Xuaân Tri AÂn Vaên Thi Höõu - Ñaïi Chuùng Xuaân Taây Tî 2001

TEÁT TA NOÙI... TEÁT THIEÂN HAÏ

Ñinh Vaên Ngoïc

  • TUÏC ÑUOÅI QUYÛ

TEÁT..! QUOÁC GIA DAÂN TOÄC NAØO CUÕNG COÙ... NHÖNG MOÃI NÔI MOÃI KHAÙC, ÍT COÙ NÖÔÙC NAØO GIOÁNG NÖÔÙC NAØO...

Nhö Nhaät Baûn coù moät neàn vaên minh hieän ñaïi, nhöng vaãn giöõ caùc taäp tuïc coå truyeàn coù tính meâ tín dò ñoan. Coå tuïc "Teát Ñaû Quyû" - laø moät trong caùc caùi Teát naèm trong caùc tieát laäp Xuaân, laäp Haï hay tieát laäp Thu hay laäp Ñoâng. Taát nhieân laø aên caùc Teát naøy baèng vaøo AÂm lòch. Hoï duøng moïi nghi leã thieát laäp ñaøn teá thaàn taïi moät caùi mieáu trong vuøng, daân trong khu vöïc keùo nhau ñeán ñeå daâng leã cuùng. Muïc ñích laø ñeå tröø taø ñuoåi quyû, caàu xin ñöôïc tai qua hoïa khoûi.

Ñieàu chính yeáu laø hoï choïn ngöôøi hoùa trang veõ maøy maët vaø cho aên vaän coù hình thuø nhö ma vöông quyû döõ, ñöa ra tröôùc ñaøn ngoài heät nhö ngöôøi ñoàng coát vaø ñöôïc moät soá phuø thuûy ñoïc thaàn chuù.

Ngöôøi ñoàng coát coù boä maët ñöôïc boâi veõ döõ tôïn kia baát thaàn theùt leân roài nhaûy muùa lung tung tröôùc söï traán aùp cuûa caùc phuø thuûy. Moät tieáng ñoàng hoà sau ñoù laø giai ñoaïn "Phuùc Ñeán Quyû Ñi" – ngöôøi ta baøy ra caùc thöùc aên goïi laø "Phuùc Ñaäu" - moät loaïi laøm baèng "Tofu" ta goïi laø ñaäu huõ raùn môõ hay daàu roài baøy ra nôi ñöôïc xem laø trang troïng nhaát ñeå cuùng teá roài cuøng nhau lôùn tieáng hoâ "Phuùc Ñeán Quyû Ñi", Hoï vöøa hoâ lôùn nhö vaäy vöøa vöùt
caùc maûnh ñaäu raùn ñoù vaøo caùc goùc cuûa ngoâi mieáu. Cuoái cuøng nhöõng ngöôøi ñeán döï leã "ñuoåi quyû" chia nhau mang veà nhaø cuõng vöùt vaøo caùc xoù nhaø töông töï nhö laøm nôi ñaøn thôø cuùng taïi mieáu. Nghi leã naøy, ngöôi daân Nhaät Baûn tin laøõ xua ñöôïc ma quaùi vaø moïi ngöôøi nhaän ñöôïc söï an laønh cuõng nhö laøm aên thònh vöôïng.

  • TEÁT MAÕ TOÅ

Neáu baûo quoác gia coù neàn vaên minh toái coå, thì ngöôøi ta ñaõ nghó ngay ñeán daân toäc Tröng Hoa coù moät daân soá haøng tæ ngöôøi naøy cuõng laém tuïc leä coå quaùi. Sau caùi Teát Nguyeân Ñaùn, laïi lo toå chöùc aên moät caùi teát, goïi laø Teát Maõ Toå. Teát naøy ñöôïc xem nhö laø truyeàn thoáng, haøng naêm ñuùng vaøo ngaøy 23 thaùng Ba AÂm lòch, caùc ngö daân ôû tænh Quaûng Ñoâng ven vuøng duyeân haûi tænh Phuùc Kieán vaø ñaûo Ñaøi Loan ñeàu mang löôùi phôi ngöng haún vieäc ra khôi haønh ngheà ñeå...cuøng nhau cuùng kieán, vui chôi ngaøy "Teát Maõ Toå". Muïc ñích cuûa ngaøy "Teát Maõ Toå" laø caàu xin thaàn bieån linh thieâng phuø hoä cho boán muøa bieån an soùng laëng, vaø thu ñöôïc nhieàu thuûy saûn.

Maõ Toå laø teân cuûa moät vò thaàn baûo hoä cho ñôøi soáng vaø tính meänh caùc ngö daân.. Nhaân daân Maâu töùc Phuùc Kieán, Quaûng Ñoâng vaø Ñaøi Loan goïi Maõ Toå nghóa laø Thaàn Meï coù nhieàu nôi coøn goïi laø Thieân Haäu hay Thieân Phi. Theo truyeàn thuyeát , baø hoï Laâm teân laø Hieáu ngöôøi huyeän Phuù Ñieån tænh Phuùc Kieán. Ngay töø thuôû beù thô, baø ñaõ coù ñöùc tin Trôøi Phaät vaø bieát tröôùc ñöôïc khi naøo coù gioù baõo treân bieån caû ñeå thoâng baùo cho moïi ngöôøi khoâng ñöa thuyeàn chaøi ra khôi traùnh khoûi moïi tai öông. Coù laàn cha vaø anh baø ra khôi, baø ñang naèm nguû boãng giaät mình khoùc la aàm ó baûo laø cha cuøng anh ñang bò gioù lôùn nhaän chìm thuyeàn. Caùc ngöôøi trong vuøng voán tin baø laø coù thaàn öùng voäi ra khôi tieáp cöùu. Quaû nhieân, cha vaø ngöôøi anh baø ñöôïc thoaùt caûnh nguy nan trôû veà bình an voâ söï.

Daân caùc vuøng naøy goïi baø laø Maõ Toå, nhöng veà sau ñöôïc trieàu ñình saéc phong teân laø Thieân Haäu coøn goïi laø Thaàn Phi. Coøn daân chuùng toân xöng baø laø Thaàn Bieån töùc Haûi Thaàn laäp laäp mieáu ñeå thôø, goïi laø mieáu Maõ Toå.

Luùc sinh thôøi, baø coù loøng töø bi baùc aùi, chöõa beänh giuùp ngöôøi. Baø qua ñôøi vaøo naêm 29 tuoåi. Theo truyeàn thuyeát nhieàu laàn caùc ngö daân ra bieån ñaùnh caù nhìn thaáy baø cöôõi maây daïo chôi ñaây ñoù. Ngoâi mieáu Maõ Toå ôû My Chaâu ñöôïc döïng leân vaøo naêm thöù tö ñôøi Toáng Thaùi Toâng. Baø maát vaøo naêm 897. Ñeán trieàu Nguyeân laïi ñöôïc saéc phong laø "Thieân Phi Hoä Quoác" Roài ñeán ñôøi Thanh Khang Hy gia phong "Thieân Haäu Thaùnh Maãu", coù nhieàu nôi quen goïi laø baø Thieân Haäu.

Hieän nay coù ñeán haøng traêm trieäu ngöôøi thôø Maõ Toå, keå caû caùc cö daân Ñaøi Loan, Hong Kong, AÙo Moân luoân caû Nhaät Baûn, Taân Gia Ba, Maõ Lai cuõng ñeàu döïng mieáu thôø vaø cuùng baùi linh ñình. Caùch ñaây hôn möôøi naêm, ñeå kyû nieäm ngaøy baø qua ñôøi 1000 naêm,
taïi ñaûo My Chaâu daân chuùng söûa sang laïi ñeàn thôø raát ñeïp ñeû. Töôïng hình cuûa baø ñaàu ñoäi muõ nhö vöông mieän, coå ñeo chuoãi ngoïc , mình khoaùc aùo long baøo, veû maët hieàn töø, sinh ñoäng nhö ngöôøi soáng thaät.

Ngaøy Teá Maõ Toå treân ñaûo My Chaâu ñuùng nhö caâu "ngöïa xe nhö nöôùc" ngöôøi ñeán cuùng baùi ñoâng ñaûo, khoùi höông nghi nguùt, ñeøn neán saùng tröng...Caùc baø cao nieân ñeàu chaûi ñaàu theo kieåu baø Maõ Toå, cuõng coù maùi toùc hôi baèng heät nhö pho töôïng. Hoï cuõng aên maëc raäp khuoân aùo baø treân ñoû döôùi vieàn maøu ñen.

Caùc ngö daân treân ñaûo cuõng chöng coä nhö chöng xe hoa haøng naêm vaøo dòp gioã baø. Nhieàu chieác kieäu thaàn nguõ saéc töôïng tröng cho boán phöông ñöôïc khieâng ñi khaép nôi trong vuøng... vaø ñoát nhöõng traøng phaùo daøi, cuùng teá ñuùng nhö tuïc leä coå truyeàn. Sau ñoù laø cuøng nhau tieäc tuøng ñeå nhôù ngaøy baø qua ñôøi.

Ñinh Vaên Ngoïc