Home | Email | Advertising Rates | Vietnamese Fonts | Old Issues | Guest Book
|
Muïc luïc |
|
|
|
SAU PHAÀN TÖ THEÁ KYÛ LUU VONG ÑAÕ ÑEÁN LUÙC BAÙO GIÔÙI VIEÄT NGÖÕ HAÛI NGOAÏI NEÂN COÙ "NGAØY BAÙO CHÍ"!
MOÄT THIEÁU SOÙT ÑAÙNG TIEÁC! Ñieåm maâu thuaãn khaù ñaëc bieät ñaõ noåi baät giöõa hai doøng sinh hoaït baùo chí trong nöôùc vaø haûi ngoaïi. Trong nöôùc, keå töø ngaøy khai sinh ñaûng CSVN, ngöôøi CS coi baùo chí nhö moät khí cuï tuyeân truyeàn cho saùch löôïc ñoäc taøi cuûa ñaûng vaø nhaø nöôùc. Vì theá , döôùi cheá ñoä CS, töï do baùo chí ,vaø töï do ngoân luaän maëc nhieân trôû thaønh nhöõng maët haøng quoác caám. Caùc nhaø baùo CS ñeàu laø ñaûng vieân, naèm trong bieân cheá cuûa nhaø nöôùc, nhö nhöõng coâng chöùc, vaø haønh ngheà theo leà loái "aên côm chuaù muùa toái ngaøy" vaø nhaát laø phaûi muùa ñuùng theo ñöôøng loái chæ ñaïo cuûa "chuùa", baát keå ñeán nguyeân taéc caên baûn nghieäp vuï vaø löông taâm ngheà nghieäp. Tuy theá, trong nöôùc, döôùi cheá ñoä CS , laïi coù "NGAØY NHAØ BAÙO V.N.", haèng naêm dieãn ra vaøo ngaøy 21.6., ñeå chöùng toû cho theá giôùi vaø nhaân daân trong nöôùc bieát raèng sinh hoaït baùo chí ôû VN ñaõ coù neàn neáp, qui cuû vôùi truyeàn thoáng laâu ñôøi ! Trong khi ñoù, ngöôïc laïi, ôû haûi ngoaïi, baùo giôùi Vieät Ngöõ coù ñaày ñuû töï do, vaø ngöôøi laøm baùo VN löu vong khoâng ít thì nhieàu cuõng ñaõ thöøa höôûng truyeàn thoáng nghieäp vuï töø trong nöôùc, voán baét nguoàn saâu xa trong lòch söû baùo chí daân toäc, töø thuôû phoâi thai cho ñeán nay, traûi hôn moät traêm naêm qua, dó nhieân laâu daøi hôn baùo chí CS, nhöng laïi khoâng thaønh laäp ñöôïc moät "NGAØY BAÙO CHÍ"! Caøng ñaùng noùi hôn nöõa, suoát quaõng thôøi gian daøi ngoùt phaàn tö theá kyû ñaõ qua, nôi naøo coù daáu chaân Giao Chæ cö truù ñeàu thaáy xuaát hieän baùo chí, ñuû moïi daïng thaùi khaùc nhau. Söï kieän ñoù chöùng toû, ngöôøi VN löu vong raát yeâu chuoäng töï do ngoân luaän vaø tha thieát vôùi tieàn ñoà vaên hoùa daân toäc. Khoâng gioáng nhö nhieàu saéc daân löu vong khaùc. TAÏI SAO NGÖÔØI C.S. LAÏI CHOÏN NGAØY 21. 6. LAØM "NGAØY NHAØ BAÙO V.N."? Töø laâu ngöôøi CS VN trong nöôùc ñaõ choïn ngaøy 21. 6. haèng naêm laøm "NGAØY NHAØ BAÙO". Tröôùc heát, caùch duøng chöõ choïn teân "NGAØY NHAØ BAÙO" cuûa ngöôøi CSVN chæ nhaém muïc ñích tuyeân truyeàn chính trò, ñeà cao ñaûng vaø caù nhaân laõnh tuï. Ñaây laø moät troø chôi chöõ maäp môø, khieán ngöôøi ñoïc coù theå möôøng töôïng mô hoà giöõa hai aån yù: ngaøy cuûa caùc nhaø baùo VN vaø ngaøy kyû nieäm nhaø baùo Nguyeãn Aùi Quoác… Vôùi caùch duøng chöõ nhö theá ñoù, ngöôøi CSVN ñaõ gaït boû haún yeáu toá caên baûn cuûa lòch söû daân toäc vaø lòch söû baùo chí VN. Ngöôøi CSVN duøng ngaøy 21.6., vì noù laø ngaøy oâng Hoà Chí Minh ñaõ khai sinh ra tôø baùo Thanh Nieân , cô quan tuyeân truyeàn cuûa toå chöùc Thanh nieân Caùch Maïng Ñoàng Chí Hoäi, tieàn thaân cuûa VN Caùch Meänh Ñoàng Minh Hoäi ( goïi taét laø Vieät Minh), môû ñöôøng cho ñaûng CSVN manh nha vaøo khoaûng thaùng 3.1929. Laàn ñaàu tieân ñaûng naøy hoïp ôû soá 5 D Haøm Long, Haø Noäi khai sinh ra Ñoâng Döông CS ñaûng . Ñeán thaùng 9.1929, Ñoâng Döông CS ñaûng caûi danh thaønh toå chöùc An Nam CS ñaûng. Cuoái cuøng, ñeán thaùng Gieâng 1930, An Nam CS ñaûng laïi ñoåi teân thaønh Ñoâng Döông CS Lieân Ñoaøn. Tröôùc ñoù, vaøi naêm, khoaûng 1924, oâng Nguyeãn Aùi Quoác töø Nga Soâ qua Trung Quoác. Khi ñeán Quaûng Chaâu, oâng ñaõ gaëp Leâ Hoàng Phong, Hoà Tuøng Maäu, Leâ Hoàng Sôn …, roài ruû nhau thaønh laäp toå chöùc chính trò ñaàu tieân ôû haûi ngoaïi mang teân Vieät Nam Thanh Nieân Caùch Maïng Ñoàng Chí Hoäi. Ñoù laø moät chi boä Coäng Saûn VN ñaàu tieân goàm voûn veïn chæ coù 3 ngöôøi coäng theâm Nguyeãn Aùi Quoác. Tôø Thanh Nieân, tuy goïi laø baùo nhöng thöïc söï chæ laø moät baûn vieát tay, baèng hai thöù tieáng Vieät vaø Haùn, thænh thoaûng coù tranh minh hoïa, in theo loái phöùc baûn, treân giaáy saùp, khoaûng chöøng 100 tôø chuyeån bí maät vaøo VN qua ngaû Thaùi Lan (ñính keøm phoùng aûnh baùo Thanh Nieân). Chuû bieân tôø baùo laø Nguyeãn Aùi Quoác vôùi söï coäng taùc cuûa Hoà Tuøng Maäu, Leâ Hoàng Sôn, Leâ Duy Ñieåm, Tröông Vaên Lónh…Luùc baáy giôø nhöõng ngöôøi naøy chuû tröông caûi caùch chöõ quoác ngöõ baèng loái vieát treân baùo Thanh Nieân nhöõng chöõ : K thay cho C, thí duï: quaû Kam, chöõ F thay cho PH, thí duï : Fong, chöõ Z thay cho chöõ D, thí duï: zeã zaøng v.v… Töø ngaøy 21.6.1925 ñeán thaùng 4. 1927,baùo Thanh Nieân ra ñöôïc 88 soá.Tính ñeán thaùng 5.1930 ra ñöôïc taát caû laø 208 soá. Trong 60 soá baùo ñaàu tôø Thanh Nieân chæ keâu goïi toaøn daân ñoaøn keát, kích thích tinh thaàn choáng thöïc daân ñoâ hoä, neâu cao lyù töôûng daân toäc ñoäc laäp. Ñeán caùc soá keá tieáp, tôø baùo môùi laäp luaän heù ra cho ngöôøi ñoïc thaáy chæ coù chuû thuyeát CS môùi thích hôïp vaø ñuû khaû naêng höôùng daãn toaøn daân thöïc hieän caùc muïc tieâu lyù töôûng neâu treân. Vì phaùt haønh bí maät vôùi soá löôïng raát giôùi haïn, coäng theâm vieäc ñem vaøo VN gaëp raát nhieàu khoù khaên, nguy hieåm, neân ngoaïi tröø nhöõng ngöôøi trong toå chöùc, quaàn chuùng khoâng maáy ai bieát ñeán tôø naøy. Tuy nhieân, theo taøi lieäu cuûa phoøng Nghieân Cöùu Chaùnh Trò thuoäc sôû Lieâm Phoùng Ñoâng Döông aán haønh, quyeån 4 trang 17, giaùm ñoác Louis Marty ñaõ coù trong tay ñaày ñuû caùc soá baùo Thanh Nieân cuûa CSVN. Sau ñoù sôû Lieâm Phoùng Ñoâng Döông coøn cho dòch baùo Thanh Nieân sang Phaùp Ngöõ ñeå löu tröõ trong Vaên Khoá Quoác Gia( Archives Nationales, section Outre-Mer). Caên cöù treân taøi lieäu naøy, ta thaáy Louis Marty cho raèng soá ñaàu tieân cuûa baùo Thanh Nieân ra ngaøy 20.6.1925. Nhöng theo Huyønh Kim Khaùnh, nôi trang 70 trong baûn luaän aùn tieán só "Chuû nghóa CSVN: giai ñoaïn tröôùc khi giaønh chính quyeàn 1925-1945" (Vietnamese Communism: The pre-power phase 1925-1945 / - Departement of Political Science University of Western Ontario, London. Ontario, Canada 1972 ) thì soá ra maét cuûa baùo Thanh Nieân nhaèm ñuùng ngaøy 21.6.1925. Chính ngaøy naøy, ngöôøi CSVN ñaõ choïn laøm "NGAØY NHAØ BAÙO"! NGAØY BAÙO CHÍ V.N. ÔÛ HAÛI NGOAÏI SEÕ LAØ NGAØY NAØO ? TAÏI SAO? Tröôùc ngaøy 30.4. 1975, ôû trong nöôùc, Hoäi Chuû Baùo VN ñaõ hieäp vôùi caùc ñoaøn theå baùo chí khaùc choïn ngaøy 15.4 haèng naêm laøm "NGAØY BAÙO CHÍ ", ñoàng thôøi cuõng ñeå kyû nieäm "MOÄT TRAÊM NAÊM" ngaøy ra ñôøi (15.4.1865) tôø Gia Ñònh Baùo, moät tôø baùo quoác ngöõ ñaàu tieân cuûa ngöôøi VN. Khi thaûo luaän choïn ngaøy ra ñôøi cuûa tôø Gia Ñònh Baùo, ñaïi bieåu caùc ñoaøn theå trong baùo giôùi ñaõ gaït boû yeáu toá chính trò phöùc taïp cuûa thôøi kyø daân toäc bò ñoâ hoä, chæ chuù troïng ñeán caên baûn vaên hoùa vaø lòch söû baùo chí thuaàn tuùy. Xeùt treân quaù trình hình thaønh chöõ quoác ngöõ , lòch söû vaên hoùa daân toäc, vaø neàn baùo chí Vieät ngöõ, moïi ngöôøi ñeàu nhìn nhaän tôø Gia Ñònh Baùo ñùuùng laø moät tôø baùo ñaàu tieân ñaõ vieát baèng chöõ quoác ngöõ . Tröôùc ñoù, keå töø naêm 1861, bôûi söï ñoâ hoä cuûa ngöôøi Phaùp , neân ngöôøi VN môùi bieát ñeán phöông thöùc thoâng tin môùi baèng baùo chí, töùc baèng chöõ vieát. Giöõa thôøi ñaïi vaên minh tieán boä, ngöôøi Taây phöông , ngöôøi Nhaät , ngöôøi Taøu ñaõ bieát söû duïng baùo chí, ñeå chuyeân chôû vaên töï, thoâng tin trong ñaïi chuùng, thì daân toäc VN coøn muø mòt tröôùc kyõ ngheä laøm giaáy, kyõ ngheä aán loaùt, vaø nhaát laø coøn phaûi xöû duïng loaïi "baùo noùi" ñaõ coù töø thôøi xa xöa haøng ngaøn naêm cuûa lòch söû laø: thaèng moõ! Nhöng "thaèng moõ" vaãn chæ laø moät thöù "coâng baùo" cuûa quan quyeàn vaø chöùc dòch höông thoân. Baây giôø, ôû haûi ngoaïi, ñeà caäp ñeán "NGAØY BAÙO CHÍ" vaø tôø Gia Ñònh Baùo, thieát töôûng moïi ngöôøi cuõng neân bieát qua veà nguoàn goác cuûa tôø baùo naøy, töø laâu voán ñaõ mang nhieàu giaû thuyeát, vaø cuõng ñaõ taïo neân nhieàu cuoäc tranh luaän khaù soâi noåi. Tröôùc heát, theo taùc phaåm "Lòch trình tieán hoùa saùch baùo quoác ngöõ ", trang 23, nhaø xuaát baûn Luõy Tre, Saøi Goøn, 1942, thì trong khi ñoâ ñoác Bonard cho ra tôø Le Bulletin Officiel de L’Expeùdition de la Cochinchine, in baèng tieáng Phaùp, vaø tôø Le Bulletin des Communes baèng chöõ Haùn, oâng ta cuõng coá gaéng giuùp ñôõ ñeå cho ra ñôøi moät tôø baèng tieáng Vieät. Muoán laøm coâng vieäc treân, oâng ta ñaët laøm nhöõng chöõ in ôû taän beân Phaùp ñeå coù theå in ñöôïc chöõ quoác ngöõ. Coâng vieäc treân phaûi maát ñeán hai naêm, nghóa laø hoaøn taát vaøo thaùng gieâng naêm 1864. Nhöng tôø Gia Ñònh Baùo ñaõ ra ñôøi vaøo ngaøy naøo? Theo, oâng Ñaøo Trinh Nhaát, tôø Gia Ñònh Baùo xuaát baûn vaøo naêm 1867. Nhöng nhaø vaên Theâ Huùc laïi cho raèng tôø baùo naøy phaùt haønh vaøo naêm 1865. Tuy nhieân caû hai oâng naøy chæ duøng suy luaän maø xaùc ñònh, chöù chaúng daãn ra ñöôïc moät baèng chöùng khaû tín naøo. Trong khi ñoù, nhaø xuaát baûn Nguyeãn Khaùnh Ñaøm xaùc quyeát nghò ñònh cho pheùp xuaát baûn baùo ñeà ngaøy 1.4.1865 ngaøy. Nhöng giaùo sö Leâ Ngoïc Truï laïi cho bieát, oâng ñaõ tìm ñoïc taát caû nhöõng tôø coâng baùo (Journal Officiel) trong naêm 1865 coøn löu tröõ trong vaên khoá, maø chaúng tìm thaáy nghò ñònh noùi treân. Ñoïc trong taùc phaåm "Saøi Goøn naêm xöa" cuûa oâng Vöông Hoàng Seån, ngöôøi ta cuõng thaáy taùc giaû chæ xaùc ñònh ñôn sô tôø Gia Ñònh Baùo ra ñôøi naêm 1865 maø thoâi. Theo toâi, coù leõ caùc nhaø nghieân cöùu noùi treân ñaõ caên cöù vaøo soá baùo cuõ nhaát , ñeà thaùng 6 , naêm 1880, xuaát baûn naêm thöù 16, cuûa tôø Gia Ñònh Baùo, hieän coøn löu tröõ trong thö vieän quoác gia ôû Saøi Goøn ñeå suy dieãn ra naêm 1865 laø naêm khai sinh tôø Gia Ñònh Baùo. Nhöng, trong thö vieän cuûa tröôøng Sinh Ngöõ Ñoâng Phöông taïi Paris ( L’ Eùcole Nationale des Langues Orientales Vivantes), ngöôøi ta ñaõ tìm thaáy soá baùo cuõ nhaát cuûa tôø Gia Ñònh Baùo, ñeà soá 4, naêm thöù nhaát, xuaát baûn ngaøy 15.7.1865, vaø phaùt haønh vaøo ngaøy 15 moãi thaùng. Caên cöù treân taøi lieäu laâu ñôøi duy nhaát naøy, ngöôøi ta coù theå suy luaän soá 1 tôø Gia Ñònh Baùo ñaõ ra ñôøi vaøo ngaøy 15.4.1865. Söï kieän naøy khaû dó phuø hôïp vôùi nghò ñònh ñeà ngaøy 1.4.1865 cuûa chính phuû thuoäc ñòa Phaùp ñaõ kyù cho pheùp oâng Ernest Potteau ñöôïc quyeàn phaùt haønh tôø Gia Ñònh Baùo. Neân nhôù, trong thôøi kyø naøy, chæ ngöôøi Phaùp chính coáng, coù theá löïc hoaëc coù chaân trong chaân ngoaøi guoàng maùy cai trò, môùi ñöôïc nhaø caàm quyeàn cho pheùp xuaát baûn baùo maø thoâi. Nöûa thaùng ñeå chuaån bò laø moät khoaûng thôøi gian hôïp lyù. Hôn theá nöõa, caên cöù treân böùc thô ñeà ngaøy 9.5.1865 cuûa Thoáng Soaùi Nam Kyø, G. Roze, göûi cho toång tröôûng Boä Haûi Quaân vaø Thuoäc Ñòa Phaùp , coù caâu noùi roõ: "Soá ñaàu tieân cuûa tôø Gia Ñònh Baùo in baèng chöõ An Nam, theo maãu töï La Tinh, phaùt haønh vaøo ngaøy 15 thaùng tö vöøa qua…", ngöôøi ta caøng vöõng tin ngaøy 15.4.1865 chính laø ngaøy khai sinh tôø Gia Ñònh Baùo. Ñeán naêm 1869, Ñoâ Ñoác Ohier ñaõ kyù nghò ñònh ñeà ngaøy 16.9.1869, cöû oâng Peùtrus Tröông Vónh Kyù thay theá oâng Ernest Potteau laøm quaûn nhieäm tôø Gia Ñònh Baùo. Nghò ñònh naøy coøn ghi roõ oâng Tröông Vónh Kyù ñöôïc laõnh nieân boång 3.000 quan Phaùp. Theo baø Ñoaøn Thò Ñoã, trong taùc phaåm Baùo chí ôû VN töø 1865 ñeán 1944 ( Le Journalisme au Vietnam et les Peùriodiques Vietnamiens de 1865 aø 1944 / - Paris, 1958, page 2.), chính oâng Huyønh Tònh Cuûa ñaõ ñöôïc trao chöùc chuû buùt tôø Gia Ñònh Baùo. NOÄI DUNG VAØ HÌNH THÖÙC CUÛA GIA ÑÒNH BAÙO. Maëc duø treân giaáy tôø oâng Ernest Potteau ñoùng vai quaûn nhieäm, nhöng ai cuõng bieát oâng laø ngöôøi Phaùp, neân ngay töø soá baùo ñaàu tieân ñaõ phaûi coù söï hôïp taùc cuûa moät soá trí thöùc taân hoïc VN. Ñaùng keå nhaát laø caùc oâng: Tröông Vónh Kyù, Huyønh Tònh Cuûa. Hai nhaø thoâng thaùi VN naøy ñaõ ñaûm nhieäm coâng vieäc phieân dòch nhöõng taøi lieäu chính thöùc nhö : coâng vaên, nghò ñònh, nhöõng baøi dieãn vaên quan troïng…cuûa nhaø caàm quyeàn baèng Phaùp ngöõ sang Vieät ngöõ .Trong ban bieân taäp coøn coù caùc oâng Toân Thoï Töôøng, Tröông Minh Kyù…phuï giuùp veà phaàn thi vaên, saùng taùc, vieát truyeän coå tích, nghieân cöùu lòch söû, phong tuïc taäp quaùn cuûa daân toäc VN . Vì theá, veà noäi dung vaø ñöôøng loái, ta coù theå chia sinh hoaït cuûa tôø Gia Ñònh Baùo ra laøm ba giai ñoaïn : Khôûi thuûy, thôøi kyø oâng Ernest Potteau laøm quaûn nhieäm, tôø naøy chæ mang tính caùch thuaàn tuùy coâng baùo, phoå bieán toaøn nhöõng taøi lieäu chính thöùc, nghò ñònh, coâng vaên v.v… Thôøi kyø thöù nhì, tôø Gia Ñònh Baùo chuyeån mình töø khuoân khoå coâng baùo cuûa nhaø nöôùc böôùc vaøo laõnh vöïc thoâng tin ñaïi chuùng, khôûi töø naêm 1869, luùc oâng Tröông Vónh Kyù ñöôïc boå nhieäm thay theá oâng Ernest Potteau trong nhieäm vuï ñieàu haønh. Thôøi kyø cuoái cuøng, khôûi töø khi oâng Huyønh Tònh Cuûa ñöôïc trao troïng traùch chuû buùt, phuï löïc vôùi oâng Tröông Vónh Kyù, tôø Gia Ñònh Baùo ñaõ khôûi saéc vôùi nhieàu tieát muïc caàn thieát nhaém muïc ñích phuïc vuï lôïi ích quaàn chuùng, giaûi trí ñoäc giaû, vaø ñaõ ñöôïc nhieàu ngöôøi öa chuoäng. Nhaát laø nhöõng baøi keå truyeän coå tích, chuyeän giaûi buoàn vôùi loái vieát vaên quoác ngöõ trong saùng vaø giaûn dò cuûa oâng Huyønh Tònh Cuûa. Trong thôøi gian ñaàu, tôø Gia Ñònh Baùo chæ in coù 4 trang, khoå giaáy 32 X 25. Treân ñaàu trang nhaát, ba chöõ "GIA ÑÒNH BAÙO" vôùi haøng chöõ Haùn lôùn naèm treân ( ñính keøm phoùng aûnh Gia Ñònh Baùo). Beân döôùi nhaõn baùo coù haøng chöõ ghi roõ: "Tôø baùo naøy moãi thaùng taây cöù ngaøy raèm in ra moät laàn, ai muoán mua phaûi traû 6 goùc tö ". Vaäy "6 goùc tö" laø gì? Töôûng cuõng neân caét nghóa sô qua veà ñôn vò tieàn teä naøy ñeå ngöôøi ñoïc ngaøy nay ôû haûi ngoaïi am hieåu. Khi ngöôøi Phaùp môùi ñeán chieám Nam Kyø laøm thuoäc ñòa, nöôùc ta coøn xaøi tieàn ñieáu, tieàn keõm, baïc neùn, baïc vuïn caét ra töøng löôïng, töøng chæ, töøng phaân, vaø xaøi ñoàng baïc goïi laø "baïc con coø" hình troøn. Veà sau, nhaø baêng Ñoâng Döông cheá ra ñoàng baïc "con ñaàm" ñeå thay theá, caên naëng 27 gram. Baïc leû: naêm caéc ( 0,50) goïi laø "caø roâ bi" ( roupie) , hai caéc ( 0,20) goïi laø Goùc Tö. Coøn moät caéc ( 0,10) goïi laø baïc caéc, ñuùng ra baïc CAÉT, vì ngöôøi ta ñaõ phaûi duøng buùa, ñuïc ñeå CAÉT, CHAËT neùn baïc lôùn ra töøng mieáng vuïn cho deã xaøi, thaønh töù giaùc, haøo, moät phaàn möôøi cuûa ñoàng baïc v.v.… Vaäy, "6 goùc tö" töùc laø 6 laàn hai caéc! Thôøi gian khoâng laâu sau, tôø Gia Ñònh Baùo xuaát baûn moãi thaùng hai laàn. Cuoái cuøng , tôø baùo naøy phaùt haønh moãi tuaàn moät laàn vaøo ngaøy thöù Ba, vôùi giaù bieåu ñaët mua: moät naêm 20 quan, 6 thaùng 10 quan, 3 thaùng 5 quan. Thôøi kyø naøy, ngöôøi ta thaáy döôùi nhaõn baùo coøn ghi theâm haøng tieâu ngöõ baèng tieáng Phaùp :"Reùpublique Francaise, Liberteù- Eùgaliteù- Fraterniteù ", vaø rao :"Ai muoán mua thì cöù ñeán dinh quan Thöôïng". Ít laâu sau , ngöôøi ta thaáy tieàn mua baùo ñöôïc thay ñoåi töø ñoàng quan sang ñoàng baïc , vôùi giaù bieåu: 1 naêm 8 ñoàng. Theo oâng Vöông Hoàng Seån vieän daãn chæ duï ngaøy 23.6.1863, cuûa ñeà ñoác La Grandieøre lieân quan ñeán vaán ñeà tieàn teä, chuùng ta ñöôïc bieát trong khoaûng thôøi gian naøy "ñoàng baïc" trò giaù khoaûng 5 Franc 55. Luùc baáy giôø giaù sinh hoaït raát reû, moät taï ( picul) gaïo chæ coù 2 ñoàng röôõi baïc. Xem nhö theá ñuû bieát giaù baùo ñaét tôùi côõ naøo! Vaäy vieäc mua baùo ñoïc ñoái vôùi ngöôøi VN , duø thuoäc thaønh phaàn khaù giaû, cuõng ñaõ laø moät haønh ñoäng xa xí. Huoáng chi ñaïi ña soá bình daân coù khi caû ñôøi chöa ñöôïc thaáy maët moät ñoàng baïc ra sao! Veà caùch trình baøy, ta thaáy caùc baøi baùo in chen chuùc nhau, baèng nhöõng coät daøi leâ theâ, khoâng ngaét ñoaïn, khoâng sang trang, hay sang coät v.v…Coù theå do kyõ thuaät "lay-out" thôøi baáy giôø coøn quaù thoâ sô, hay do ngöôøi laøm baùo chöa quen vôùi loái trình baøy baùo chí. Bôûi, nhö ta ñaõ bieát, haàu heát caùc nhaø baùo VN töø thôøi naøy cho ñeán thôøi Quoác – Coäng phaân tranh, sau naêm 1954, khoâng moät ai xuaát thaân töø caùc tröôøng chuyeân nghieäp veà baùo chí , hay ñaõ ñöôïc ñaøo taïo töø caùc tröôøng daïy veà ngaønh aán loaùt cuûa Taây Phöông. Trong thôøi ñoù, ña soá caùc nhaø baùo VN ñeàu chæ hoïc loùm caùch laøm baùo vaø vieát baùo cuûa ngöôøi Phaùp. Moät ñieàu ñaùng ngaïc nhieân hôn caû laø, luùc baáy giôø, nôi trang tö cuûa tôø Gia Ñònh Baùo ñaõ thaáy xuaát hieän muïc quaûng caùo. Neân bieát trong thôøi kyø naøy daân toäc VN coøn ngheøo vaø raát chaäm tieán, neàn kinh teá coøn quaù thoâ sô, ñoàng tieàn khan hieám, kyõ ngheä, vaø thöông maõi keå nhö khoâng coù gì, ngoaøi nhöõng dòch vuï mua baùn, ñoåi chaùc linh tinh giöõa caù nhaân vôùi caù nhaân…Hôn theá nöõa, chöõ quoác ngöõ laïi ñang trong giai ñoaïn phoâi thai. Daân chuùng khoâng maáy ai bieát ñoïc vaø bieát vieát, ngoaïi tröø moät thieåu soá, coù theå ñeám ñöôïc treân ñaàu ngoùn tay, ngöôøi Vieät Nam laøm coâng chöùc cho chính quyeàn thuoäc ñòa Phaùp. Toùm laïi, tôø Gia Ñònh Baùo ñuùng laø moät tôø baùo quoác ngöõ ñaàu tieân ñaõ xuaát baûn ôû Vieät Nam, môû ñaàu cho ngheà laøm baùo vaø vieát baùo cuûa ngöôøi VN hôn moät theá kyû qua, keùo daøi lieân tuïc cho ñeán ngaøy nay vaø coù leõ seõ coøn toàn taïi maõi trong töông lai. Vaäy, neáu baùo giôùi Vieät Ngöõ haûi ngoaïi choïn ngaøy naøy laøm "NGAØY BAÙO CHÍ" cuûa ngöôøi Vieät löu vong thieát nghó khoâng coøn gì thích hôïp cho baèng ! Trong töông lai, neáu "NGAØY BAÙO CHÍ VN" ñöôïc thöïc hieän seõ laø cô hoäi ñeå baùo giôùi haûi ngoaïi sinh hoaït gaàn guõi vôùi nhau hôn, haàu trao ñoåi kinh nghieäm, canh taân ngheà nghieäp treân chieàu höôùng kyõ ngheä hoùa nhö baùo chí Taây phöông. Ngoaøi ra, "NGAØY BAÙO CHÍ V.N." ôû haûi ngoaïi coøn laø moâi tröôøng thuaän tieän ñeå nhöõng ngöôøi laøm baùo – khoâng phaân bieät baùo vieát, baùo noùi, baùo hình, hay baùo treân maïng löôùi ñieän töû toaøn caàu ! - töông trôï, dìu daét nhau tieán leân trong tinh thaàn ñoàng nghieäp thaân aùi. Taát caû nhöõng haønh ñoäng ñoù seõ khoâng gaây chuùt thieät haïi vaät chaát naøo cho nguoàn lôïi hieän höõu cuûa moãi tôø baùo , hay cuûa moãi ngöôøi laøm baùo. Traùi laïi, coøn chöùng minh cho ñoàng baøo haûi ngoaïi bieát raèng ngöôøi laøm baùo VN trong baát kyø tình huoáng naøo vaãn luoân luoân xöùng ñaùng vôùi thieân chöùc cao quí cuûa mình laø: höôùng daãn dö luaän , phuïc vuï töï do, coâng bình , vaø leõ phaûi cuûa con ngöôøi ! MOÏI NGÖÔØI CAÀN ÑOÙNG GOÙP YÙ KIEÁN... Dó nhieân nhöõng ñieàu toâi vieát treân ñaây chæ coù tính caùch gôïi yù khaùi quaùt, ñeå toaøn theå ñoàng nghieäp vaø chö quaân töû haûi ngoaïi laáy ñoù laøm cô sôû ñoùng goùp cao kieán, ngoû haàu coù theå tieán tôùi ñöôïc vieäc hình thaønh "NGAØY BAÙO CHÍ V.N. ÔÛ HAÛI NGOÏAI" . Ai cuõng bieát "vaïn söï khôûi ñaàu nan" , nhöng neáu coù moät soá vò chuû nhieäm hay giaùm ñoác nhöõng cô quan truyeàn thoâng ñaïi chuùng thuoäc baát kyø moät ngaønh naøo trong soá baùo vieát, baùo noùi, baùo hình , vaø baùo treân maïng löôùi ñieän töû toaøn caàu... cuøng vôùi caùc nhaø vaên , nhaø baùo coù nhieät taâm ñoái vôùi tieàn ñoà vaên hoaù vaø baùo chí Vieät ngöõ ôû haûi ngoaïi, muoán cho caùc theá heä haäu tieán mai sau seõ noái nghieäp, chuùng toâi thieát töôûng ngay töø baây giôø quí vò neân khôûi söï khôûi söï phaùt bieåu yù kieán ngay baèng nhöõng phöông tieän truyeàn thoâng saün coù trong tay mình, keâu goïi moïi ngöôøi thaûo luaän roäng raõi, phaùt bieåu quan ñieåm caù nhaân vaø ñöa ra nhöõng saùng kieán, ñeå hình thaønh cho kyø ñöôïc moät caùi khung truyeàn thoáng toát ñeïp cho "NGAØY BAÙO CHÍ V.N." ôû haûi ngoaïi... Coâng vieäc cuaû chuùng ta seõ phaùt trieån theo hình thöùc "quaû banh tuyeát" caøng laên tôùi caøng baønh tröôùng theâm lôùn maïnh, vó ñaïi...
|
