc thanh thieáu nieân hôn, kien nhaãn hôn vaø nhaát laø khoâng caûm thaáy bò boû rôi ôû moät theá giôùi khaùc.

Baùc só Arthur Kornhaber noùi raèng söï raøng buoäc giöõa oâng baø vaø chaùu laøm cuoäic ñôøi caû hai theá heä ñeàu coù lôïi. Treû caàn söï kinh nghieäm vaø nhöõng giaù trò cuûa oâng baø. OÂng baø cho chaùu moät söï an toaøn vaø thoaûi maùi. Chaùu muoán coù ngöôøi hieåu vaø thoâng caûm nhöng khoâng caàn phaûi gioáng chuùng. OÂng baø coù theå lôïi duïng söï hieåu bieát ñeå höôùng daãn chaùu mình khoâng ñi laàm ñöôøng laïc loái.

Cha meï cuõng raát coù lôïi khi caùc chaùu quaán quít vôùi oâng baø vì ngoaøi gia ñình laø moät vuøng caïm baãy, oâng baø seõ cho caùc chaùu moät choã döïa an toaøn. Ngoaøi ra, khi coù oâng baø saên soùc caùc chaùu, cha meï ñôõ baän taâm hôn, coù thì giôø ñeå daønh cho nhau nhöõng luùc nhaøn roãi hôn, vaø do ñoù seõ tìm laïi haïnh phuùc hoân nhaân nhö thuûa ban ñaàu.

Söï lieân heä giöõa oâng baø vaø caùc chaùu hoaøn toaøn laø moät loaïi tình caûm thieâng lieâng vaø söï lieân heä naøy coù moät söùc maïnh voâ bôø beán, coù theå traùnh nhieàu haäu quaû taïi haïi cho thanh thieáu nieân. Nhöng vì moät truïc traëc naøo ñoù, khi tình ñaõ bieán thaønh lyù thì moïi ngöôøi trôû neân ích kyû, vaø luùc ñoù khoâng phaûi vì lôïi ích cho ñöùa treû nöõa maø ñöùa treû ñöôïc duøng ñeû laøm chieán lôïi phaåm cho caùc baäc cha meï hoaëc oâng baø.

Caùch ñaây khoâng laâu, toái cao phaùp vieän ñaõ phaùn quyeát moät ñaïo luaät aùp duïng taïi tieåu bang Washington, moät ñaïo luaät ñaùng leõ khoâng bao giôø coù. Ñaïo luaät naøy caám caûn oâng baø thaêm nom chaùu neáu khoâng coù söï ñoàng yù cuûa cha meï. Môùi nghe qua ai cuõng thaáy coù caùi gì laán caán, khoù hieåu. OÂng baø thaêm chaùu laø thöôøng, laø coù phuùc chöù coù gì phaûi khoù chòu. Nhöng thaät ra moïi chuyeän xaûy ra ñeàu coù nguyeân nhaân vaø nguyeân nhaân chính laø söï lieân heä khoâng toát ñeïp giöõa oâng baø vaø cha meï duø caû hai ñeàu thöông yeâu ñöùa treû ngang nhau. Quan nieäm veà luaät naøy ñuùng hay sai ñeàu tuøy theo choã ñöùng cuûa moät ngöôøi.

Caùc chaùu laø chuoãi daøi cuûa ñôøi soáng oâng baø neân tình oâng baø vôùi caùc chaùu cuõng chaúng khaùc gì tình cha meï ñoái vôùi con caùi. Hôn nöõa, theo thoáng keâ, moät trong chín baäc oâng baø treân 50 tuoåi saên soùc ít nhaát moät ñöùa chaùu. Theá thì coøn gì ñau khoå baèng oâng baø khoâng ñöôïc thaêm nom caùc chaùu cuûa mình. Nhöng moät khía caïnh khaùc, theo vaên hoùa baây giôø, cha meï ñaõ bò giaûm quyeàn löïc vôùi con caùi, nhaát laø khi nhöõng ngöôøi con naøy ñaõ coù gia ñình rieâng. Neáu oâng baø nhaän bieát ñöôïc söï thay ñoåi naøy vaø choã ñöùng cuûa mình thì lieân heä giöõa ba theá heä seõ hoaøn toaøn toát ñeïp vaø raát coù lôïi cho ñôøi soáng tinh thaàn cuûa con treû.

Caùc baäc cha meï khi laäp gia ñình ñaõ coù yù chí töï laäp, caùc vò naøy cho raèng hoï coù quyeàn daïy doã con caùi theo yù rieâng cuûa hoï. Cha meï nhieàu khi khoâng vöøa loøng caùch giaoù duïc treû con cuûa oâng baø nhö chieàu chaùu quaù chaúng haïn, sôï raèng con mình seõ khoù daïy veà sau, hoaëc coù nhöõng baát ñoàng khaùc veà nuoâi daïy con treû. Coù khi caùc baäc cha meï sôï oâng baø, vì lieân heä truïc traëc vôùi con daâu, con reå, con trai, con gaùi ñaõ duøng chaùu mình ñeå laøm maát söï yeâu thöông, kính troïng ñoái vôùi cha meï nhö keå toäi cha meï chuùng, hay laø baát cöù chuyeän gì khoâng toát ñeïp maø nguyeân nhaân vì cha meï vaø oâng baø khoâng coù söï thoâng caûm... Bao nhieâu söï lo sôï cuûa cha meï nhö keå treân, neáu ngöôøi lôùn ngoài laïi vôùi nhau giaûi quyeát vaán ñeà thì chaúng bao giôø caùi luaät "baát bình thöôøng" ñaùng tieác ñoù coù cô hoäi ra ñôøi ôû tieåu bang Washington.

Duø sao thì tình ñaõ trôû thaønh lyù, luaät ñaõ ñöôïc ban haønh. Tuy nhieân chaùu laø maùu muû cuûa oâng baø, neáu yù thöùc ñöôïc lôïi ích cuûa söï lieân heä giöõa oâng baø vaø caùc chaùu, vì quyeàn lôïi tinh thaàn cuûa con, cha meï cuõng neân tìm moät caùch hôïp lyù naøo ñoù, ñöøng ñeå ngaên caùch oâng baø vaø caùc chaùu. Vaø khi oâng baø vaø cha meï ñaõ coäng taùc vôùi nhau, ñôøi soáng cuûa ñöùa treû seõ luoân luoân thaêng baèng, raát coù lôïi khi khoân lôùn.

Thaät ra, moät caùch bình thöôøng, tình caûm cuûa ba theá heä luoân luoân gaén boù. Trong moät soá ít tröôøng hôïp baát bình thöôøng, oâng baø khoâng nhaän bieát ñöôïc quyeàn lôïi cuûa chaùu, cha meï khoâng nhaän bieát ñöôïc söï lôïi haïi cho con mình neáu thieáu oâng baø, maø chæ duøng ñöùa nhoû nhö moät chieán lôïi phaåm ñeå chöùng toû quyeàn löïc cuûa mình. Neáu nhö vaäy thì moïi ngöôøi khoâng ai laø keû thaéng traän cuoái cuøng. Vaø thieät nhaát vaãn laø ñöùa treû maø oâng baø vaø cha meï ñeàu thöông yeâu.

Khi tình ñaõ ñoåi sang thaønh lyù thì tình ñaõ heát. Vaø haäu quaû tai haïi raát lôùn coù theå xaûy ra ñoái vôùi chaùu, con mình neáu oâng baø vaø cha meï khoâng yù thöùc ñöôïc taàm quan troïng aáy.