Home  |  Email  |  Advertising Rates  |  Vietnamese Fonts  |  Old Issues  |  Guest Book

Muïc luïc

Ñaïi Chuùng soá 60 - phaùt haønh ngaøy 15/10/2000

Duramax

VUÕ TRUÏ VAØ LÒCH SÖÛ TIEÁN HOÙA CUÛA LOAØI NGÖÔØI

CHÍNH LHQ LAÄP MAÙY DOØ SOÙNG RADIO ÑAÕ TAÏO NEÂN SÖÏ AÏO ÖÏC CUÛA CON NGÖÔØI NGAØY NAY MUOÁN BIEÁT BAO GIÔØ SEÕ ÑÖÔÏC NHÌN THAÁY CAÙC GIOÁNG SINH VAÄT BEÂN NGOAØI KHOÂNG GIAN ÑOÙ? MOÄT CON GIUN HOÙA THAÏCH VÖØA TÌM THAÁY CHÖÙNG MINH ROÕ RAØNG ÑAÕ COÙ SÖÏ SOÁNG TREÂN SAO HOÛA

Thinh Quang

Sau khi Lieân Hieäp Quoác coâng boá laø ñang veõ ra caùc keá hoaïch thieát laäp moät daøn vieãn voïng kính doø soùng Voâ Tuyeán Truyeàn Thanh khoång loà coù theå phoùng ñi tìm nôi haøng trieäu vì tinh tuù mong tìm daáu hieäu cuûa ñôøi soáng thoâng minh ngoaøi Ñòa Caàu. Tröôùc kia, caùc khoa hoïc gia thöôøng ñaët ra caâu hoûi laø "lieäu coù ñôøi soáng ngoaøi khoâng gian hay khoâng?" Nhöng nay thì khoâng coøn laø moät nghi vaán nöõa, maø laø moät söï thaät :"Roõ raøng coù ñôøi soáng treân moät hay nhieàu haønh tinh khaùc, maø ta chöa bieát söï soáng ñoù döôùi daïng naøo?"

Moät daøn maùy trò giaù ngoùt 800 trieäu baûng Anh, ñöôïc goïi laø SKA (theo vieát taét) hay vieát toaøn caàu laø Square Kilometre Array, seõ laø duïng cuï veà thieân vaên beùn nhaïy nhaát ñöôïc thieát laäp. Moät hôïp ñoàng ñeå thieát keá vieãn voïng kính ñaõ ñöôïc kyù trong naêm 2000 taïi cuoäc hoïp cuûa International Astronomical Union (UAU) taïi Manchester. Thieát laäp daøn maùy naøy ñoøi hoûi caùc khoa hoïc gia noã löïc trong nhieàu naêm nöõa ñeå taïo maãu kyõ thuaät, vaø seõ hoaøn taát khoaûng 15 naêm sau, töùc vaøo naêm 2015.

Caùc khoa hoïc gia ñeàu neâu leân nieàm hi voïng cuûa mình laø seõ doø la tìm kieám ñöôïc laøn soùng baèng truyeàn hình hay truyeàn thanh hoaëc baèng vieãn thoâng bôûi caùc neàn vaên minh cuûa ngöôøi haønh tinh aùnh ñi. "Vaâng, chuùng toâi hi voïng seõ ñöôïc nhö vaäy. Chuùng toâi seõ duøng daøn doø soùng Radio naøy ñeå quan saùt nhöõng ngoâi sao caùch xa chuùng ta coù ñeán haøng ngaøn naêm aùnh saùng". Moät nhaø nghieân cöùu taïi vieän nghieân cöùu Search Terrestrial Intelligence (Seti) ôû Myõ cho bieát nhö vaäy.

Beân caïnh söï tìm kieám nhöõng sinh vaät thoâng minh ôû ngoaøi haønh tinh ta ôû, SKA coøn seõ tìm kieám caùc tia böùc xaï phaùt ra aùnh saùng töø möôøi ñeán möôøi hai tyû naêm tröôùc, khi maø caùc ngoâi sao ñaàu tieân cuõng nhö caùc thieân haø ñöôïc caáu taïo sau tieáng noå lôùn (Big Bang), söï buøng noå cuûa moät vaät theå coù tæ troïng raát naëng ñaùnh daáu nguoàn goác cuûa vuõ truï. Töôûng cuõng neân bieát laø vaøo khoaûng thaùng Tö cuûa naêm 1993, caùc nhaø thieân vaên hoïc George Smoot thuoäc Vieän Ñaïi Hoïc Berkley ôû California, trong cuoäc hoïp taïi thuû ñoâ Washington raèng laø chính oâng ñaõ tìm ñöôïc chöùng côù ñeå chöùng minh lyù thuyeát veà vuï "Noå Lôùn" ñeå taïo ra Vuõ Truï ngaøy nay . Vuï noå naøy xaûy ra möôøi laêm ngaøn trieäu naêm hay 15 tyû naêm cuõng vaäy. Haøng tyû daûi Ngaân Haø xuaát hieän töø thuôû ñoù... goàm caû haøng tyû tyû ngoâi sao laáp laùnh treân voøm trôøi meânh moäng cuøng khaép. Cô quan khoâng gian Hoa kyø - NASA - ñaõ tìm thaáy ñöôïc nhöõng gôïn soùng vaät chaát gôïn leân laên taên nhö nhöõng laøn soùng bieån giöõa ngaøn khôi ôû vuøng ngoaøi bìa cuûa vuõ truï ñeå chöùng minh theâm cho söï khaùm phaù cuûa giaùo sö George Smoott.

Möôøi laêm tyû naêm tröôùc ñaây, taát caû caùc khoái naêng löôïng trong vuõ truï doàn neùn vaøo nhau thaønh moät ñieåm cöïc nhoû coøn nhoû hôn haït nguyeân töû. Vaø theo ñònh lyù, khi söùc eùp ñeán cöïc ñoä thì khoâng traùnh khoûi coù söï noå döõ doäi (Big Bang) laøm baén tung taát caû caùc ñaùm maây naêng löôïng vaø vaät chaát ra cuøng khaép... Nhöõng ñaùm maây ñoù chöùa ñöïng caùc nguyeân töû giaûn ñôn nhaát maø ngöôøi ta goïi laø nguyeân töû Helium vaø nguyeân töû khinh khí (hydrogene)... Hieän töôïng Maët Trôøi cuõng xuaát hieän cuøng luùc, khi caùc ñaùm maây vaät chaát naøy keát laïi thaønh khoái ñaëc hôn. Nhöõng troïng löïc xuaát hieän sau vuï noå, thì nhöõng ñaùm maây vaät chaát suïp vaøo beân trong taïo neân nhöõng Maët Trôøi phaùt ra töø söùc noùng vaø aùnh saùng.

Maët trôøi hoaït ñoäng chaúng khaùc nhö moät loø nguyeân töû , chuyeån caùc khinh khí vaø helium taïo neân nhöõng haït nguyeân töû naëng hôn maø ta thaáy ñöôïc nhö than carbon), nitrogen vaø döôõng khí (oxygene). Ba loaïi nguyeân töû naøy ñöôïc xem laø quan troïng nhaát trong söï keát hôïp thaønh caùc vaät chaát vaø ñôøi soáng sinh vaät hieän höõu nhö chuùng ta ngaøy nay.

Daøn maùy maø LHQ cho phaùc hoïa cho pheùp nhöõng nhaø thieân vaên veõ ñoà thò chi tieát nhöõng höôùng ñi cuûa nhöõng thieân thaïch vaø nhöõng sao choåi coù laém cô nguy ñe doïa queùt vaøo Ñòa Caàu. Theo giaùo sö Peter Wilkinson - moät nhaø thieân vaên taïi Hodrell Bank, trung taâm vieãn voïng kính phaùt soùng cuûa Anh Quoác, noùi raèng SKA coù theå giuùp nhaân loaïi töï baûo veä traùnh khoûi tai naïn vaãn thaïch va phaûi.

Giaùo sö Ron Ekers - khoa vieãn voïng kính cuûa UÙc Ñaïi Lôïi hieän laø nhaân vaät coá vaán cho Lieân Hieäp Quoác, cho raèng SKA cung caáp nhöõng baèng chöùng môùi meû chuû yeáu veà söï hình thaønh vaø nguoàn goác cuûa ngoâi sao ñaàu tieân trong vuõ truï. Ñaøi BBC phaùt thanh ngaøy 8 thaùng 8 - 2000 loan tin nghe ñöôïc taïi California vaøo luùc 7.30 saùng, laø 4 naêm tröôùc ñaáy, töùc naêm 1996 caùc nhaø khoa hoïc ñaõ tìm ra moät sinh vaät nhoû coù theå laø taïi moät thieân theå ngoaøi khoâng gian, caùch Ñòa Caàu 13.000 naêm aùnh saùng. Hoï ñaõ coâng boá hình con giun ñaõ hoùa thaïch trong moät maãu ñaù trôøi laáy ñöôïc. Theo söï nghieân cöùu cuûa caùc nhaø khoa hoïc cho bieát hoï tìm thaáy caùc caáu truùc ôû moät nhieät ñoä quaù thaáp vaø coù theå soáng ñöôïc.

Theo cô quan NASA tuyeân boá luùc baáy giôø coù thaät nhö vaäy thì lieäu coù söï soáng coøn toàn taïi treân sao Hoûa hay khoâng? Cöù theo caùc tin töùc gaàn ñaây thì hieån nhieân laø ñaõ coù ñôøi soáng trong vuõ truï naøy ngoaøi söï soáng cuûa con ngöôøi chuùng ta treân traùi ñaát. Theo tin Reuters ôû London, hieän ñaõ tìm theâm 8 haønh tinh môùi beân ngoaøi heä Maët Trôøi. Nguoàn tin naøy ñöôïc tieát loä töø moät toaùn caùc nhaø thieân vaên quoác teá. Naêm trong soá caùc haønh tinh môùi ñaõ ñöôïc tìm thaáy ôû baàu trôøi Nam Baùn caàu bôûi caùc nhaø thieân vaên laøm vieäc vôùi nhöõng tin töùc cung caáp töø ñaøi Thieân Vaên Nam AÂu ñaët ôû La Silla, Chile. Caùc khoa hoïc gia quoác teá coù truï sôû ôû Geneva, Thuïy Só ñaõ coù coâng phaùt hieän veà 8 haønh tinh môùi meû naøy. Chöa coù ai nhìn thaáy ñöôïc caùc ngoâi sao ñoù, nhöng caùc nhaø khoa hoïc tin raèng coù caùc haønh tinh naøy bôûi vì söùc haáp daãn cuûa chuùng ñoái vôùi caùc vì sao chuùng xoay quanh, do vaäy chuùng gaây ra hieäu öùng coù theå nhaän ñöôïc trong aùnh saùng do caùc vì sao môùi vöøa tìm thaáy phaùt ra.

Moät trong naêm ngoâi sao môùiù naøy naèm trong moät heä Maët Trôøi coù nhieàu haønh tinh. Ñaây laø moät heä ña haønh tinh thöù hai do thieân vaên khaùm phaù ra ñöôïc. Heä ña haønh tinh môùi naøy goàm hai haønh tinh khoång loà do hôi taïo ra heät nhö Thoå Tinh trong Thaùi Döông heä cuûa chuùng ta. Trong hai haønh tinh hôi naøy coù moät haønh tinh nhoû chæ baèng khoaûng nöûa Thoå tinh. Heä naøy naèm ôû choøm sao Vela, caùch xa traù ñaát ta ñeán 141 naêm aùnh saùng. Ngoaøi ra, tröôùc ñaây caùc nhaø thieân vaên hoïc ñaõ khaùm phaù ra moät heä ña haønh tinh thöù nhaát - goàm 3 haønh tinh - naèm trong choøm sao Andromedae. Toaùn thieân vaên taïi Geneva cuõng loan baùo laø khaùm phaù ñöôïc moät haønh tinh môùi ôû Baéc Baùn caàu. Haøh tinh naøy quay chung quanh moät vì sao ôû caùch xa Traùi Ñaát 203 naêm aùnh saùng, nhôø söû duïng caùc tin töùc do moät ñaøi thieân vaên Phaùp cung caáp. Cuõng coù moät toaùn thieân vaên khaùc nöõa ôû ñaïi hoïc Berkeley, California tuyeân boá hoï vöøa khaùm phaù ra 3 haønh tinh môùi trong ñoù coù moät do toaùn Geneva tìm thaáy ñöôïc. Caû ba ñeàu do moät theå hôi töông tôï Moäc Tinh.

OÂng Debra Fisher - moät nhaø thieân vaên trong nhoùm Berkeley coøn khaùm phaù ra 12 ngoâi sao maø coù moät haønh tinh quay chung quanh chuùng. Caùc toaùn thieân vaên naøy ñaõ loan baùo veà nhöõng khaùm phaù cuûa hoï trong cuoäc hoïp ñaïi hoäi ñoàng Lieân Hieäp Quoác Teá Thieân Vaên Hoïc (IUA), goàm coù taát caû 2000 nhaø thieân vaên cuûa 87 quoác gia tham döï taïi Manchester trong 11 ngaøy ñöôïc bieát vaø naâng toång soá 50 ngoâi sao tìm ñöôïc ngoaøi heä Maët Trôøi.

Thinh Quang

Bai truocDau trangBai ke