Coù phaûi laø ñònh meänh khoâng khi maø nhöõng tình khuùc trong thôøi son treû cuûa toâi ñeàu giaêng maéc vaøo Muøa Giaùng Sinh vôùi nhöõng ngöôøi nöõ teân baét ñaàu baèng chöõ T?

Naêm aáy môùi vaøo ñaïi hoïc Khoa Hoïc Toaùn, toâi ñaêng baùo nhaän daïy keøm tö gia. Tuaàn sau toâi nhaän ñöôïc thö môøi. Hoïc troø cuûa toâi laø hai anh em chuaån bò thi toát nghieäp trung hoïc ñeä nhaát caáp. Ngöôøi anh teân V, hoïc Chu Vaên An; coøn coâ em teân Th, hoïc Tröng Vöông; gia ñình coâng giaùo, lòch söï vaø neàn neáp. Hai anh em thoâng minh, nhaäy caûm, vaø raát deã thöông. Th ñeïp, veû ñeïp hoàn nhieân cuûa moät coâ gaùi tuoåi chöøng möôøi saùu. Thænh thoaûng cuoái tuaàn gia ñình môøi toâi aên côm. Toâi coøn nhôù buoåi aên buùn thang. Toâi bò eùp aên hai toâ vaø vì theá maø maët ñoû böøng khi caû nhaø aên xong chæ tröø mình toâi, vaø Th phaûi ngoài aên theâm tieáp toâi. Muøa Giaùng Sinh naêm ñoù, sau buoåi hoïc, lôïi duïng luùc khoâng coù ai, Th trao toâi moùn quaø, vaø daën caát ñi vaø veà nhaø môùi ñöôïc môû. Veà nhaø, toâi môû hoäp quaø thì thaáy moät böùc thö, moät con choù loâng traéng xuø xinh xaén coù theå vaën daây coùt cho nhaåy leân, nhaåy xuoáng, vaø moät taám plaéc hình Thaùnh Theùreøse. Trong thö Th noùi: "Taëng thaày taám plaéc Meï Theùreøse laø Meï ñôõ ñaàu cuûa em." Toâi boài hoài caûm ñoäng. Toâi töï hoûi "mình coù yeâu Th khoâng?" Toâi bieát laø V vaø Th vaø gia ñình raát coù tình caûm toát ñoái vôùi toâi. Nhöng toâi chæ laø moät sinh vieân ngheøo vaø toâi laïi khoâng coù ñaïo. Meï toâi seõ chaúng ngaên caûn gì nhöng toâi vaãn khoâng theå queân ñöôïc nhöõng ngaøy thô ñi chuøa vôùi meï: toâi raát thích caûnh chuøa khoùi traàm höông nghi nguùt, vaø coù moät laàn moät mình toâi ñöôïc ngaém hoa quyønh nôû trong moät ñeâm traêng thanh vaèng vaëc. Toâi caát giöõ laù thö vôùi nhöõng doøng chöõ naén noùt eûo laû deã thöông vaø loøng coi nhö laø moät kyû vaät cuûa tình yeâu. Coù nhöõng ñeâm ba thaøy troø ngoài noùi chuyeän chôø baø vaø meï Th veà. Trong dòp naøy toâi thöôøng gôïi chuyeän hoûi. V tính noán traàm ngaâm cho bieát thích laøm thô; coøn Th thì mô moäng thích vieát vaên. V hoûi toâi muoán laøm thô thì phaûi laøm sao. Toâi noùi phaûi ñoïc nhieàu vaên thô keå caû lòch söû ñeå trau doài vaø tìm nhöõng caûm höùng môùi. Toâi hoûi Th coù tin chuyeän ma quyû khoâng. Th cho bieát Th tin coù linh hoàn. Th keå chuyeän hoài coøn aáu thô, Th raát thöông oâng noäi. Moät laàn chaïy vaøo buoàng thaêm oâng noäi thì khoâng thaáy oâng ñaâu caû. Chaäp sau thì thaáy tieáng oâng noäi trong goïi . Th vaøo hoûi: "oâng noäi naõy giôø ôû ñaâu?" OÂng noùi oâng nguû. Th hoûi: "sao chaùu khoâng thaáy oâng?" OÂng traû lôøi: "oâng xuaát hoàn ñi chôi." Caøng ngaøy toâi thaáy roõ laø toâi yeâu Th. Toâi laáy thö cuûa Th ra ñoïc hoaøi. Caøng ñoïc caøng thaáy loøng thoån thöùc kyø laï, vaø toâi cöù töï hoûi yeâu laø gì? Toâi ñònh nghóa yeâu laø thô, laø tieáng noùi cuûa con tim. Trong luùc tình caûm traøo daâng, toâi vieát moät baøi thô aâm thaàm taëng Th:

Ñoät nhieân toâi phaûi ñi xa. Toâi nhaän daïy hoïc taïi Ba Xuyeân. Toâi phaûi ñi vì nghó ñaõ ñeán luùc chaám döùt tình caûm ñoái vôùi Th tröôùc khi quaù treã. Toâi kieám ngöôøi thay theá vaø töø bieät. Loøng buoàn man maùc trong suoát maáy thaùng. Th thænh thoaûng göûi thö cho toâi. Trong moät laù thö Th keå chuyeän ñi aên ñaùm cöôùi moät ngöôøi baïn. Toâi vieát thö hoûi "chöøng naøo cho thaày aên cöôùi cuûa Th?" Th traû lôøi coøn laâu laém. Theá maø chæ chöøng ba thaùng sau toâi nhaän ñöôïc tin Th saép leân xe hoa! Trong thö baùo tin, naøng vieát: "em ñi aên ñaùm cöôùi trong ñoù coù moät chaøng treâu em, daáu boùp ñaàm cuûa em laøm em töùc muoán khoùc. Roài chaøng xin loãi vaø ñöa em veà. Ít laâu sau chaøng ñöa cha meï ñeán hoûi cöôùi. Meï em nhaän lôøi..." Toâi buoàn, moät caùi buoàn uû eâ, xa vaéng. Toâi chaáp nhaän soá phaän vì bieát mình thieáu cöông quyeát khoâng tieán tôùi. Hình aûnh cuûa Th ngaøy naøo vôùi ñoâi maét trong, ñoâi goø maù ñoû hoàng, laøn da traéng mòn, vaø moät chieác raêng hôi kheånh xinh xinh luùc naøo cuõng nhö ôû beân toâi nhö môùi ngaøy hoâm qua. Naêm sau toâi boû veà Saigoøn vaø khoâng moät laàn gheù thaêm Th.

Noãi nhôù nhung laøm toâi quyeát ñònh bay ra Quy Nhôn daïy hoïc ñeå tìm queân. Tröôøng hoïc nhìn ngay ra bôø bieån neân thô moäng voâ cuøng. Quy Nhôn vaøo naêm ñoù (1959) coøn vaéng veû, ñôn sô. Caû moät daûi bieån coù khi chæ coù toâi vaø hoïa só Duy Thanh ñaët giaù veõ caûnh nuùi ngoaøi khôi xanh môø im vaéng döôùi baàu tôøi laûng vaûng nhöõng choøm maây baïc. Xa Saigoøn, loøng toâi caøng caûm thaáy hiu huùt nhôù nhung, nhôù ngöôøi mình chæ môùi thaàm yeâu maø sao cuõng ñaäm ñaø, meânh mang quaù. Coù nhöõng buoåi chieàu moät mình lang thang treân bieån vaéng. Toâi thaáy naéng chieàu vaøng treân caùt traéng maø thaáy nhôù maøu aùo Th thöôøng maëc vì toâi noùi toâi thích maøu ñoù. Soùng bieån daït daøo töôûng nhö taø aùo naøng ñaâu ñaây phô phaát. Toâi möøng nghó ñeán naøng giôø ñaây ñang xaây haïnh phuùc haûi hoà beân ngöôøi thöïc söï noùi yeâu naøng. Roài khung tröôøng môùi vaø nhöõng khuoân maët hoïc troø môùi ngaây thô, trong saùng vaø yeâu ñôøi daàn daàn ñaõ laøm cho loøng toâi vôi noãi ñaêm chieâu. Noel naêm aáy, caùc giaùo sö veà Saigoøn caû, chæ coøn toâi vaø moät ngöôøi nöõa bò ñau neân khoâng veà. Vaøi em hoïc troø nhoû möøng rôõ khi thaáy toâi ôû laïi. Chuùng baøn vôùi toâi toå chöùc aên Noel ôû phoøng toâi. Troø Th hoûi toâi: "thaày thích coù caây thoâng khoâng?" Toâi gaät ñaàu. Theá laø chieàu hoâm ñoù anh cuûa Th vaø moät nhoùm baïn lôùp ñeä tam keùo veà cho toâi moät caây thoâng môùi chaët, ñem vaøo phoøng trang trí. Chuùng toâi coù baùnh, ñeøn caày, vaø nöôùc ngoït. Chöông trình coù muïc ca haùt. Quaây quaàn beân chuùng toâi coù chöøng saùu troø. Th ñeïp nhaát vaø haêng haùi nhaát tuy tuoåi môùi chöøng möôøi laêm maø khoâng phaûi laø troø thuoäc lôùp toâi daïy. Toâi chæ daïy theá lôùp ñoù cho baïn toâi coù vaøi laàn. Buoåi hoïp maët coù moät troø haùt taëng toâi moät baøi vì mai moát em ñoù phaûi rôøi tröôøng veà Saigoøn. Gioïng haùt thaät cao vaø raát truyeàn caûm khieán toâi coøn nhôù maõi. Caùnh chim ñoù bay ñi vaø toâi chaúng coøn bao giôø gaëp laïi duø loøng raát meán thöông. Tieáng chuoâng nhaø thôø ñoå vang. Chuùng toâi chia baùnh aên möøng. Th toø moø laät taäp ghi nhaät kyù cuûa toâi ñoïc baøi thô vaø hoûi toâi H.T. laø ai? coù phaûi laø ngöôøi yeâu cuûa toâi khoâng? Toâi keå laïi söï thaät, khoâng giaáu gieám chuùt naøo. Sau ñoù vaøo dòp gaàn Teát toâi saép söûa veà Saigoøn thì nhaän ñöôïc moät laù thö maø oâng baïn giaø cuûa toâi cöù ñuøa laø cuûa ngöôøi yeâu ôû Quy Nhôn göûi toâi. Thì ra laø thö cuûa coâ beù teân Th. Laù thö baày toû tình yeâu non nôùt cuûa Th. Th vieát: "em nhôù ... quaù. Nhieàu ñeâm em khoâng theå nguû ñöôïc. Em mong ... traû lôøi. Em yeâu ..." Toâi baøng hoaøng, loøng töï hoûi coâ beù coøn ít tuoåi theá maø ñaõ yeâu sao? Toâi thaáy khoâng theå tin ñöôïc. Th coøn beù daïi quaù. Toâi khoâng muoán Th sao laõng vieäc hoïc. Phaûi laøm sao ñaây? Sau Teát, toâi trôû laïi tröôøng vaø traùnh khoâng gaëp Th nöõa. Th vaãn vui cöôøi nhöng coù veû ngöôøi lôùn hôn vaø khoâng daáu ñöôïc veû buoàn trong aùnh maét. Moät laàn gaëp toâi trong saân tröôøng, Th cuùi ñaàu chaøo, maét chaêm chaêm nhìn toâi. Trong giaây phuùt, toâi coù caûm töôûng nhö nhìn moät pho töôïng thieân thaàn. Chaúng ai bieát ñöôïc chuyeän naøy keå caû anh cuûa Th. Cho tôùi ngaøy maõn khoùa, caùc troø laïi tìm ñeán toâi xin ghi buùt kyù. Toâi ñeà taëng chung moät baøi thô:

Chuyeán bay caát caùnh ñöa toâi rôøi Quy Nhôn vôùi moät noãi buoàn da dieát. Nhìn raëng döøa xanh daøi theo baõi bieån vaø nhöõng laøn soùng baïc nhaáp nhoâ toâi töôûng nhö nhöõng taø aùo phaát phô vaø nhöõng taám muùt soa vaãy tieãn ñöa. Toâi khoâng heà hay bieát raèng ôû ñoù coù moät traùi tim nhoû beù ñang tan vôõ treân nhöõng trang giaáy hoïc troø töøng hoen möïc vì nhöõng gioït nöôùc maét cho tình yeâu thuûa ban ñaàu khoâng moät lôøi ñaùp traû. Toâi rôøi Quy Nhôn töø ñoù vaø khoâng heà nghó ngaøy trôû laïi.

Baüng ñi vaøi ba naêm, moät hoâm toâi vaø moät ngöôøi baïn ñang chaïy xe chaàm chaäm treân con ñöôøng nôi chôï vöôøn chuoái thì baïn toâi boãng noùi to leân: "B aø, coù moät coâ beù ñeïp quaù kìa!" Toâi nhìn leân vaø söõng sôø noùi: "Tôù quen. Hoïc troø cuõ cuûa tôù." Baïn toâi ngöøng xe. Toâi chaïy laïi. Th, xinh ñeïp hôn ngaøy xöa boäi phaàn (taïi QN, coù aûnh Th chöng ôû tieäm chuïp hình) cuõng ngöøng xe, cuùi ñaàu leã pheùp chaøo toâi. Neáu coù moät muøa xuaân naøo röïc rôõ nhaát vaø moät ñoùa hoa naøo töôi ñeïp nhaát thì Th chính laø muøa xuaân ñoù, chính laø boâng hoa ñoù. Noù laøm cho ngöôøi nhìn khoâng theå khoâng rung caûm tröôùc veû toaøn myõ cuûa baøn tay hoùa coâng khi taïo neân moät ngöôøi nöõ ñang ñoä xuaân thì. Th caûm nhaän thaáy ñieàu ñoù nôi chuùng toâi vaø voäi cho toâi ñòa chæ roài chia tay. Khu chôï ñoâng ngöôøi hoâm ñoù: naéng nhö vaøng töôi hôn vaø ñaày höông thôm ngaùt. Cuoái tuaàn toâi tìm laïi gaëp Th. Naøng soáng moät mình trong moät caên phoøng nhoû beân ñöôøng raày xe löûa cuõng khu chôï Vöôøn Chuoái. Muøi nöôùc hoa thoaûng trong phoøng. Gaëp toâi, naøng voäi noùi ngay qua nuï cöôøi ñeå loä moät haøm raêng traéng ñeàu ñaën: "thöa thaày. Chuyeän ngaøy tröôùc xin thaày queân ñi. Baây giôø em ñaõ coù ngöôøi yeâu." Toâi voäi hoûi vôùi veû söõng sôø nhö khoâng tin: "ngöôøi aáy laø ai?" "anh aáy, Th traû lôøi thaät nhanh qua hôi thôû, laø sinh vieân Baùch Khoa. Chuyeän ngaøy xöa ñaõ qua, xin haõy ñeå cho qua. Nay neáu thaày muoán, em seõ giôùi thieäu thaày vôùi moät ngöôøi baïn cuûa em, neáu thaày chöa coù gia ñình." Naøng vôùi tay gôõ taám hình gaén treân töôøng xuoáng cho toâi xem aûnh ngöôøi yeâu. Toâi ngaém aûnh maø thaät ra nhö chæ nhìn thaáy coâ hoïc troø beù nhoû ngaây thô cuûa maáy naêm veà tröôùc. Toâi thöïc söï khoâng muoán tìm ñeán ñeå vieát tieáp moái tình ñôn phöông ngaøy tröôùc cuûa naøng. Toâi tìm ñeå noùi cho Th bieát söï hôø höõng cuûa toâi ngaøy tröôùc vì Th coøn nhoû daïi quaù vaø caàn phaûi khoâng xao laõng vieäc hoïc; caàn phaûi chôø ñôïi, duø chôø ñôïi coù theå coù nhöõng ñoåi thay. Thaáy toâi nhö muoán noùi ñieàu gì, moät ñieàu gì chaêng nöõa, coù leõ cuõng chæ laøm cho Th seõ khoâng caàm ñöôïc nöôùc maét noù vaãn döôøng nhö chöa caïn ñöôïc vôùi nhöõng thoån thöùc coøn thoi thoùp trong tim cuûa moái tình ñaàu thaùnh thieän thô ngaây nhaát cuûa tuoåi hoïc troø, naøng voäi ñöùng leân maáp maùy ñoâi moâi tím nhôït noùi: "thoâi thaày veà ñi! Em vaãn kính yeâu thaày nhö ngaøy naøo!" Naøng tieãn toâi ra cöûa, vaãy tay cho ñeán khi toâi khuaát daïng ôû ñaàu ñöôøng. Toâi khoâng bieát khi quay veà phoøng, naøng coù taám töùc khoùc khoâng? Toâi thaàm mong vaø nghó laø khoâng, vì söï gaëp laïi vaø hình aûnh ngaøy hoâm nay cuûa toâi ñaõ laøm cho hình aûnh cuûa toâi trong tim naøng cuûa vaøi naêm veà tröôùc nhoøa nhaït ñi ít nhieàu. Khoùi löûa chieán tröôøng leân cao, toâi phaûi leân ñöôøng nhaäp nguõ vaøo Thuû Ñöùc. Chöa ñöôïc hai thaùng thì ñaõ nghe tin baïn khoùa möôøi ba, teân Thieäu, cöïu sinh vieân y khoa, ñaõ töû traän. Chuùng toâi buoàn nhöng chaúng heà nhuït chí. Th ñöa ngöôøi baïn leân thaêm toâi vaøi laàn. Noãi baát traéc cuûa ñôøi chieán binh chöa bieát theá naøo khieán khoâng coù moät tình caûm naåy nôû trong luùc ñoù. Ra tröôøng, toâi phuïc vuï taïi Boä Tö Leänh Quaân Ñoaøn IV/P 6, Caàn Thô. Cuoäc ñôøi lính: söï soáng cheát vaø tình ñoàng ñoäi gaén boù vôùi lyù töôûng döôùi boùng côø töï do khieán toâi vui vaø thöông ñôøi lính khi thaáy mình coù chan hoøa chia xeû vôùi moïi ngöôøi trong quaân nguõ. Moät laàn luùc ra veà töø nhaø moät ngöôøi baïn toâi thöôøng ñeán thaêm, thì baø haøng xoùm goïi toâi töø beân haøng raøo: "xin loãi, oâng coù phaûi teân laø B khoâng?" Toâi gaät ñaàu. Baø ta hoûi tieáp: "phaûi ngaøy tröôùc oâng daïy ôû tröôøng TB Quy nhôn khoâng? "Phaûi, toâi traû lôøi, sao baø bieát toâi?" Baø ta traû lôøi: "toâi hoïc tröôøng TB cuøng vôùi Th. Thaày nhôù Th khoâng?" Toâi traû lôøi: "nhôù chöù." Baø ta voäi noùi: "nhöng chaéc thaày khoâng bieát chuyeän luùc thaày boû veà Saigoøn, Th phaùt ñieân trong hai naêm lieàn. Luùc naøo mô cuõng goïi teân thaày. Chuùng em tìm nhaät kyù thaáy noù ghi noù yeâu thaày maø thaày khoâng yeâu noù. Caû nhaø Th bieát thaày khoâng coù yù tình gì. Sau hai naêm thì noù ñoåi tính: ñi hoïc nhaåy vaø heát ñieân. Thaày coù toäi nghieäp cho noù khoâng?" Toâi baøng hoaøng ñi moät chuùt. Nhìn kyõ laïi baø ta, coá nhôù vaøi hình aûnh. Toâi möôøng töôïng nhaän ra nhöõng neùt hoàn nhieân cuûa caùc coâ hoïc troø beù boûng ngaøy xöa: baø cuõng coù veû treû ñeïp nhö Th ngaøy naøo. Toâi noùi vôùi baø trong veû ngaäm nguøi: "Theá aø? toâi thaät söï khoâng roõ chuyeän ñoù. Th coøn nhoû quaù maø ñaõ sôùm bieát yeâu!" Ñeâm ñoù toâi thaät söï khoâng nguû ñöôïc. Nöôùc maét cöù öùa nhoû hoaøi khi hình dung moät con tim nhoû beù sôùm öù maùu vì yeâu. Toâi ghi voäi maáy vaàn thô nhö ñeå taï tình vôùi Th:

Taïi Caàn Thô, cuõng trong moät dòp Noel, toâi laïi quen vôùi moät coâ beù teân T khaùc. Cuõng nhö phaàn lôùn caùc coâ cuøng löùa tuoåi hoàn nhieân vaø thích laøm quen vôùi lính, T thöôøng ñi vôùi toâi vaøo Hoäi Quaùn khieâu vuõ. AÙnh ñeøn maàu vaø khuùc nhaïc du döông coù taùc duïng laøm cho taïm queân ñi nhöõng gian khoå vaø nhöõng maát maùt cuûa ñôøi chieán binh. Th coù leõ thöïc söï ñaõ khoâng yeâu toâi maø yeâu maøu aùo xanh reâu cuûa lính. Khi khaùm phaù ra toâi ñaõ coù ngöôøi yeâu thì Th giaõ töø toâi vaø noùi: "ngöôøi yeâu cuûa anh ñeïp quaù. Em tieác em laø keû ñeán sau. Chuùc anh vaø ngöôøi yeâu cuûa anh haïnh phuùc troïn ñôøi. Chæ xin anh daønh cho em ñeâm Noel naêm nay, chuùng ta ñi vôùi nhau moät laàn cuoái." Sau laàn ñoù, toâi khoâng bao giôø gaëp laïi T nöõa.

Toâi laäp gia ñình. Roài veà Saigoøn. Soùng ñôøi vaãn voâ tình xoâ ñaåy toâi ñi tôùi. Toâi vaãn coá mong tìm gaëp laïi nhöõng ngöôøi ngaøy xöa. Ngöôøi ta thöôøng noùi: "con ngöôøi laø laàm laãn." toâi muoán theâm vaøo: "nhaát laø tuoåi treû", bôûi vì tuoåi treû chæ haønh ñoäng theo tieáng goïi cuûa con tim hôn laø cuûa trí oùc. Nhöng laàm laãn cuûa tuoåi treû coù khi laïi raát deã thöông vaø ñaùng tha thöù, vì ít ra noù cuõng laøm cho tuoåi giaø soáng bôùt khoâ khan vaø laøm cho traùi tim ñaäp doàn daäp trôû laïi nhö thuûa coøn xanh maùi toùc. Toâi baát giaùc nhôù laïi caâu thô Phaùp: "Ouø sont les neiges d’antan? – Ngöôøi xöa caûnh cuõ baây giôø laø ñaâu?"