Florida, ngaøy 10 thaùng 11 naêm 2000.

Kính göûi chuû nhieäm Hoaøi Thanh

TB. Ñaïi Chuùng

Thöa anh:

Toâi coù ñoïc baøi "Vui buoàn vuøng Vònh" ôû ñoaïn "Kyû yeáu Traàn Vaên Tuyeân" (trang 81) cuûa Vong Quoác Nhaân (VNTP – 493). Thaáy coù nhieàu nghi vaán vaø coøn nhieàu chi tieát mong ñöôïc thöông xaùc vôùi anh vaø taùc giaû ngoõ haàu loät traàn ñöôïc söï ngu doát toät ñoä, ñoäc taøi lyù luaän moät chieàu, chæ huy tö töôûng cuûa nhöõng teân caùn boä coäng saûn giaùo ñieàu aáu tró, sau ngaøy 30/4/75.

Ngaøy 15/6/75, chuùng toâi ñeán tröôøng Tröng Vöông ñeå trình dieän caûi taïo. Moãi toå goàm 10 ngöôøi. Thaày Traàn Vaên Tuyeân (toâi goïi ls Tuyeân baèng thaày vì coù hoïc vôùi thaày Tuyeân maáy naêm ôû tröôøng luaät Saøi Goøn) ôû cuøng toå 9 (9 nuùt maø khoâng heân gì caû!) vôùi toâi. Ngoaøi ra coøn coù caùc vò sau ñaây: baùc só Taï Thuùc Phuù, trung taù CPKT Leâ Ñình Voïng, ÑB Lyù Tröôøng Traân, Nguyeãn Höõu Thôøi, Leâ Ñình Duyeân, Traàn Cao Ñeå, (cuõng laø baùc só), Mai Ngoïc Döôïc, cuï Trònh Xuaân Ngaïn (TCPV) vaø ñaïi taù tænh tröôûng Quaûng Ngaõi Toân Thaát Khieân. Naêm 1984, toâi coù vieát moät baøi baaoù Xuaân töïa ñeà "Ñôïi Teát trong tuø vôùi luaät sö Traàn Vaên Tuyeân" vaø trong tröôøng thieân hoài kyù "Ñeâm Vöôït Bieân" toâi ñaõ ñeà caäp roõ caùc chi tieát maø Vong Quoác Nhaân coøn cho laø nghi vaán. Vôùi tö caùch laø moät ngöôøi cuøng toå vaø naèm caïnh thaày Tuyeân trong suoát thôøi gian ôû laøng Coâ Nhi Long Thaønh, chuyeän ñeán ngaøy 2/10/75 laø ngaøy thaày vaø moät soá DB vaø moät soá coâng chöùc cao caáp khaùc bò taùch ra vaø chuyeån traïi leân Thuû Ñöùc vì chuùng cho laø "nhöõng thaønh phaàn nguy hieåm", toâi thaáy coù boån phaän xem pheùp anh ñöôïc nhaéc laïi ñeå laøm saùng toû vaán ñeà.

Thaày Tuyeân ñi tuø caûi taïo vôùi tö caùch laø moät phoù thuû töôùng vaø cöïu daân bieåu tröôûng khoái Daân Toäc haï Vieän Ñeä II (ñoái laäp vôùi nguyeãn Vaên Thieäu vaø boïn BD gia noâ) chöù khoâng phaûi theo dieän Ñang Phaùi Vieät Nam Quoác Daân Ñaûng. Baèng côù laø thaày vaø chuùng toâi ñöôïc xeáp vaøo khoái 1, chöù khoâng phaûi khoái 4 (Traïi caûi taïo Long Thaønh goàm 4 khoái: khoái 1 coâng chöùc cao caáp, bieät phaùi, ... cuûa cheá ñoä cuõ; khoái 2: phuû ñaëc uûy trung öông tình baùo; khoái ba: caûnh saùt quoác gia, maø boïn quaûn giaùo goïi chung laø nguïy quaân nguïy quyeàn; khoái 4: ñaûng phaùi phaûn ñoäng, nghóa laø khoâng phaûi laø coäng saûn hoaëc choáng ñoái laïi coäng saûn nhö VNQDÑ hoaëc DV, VNPKDMS, ... vaø voâ soá ñaûng phaùikhac,... Nhöõng phong traøo khaùc cuûa mieàn nam moïc leân nhö naám sau ngaøy coá TT Dieäm bò saùt haïi)

Chuùng toâi ñöôïc chia ra ôû nhaø 1 ( laøng coâ nhi Long Thaønh coù taát caû laø 16 ngaøy lôïp toân noùng nhö loø baùnh mì, xaây saùt nhau thaønh 2 daõy song song). Phuï traùch khoái 1 laø teân caùn boä 2 ÖÙng ôû baéc vaøo. Ngaøy 12/9/75 nhö thöôøng leä, buoåi saùng maáy ngaøn caûi taïo vieân ñöôïc leân lôùp nghe giaûng lyù thuyeát veø nhöõng toäi loãi nôï maùu, coù thaät laø chuùng toâi nhöõng ngöôøi bò boû rôi vaøo giôø choùt keït laïi trong bao naêm chieán ñeáu beân naøy giôùi tuyeán baûo veä mieàn nam cho ñeán hôi thôû cuoái cuøng ñeå nuoâi döôõng moät theá heä môùi maø ngaøy nay ñang phaây phaây lôùn leân ôû Haûi ngoaïi, töøng tieâu dieät coäng saûn xaâm laêng, coù ‘toäi nôï maùu" chaêng thöa anh? Vaø toäi aáy laø toäi gì? Thaät laø nhöõng maâu thuaãn khoù giaûi quyeát maø ngaøy nay neáu teân HCM coù soáng laïi cuõng tòt luoân! Tröôùc giôø hoïc boãng nhieân teân Hai ÖÙng maët ñaèng ñaéng saùt khí nhö muoán aên töôi nuoát soáng chuùng toâi huøng hoã xoâng ra hoäi tröôøng noùi lôùn: "Anh Traàn Vaên Tuyeân vaøo ñaây khoâng lo hoïc taäp laïi ñi caáu keát moùc noái vôùi caùc ngöôøi khaùc beân khoái boán ñeå oaäp hoäi choáng coäng (sic!!!) thì khoâng ñöôïc ñaâu. caùch maïng ñaõkhoan hoàng maø khoâng chòu hoái caûi, laïi coøn ngoan coá. Vuï OÂn Nhö Haàu coøn ñoù, chuùng toâi laøm sao queân ñöôïc nhöõng teân VNQDÑ ñaõ gieát ngöôøi... (vuï nguïy taïo OÂn Nhö Haàu 1946 ôû Haø Noäi ra sao, söï thaät traéng ñen theá naøo, chaéc anh ñaõ roõ roài).. Luùc ñoù trung taù Voïng vaø toâi ngoài beân caïnh thaáy hai ÖÙng aên noùi haøm hoà, döïng ñöùng caâu chuyeän ñeå daèn maët, vu oan cho ngöôøi trong cuoäc ñeå deã beà ñaøn aùp beøn vuïtt thaày Tuyeân ñöùng leân caõi chính. Lyù coá nhieân lyù leõ cuûa con choàn bao giôø cuõng maïnh hôn con thoû caû, vì theá thaày Tuyeân chöa kòp môû mieäng lieàn ñöôïc Hai ÖÙng naït noä "Ngoài xuoáng, khoâng ñöôïc noùi, khoâng ai ñöôïc noùi caû" Thì ra cheá ñoä coäng saûn laø vaäy ñoù, thö aanh.

Chuùng toâi buoàn, thaày Tuyeân buoàn hôn bao gioø maø khoâng noùi ra. Söï thaät ñaàu ñuoâi nhö theá naøy: soá laø nhöõng ngaøy ñaàu vaø Long Thaønh, anh em chuùng toâi buoàn vì caûm thaáy laïc loõng. Moät soá nhöõng ôû nhaø naøy hay qua noùi chuyeän nhaø khaùc, taâm söï vuïng ñôõ buoàn sau buoåi côm chieàu. Thaày Traàn Vyõ, giaùo sö Y khoa ÑH Saøi Goøn, cuï Traàn Trung Dung, baùc só Hoaøng CÔ Bình, cuï Vuõ Hoàng Khanh ôû khoái 4 vaø cuï Traàn Minh Tieát (CT/TCPV) hay qua nhaø 1 ôû toå 9 ñeå noùi chuyeän vôùi thaày Tuyeân vaø oaùi oaêm thay caùc cuï laïi noùi vôùi nhau baèng tieáng Phaùp, theá môùi cheát chöù! Ñaõ maáy laàn toâi ñeå yù thaáy Hai ÖÙng ñi ngang qua laéng tai nghe nhöng ñeách hieåu gì caû (dó nhieân vì haén laø baàn coá noâng) thì laøm sao ñuû söùc maø hieåu tieáng Phaùp ñöôïc? Noù töùc laém beøn nhôø moät soá aêng ten (laïi aêng ten chaùn quaù) (nhöõng teân naøy hieän ñang soáng ôû Myõ vaø Gia naõ Ñaïi ñang choáng coäng lung tung, hoâ haøo giaûi phoùng loaïn xaø ngaàu) ñieàu tra. Nhöõng teân naøy laïi khoâng bieát aát giaùp gì muoán ñöôïc veà sôùm neân laäp coâng vôùi Hai ÖÙng beøn theâu deät ñuû ñieàu, döïng ñöùng voâ caên cöù nhöõng chuyeän ñoäng trôøi ñeå aùm haïi thaày Tuyeân, laø moät anh huøng baát khuaát ôû Long Tthaønh thôøi ñoù. Vì töï ti maëc caûm saün neân Hai ÖÙng môùi goàng mình ra caùi ñieàu ta ñaây nhö ñaõ noùi treân. Chaéc anh cuõng thöøa bieát caùc cuï noùi vôùi nhau baèng tieáng Phaùp chaúng qua laø quen moàm, hôn nöõa nhöõng chuyeän ñoù laø nhöõng chuyeän treân trôøi döôùi bieån. Khoâng ai daïi gì maø laäp hoäi choáng coäng ôû Long Thaønh caû! Ai nghe cuõng phì cöôøi, moät troø nguïy taïo quaù aáu tró, non nôùt.

Thaày Tuyeân vaø toâi (toå tröôûng) sau ñoù bò keâu leân keâu xuoáng maáy laàn vieát laïitöï khai kieåm ñieåm (vì toâi laø toå tröôûng maø khoâng ñoäng vieân tinh thaàn toå vieân hoïc taäp toát lao ñoäng toát). Ñi leân nhaø Hai ÖÙng ñeå laøm vieäc phaûi qua 5 baäc ñaù taûng. Coù moät laàn thaày Tuyeân ñaõ ñoïc cho toâi nghe 4 caâu thô raát thaâm thuùy maø toâi vaãn nhôù ñeå töï an uûi mình trong nhöõng ngaøy troán traùnh vöôït bieân vaát vaõ, traøy vi troùc vaåy nhöõng naêms au ñoù:

Naêm böôùc ñi leân, naêm böôùc xuoáng,

Caû ngaøy ñi xuoáng laïi ñi leân!

Leân leân xuoáng xuoáng ñôøi laø vaäy!

Ñôøi ta ñaõ xuoáng aét phaûi leân!

Tieác raèng ngaøy nay thaày Tuyeân ñaõ ra ngöôøi thieân coå! Nhöng 4 caâu thô vaãn soáng maõi trong taâm hoàn toâi. Moät kyû nieäm cuoái cuøng vôùi thaày Tuyeân cho troïn nghóa thaày troø trong ngaøy lao lyù caûi taïo khoå cöïc laø trong nhöõng giôø lao ñoäng ba anh em chuùng toâi (keå caû trung taù Voïng vaø baùc só Traàn Cao Ñeå) ñaõ thay phieân nhau cuoác ñaát vaø chaët caây hoä thaày ñeå thaày nghó döôõng söùc. Vaø ñeâm cuoái cuøng oû Long Thanh, sau buoåi côm chieàu ngaøy 2/10/75, khi nghe tin phaûi bò di chuyeån cuøng vôùi caùc anh Mai Ngoïc Döôïc vaø Leâ ñình Duyeân leân Thuû Ñöùc, thaày khoâng nuoát ñöôïc phaàn côm mình vaø ngheïn ngaøo trao laïi cho toâi, Voïng vaø Ñeå. Toâi ñôõ laáy chieác ca nhöïa maøu luïc treân baøn tay rung raãy cuûa thaày maø nöôùc maét daàm deà. Anh Traân ngaäm nguøi thay maët toaøn toå noùi trong tieáng naác "Chuùc anh caû thöôïng loä bình an". Theá roài chuùng toâi baät tin nhau keå töø ñoù. 25 naêm qua roài.

Caùm ôn caùc anh ñaõ cho toâi coù dòp vieát ñoâi doøng noùi laïi cho roõ söï vieäc ñeå töôûng nhôù vò thuû laõnh luaät sö ñoaøn Saøi Goøn naêm xöa ñaõ goàng mình baûo laõnh cho taøi saûn vaø gia ñình cuûa caùc ñoàng nghieäp Nguyeãn Höõu Thoï vaø Trònh Ñình Thaûo khoûi bò tòch bieân sai aùp khi naêm Maäu Thaân boû vaøo khu theo Vieät Coäng cuøng vôùi con meï Döông Quyønh Hoa. Theá laø sau khi nuoát troïn mieàn Nam, hai teân naøy ñaõ "ngoaûnh maët phuûi tay" vôùi thaày Tuyeân, coi thaày nhö keû cöïu thuø, laïi coøn ngaàm xuùi duïc ñaøn em haønh haï thaày cho ñeán cheát. Thöïc laø nhöõng thaày coäng saûn aên chaùo ñaùi baùt maát heát löông tri tình caûm thieâng lieâng con ngöôøi. Nhöng thaày Tuyeân laø moät vó nhaân anh huøng vaãn giöõ tieát thaùo cuûa moät keû só thôøi loaïn, cam chòu nhuïc cuûa ngöôøi thaát theá nhö con soùi kia cuûa Anfred De Vigny, moät thi haøo noåi tieáng cuûa Phaùp.

Toå 9 chuùng toâi ngaøy nay taûn maùt löu laïc 4 phöông trôøi, khoâng bieát giôø naøy ai coøn, ai maát, hay phieâu baït nôi ñaâu? ñaõ 1 thôøi keû vieát baøi naøy töøng ñöôïc haân haïnh cuøng chia xeû baùt côm haït muoái khi naèm giöõa neàn ñaát laïnh toâi trong nhöõng ngaøy tuyeät voïng khoâng coù töông lai.