THÔØI THÖÔÏNG COÅ: (tröôùc thôøi nhaø taàn, 221. b.c. tröôùc thieân chuùa)

Theo truyeàn thuyeát thaàn thoaïi Trung Hoa, vaøo thôøi thaùi coå hoãn mang, oâng Baøn Coå ñöôïc sinh ra bôûi khí thieâng vuõ truï. Sau ñoù khoaûng hôn möôøi taùm ngaøn naêm, trôøi ñaát môùi baét ñaàu khai laäp theo ñònh luaät thieân nhieân. Daàn daàn, vaïn vaät vaø loaøi ngöôøi xuaát hieän treân quaû ñaát. Trong giai ñoïan naøy, caùc nhaø cheùp söû goïi laø thôøi ñaïi Tam Hoaøng, khoaûng taùm möôi moát ngaøn naêm. Theo söû kyù cuûa Tö Maõ Thieân naêm 145 – 80 BC tröôùc Thieân Chuùa), Tam Hoaøng goàm coù Thieân Hoaøng, Ñòa Hoaøng vaø Nhaân Hoaøng. Theo saùch Thöôïng Thö Ñaïi Truyeän, vua Toaïi Nhaân daïy ngöôøi bieát duøng löûa (töùc laø thôøi ñaïi phaùt minh löûa) Vua Phuïc Hy daïy ngöôøi bieát caùch ñaùnh caù, saên baén thuù röøng (töùc laø thôøi ñaïi du muïc). Vua Thaàn Noâng daïy ngöôøi bieát laøm ruoäng vöôøn, giao dòch hoïp chôï (töùc laø thôøi ñaïi canh noâng).

Tieáp theo Tam Hoaøng, truyeàn xuoáng thôøi ñaïi Nguõ Ñeá (khoaûng hôn 474 naêm). Nguõ Ñeá cuõng coù nhieàu thuyeát khaùc nhau. Theo saùch söû, thôøi ñaïi Nguõ Ñeá goàm coù caùc vua: Hoaøng Ñeá, Chuyeân Huùc, Ñeá Coác, Ñeá Nghieâu vaø Ñeá Thuaán. Thöïc ra, naêm teân cuûa Nguõ Ñeá khoâng phaûi laø teân vua, chính laø teân cuûa caùc boä toäc thôøi xöa.

Sau ñoù, Ñeá Thuaán nhöôøng ngoâi laïi cho vua Vuõ, thuoäc boä toäc Haï, ñeå laäp neân trieàu ñaïi nhaø Haï, baét ñaàu cho cheá ñoä quaân chuû theá taäp, cha truyeàn con noái ngoâi vua. Nhaø Haï truyeàn ngoâi ñöôïc 422 naêm, goàm nhöõng ñôøi vua nhö: Vuõ, Khaûi, Thaùi Khang,…, sau cuøng laø Nhaø Haï bò dieät vong, bôûi söï noåi leân cuûa vua Thang, nguyeân laø tuø tröôûng cuûa boä toäc Thöông, vua Thang thaâu goàm nhieàu boä toäc khaùc nhau, ñeå döïng neân trieàu ñaïi nhaø Thöông, baét ñaàu ñoùng ñoâ taïi vuøng ñaát Haø Nam, thuoäc tænh Sôn Taây ngaøy nay. Maõi ñeán ñôøi thöù taùm nhaø Thöông, vua Baøn Canh dôøi ñoâ sang ñaát thuoäc boä toäc AÂn, cho neân nhaø Thöông coøn ñöôïc goïi laø nhaø AÂn töø ñoù. Trieàu ñaïi nhaø Thöông (hoaëc AÂn) truyeàn ngoâi ñöôïc 661 naêm.

Taïi Trung Hoa, caùc moùn binh khí baèng ñaù nhö: dao ñaù, buùa ñaù, teân ñaù,cuoác ñaù, maùc ñaù, chaøy ñaù,…, ñaõ ñaøo ñöôïc ôû caùc vuøg ñaát thuoäc laøng Ngöôõng Thieàu, huyeän Thaêng Trì, tænh Hoà Nam. Theo caùc nhaø khaûo coå, nhöõng di tích binh khí baèng ñaù naày ñaõ xuaát hieän caùch nay khoaûng 5,000 nam. Ñieàu naøy chöùng toû raèng voõ thuaät Trung Hoa ñaõ khai sinh vaøo thôøi Thöôïng Coå.

Theo truyeàn thuyeát Trung Hoa, vua Hoaøng Ñeá (naêm 2697. B.C. tröôùc Thieân Chuùa) laø thuûy toå cuûa Haùn toäc, töø mieàn Baéc, duøng kyõ thuaät (Gioác-Ñeå) ñaáu vaät coå truyeàn Trung Hoa, ñaõ chieán thaéng tuø tröôûng Xi-Vöu (Chi-You) cuûa Mieâu toäc, vaø chieám laáy mieàn ñaát löu vöïc soâng Hoaøng Haø, vaøo khoaûng giöõa thieân nieân kyû thöù ba tröôùc Thieân Chuùa.

Cuõng nhö, döïa vaøo nhöõng hình khaéc veõ treân caùc di tích baèng xöông, caùc nhaø khaûo coå cho raèng phöông thuaät (Gioác-Ñeå) ñaáu vaät coå truyeàn vaãn coøn ñöôïc aùp duïng trong caùc ñôøi vua nhaø Thöông (naêm 1783 – 1134.B.C.tröôùc Thieân Chuùa).

Hôn nöõa, caùc kyõ thuaät (Gioác-Ñeå) ñaáu vaät coå truyeàn naøy coøn ñöôïc theå hieän trong caùc vuõ ñieäu daân toäc coå truyeàn, qua hình aûnh hai vuõ coâng, ñaàu mang söøng, gioáng nhö hai con boø ñang löøa theá oâm vaät, vôùi ñoäi caëp söøng ñaùnh huùt vaøo nhau.

Ñeán ñôøi vua nhaø AÂn (hay Thöông), boä toäc AÂn thöôøng ñaùnh nhau vôùi caùc boä toäc khaùc, cho neân, vieäc cheá taïo nhöõng vuõ khí baèng ñoàng raát laø phaùt ñaït nhö: cung, teân, giaùo, dao, buùa, thöông,…. Baèng chaát ñoàng. Theo boác töø ôû AÂn Khö, trong cuoäc chieán tranh vôùi caùc boä toäc Thoå Phöông vaø Löõ Phöông, ngöôøi AÂn coù khi gieát cheát hôn 2600 ngöôøi, keû ñòch bò baét veà laøm noâ leä.

Theo saùch söû, nhaø Thuong (AÂn) truyeàn ngoâi ñöôïc 661 naêm, ñeán ñôøi vua Truï, vì tham taøn voâ ñaïo, bò dieät vong, veà tay ngöôøi con cuûa Vaên Vuong laø Vuõ Vöông. Vaên Vöông laø haäu dueä thuoäc doøng doõi tuø tröôûng (teân Khí) ôû ñaát Thai, vaøo ñôøi vua Nghieâu vaø Thuaán, töø phöông Baéc di cö ñeán chaân nuùi Kyø Sôn, thuoäc tænh Thieåm Taây ngaøy nay.

Vaøo naêm 1134 B.C tröôùc Thieân Chuùa, vuõ Vöông leân ngoâi vua, ñoùng ñoâ ôû ñaát Caûo Kinh, laäp neân trieàu ñaïi nhaø Taây Chu, baét ñaàu cheá ñoä phong kieán. Ñeán naêm 770 B.C. tröôùc Thieân Chuùa, vua Bình Döông ñôøi ñoâ veà Laïc Döông, baét ñaàu cho nhaø Ñoâng Chu. Nhaø Chu truyeàn ngoâi ñöôïc 885 naêm (töø 1134 – 249 B.C. tröôùc Thieân Chuùa).

Theo söû lieäu, thôøi ñaïi nhaø Chu laø giai ñoaïn baét ñaàu cuûa thôøi ñaïi kim khí, vaø caùc tö töôûng trieát hoïc Trung Hoa. Thuaät baén cung vaø duøng chieán maõ xa cuõng ñöôïc phaùt sinh, vôùi söï höôûng öùng maõnh lieät cuûa giôùi thöôïng löu trí thöùc. Thuaät baén cung, luùc baáy giôø ñaõ ñöôïc xem troïng, nhö laø moät phaàn nghi leã vaên hoùa, taäp quaùn xaõ hoäi, moät ngheä thuaät caàn thieát, trong chöông trình giaùo duïc hoïc ñöôøng cho caùc hoïc sinh ôû lôùp tuoåi töø 15 ñeán 20.

Theo söû kyù cuûa Tö Maõ Thieân, vaøo thôøi Xuaân Thu vaø Chieán Quoác (722- 221 B.C. tröôùc Thieân Chuùa), ngöôøi Trung Hoa ñaõ bieát duøng saét, ñeå thay theá chaát ñoàng, trong vieäc cheá taïo binh khí. Vaøo thôøi kyø naøy laø luùc nhaø Ñoâng Chu baét ñaàu suy taøn, tieán daàn ñeán dieät vong. Nhöõng laõnh chuùa ôû caùc ñòa phöông noåi leân chieám ñaát, huøng cöù laäp neân nhöõng vöôïng quoác töï trò. Xaõ hoäi Trung Hoa, luùc baáy giôø, gaëp phaûi nhieàu noãi baát coâng, troäm cöôùp, loaïn laïc khaép nôi. Nhöõng vò anh huøng, hieäp só, gioûi voõ haûo taâm, töï nguyeän ñöùng leân theá thieân haønh ñaïo, tröø gian dieät baïo, ñeå giuùp ñôõ beânh vöïc daân laønh, söùc yeáu theá coâ.

Vaøo thôøi Xuaân Thu (772 – 481 B.C. tröôùc Thieân Chuùa), Trung Hoa coù hôn 160 nöôùc lôùn nhoû, döôùi quyeàn thoáng trò cuûa nhaø Chu. Sang ñeán thôøi Chieán Quoác (töø 481- 221 BC tröôùc Thieân Chuùa) traûi qua nhieàu caûnh chieán tranh, caùc nöôùc lôùn maïnh laàn laàn thoân tính caùc nöôùc nhoû yeáu, co neân, nhieàu nöôùc bò caûnh dieät vong, chæ coøn laïi 7 nöôùc lôùn maïnh, tranh huøng vôùi nhau, taïo neân moät cuoäc chieán quoác söû laâu daøi giöõa caùc nöôùc nhö: Sôû, Haøn, Nguïy, Trieäu, Yeân, Teà, vaø Taàn.

Trong thôøi Xuaân Thu vaø Chieán Quoác, thuaät ñaùnh kieám ñaõ ñöôïc phoå bieán roäng raõi, khaép caû hai mieàn Nam vaø Baéc Trung Hoa. Ñieàu aáy ñaõ ñöôïc minh chöùng trong saùch "Ngoâ Vieät Xuaân Thu"

THÔØI TRUNG COÅ: (Töø 221 tröôùc TC ñeán 684 sau TC )

Vaøo naêm 249 B.C. tröôùc Thieân Chuùa, nhaø Chu maát ngoâi veà tay Taàn Thuûy Hoaøng. Vì bieát caùch aùp duïng chính saùch phuù quoác cöôøng binh, Taàn Thuûy Hoaøng ñaõ dieät ñöôïc 5 nöôùc: Sôû, Haøn, Nguïy, Trieäu vaø Yeân. Sau ñoù, vaøo naêm 221 B.C. tröôùc Thieân Chuùa, Taàn Thuûy Hoaøng taän dieät luoân nöôùc Teà, thoáng nhaát ñaát Trung Hoa, vaø laäp neân nhaø Taàn, vôùi moät cheá ñoä quaân chuû chuyeân cheá, taïi kinh ñoâ Haøm Döông.

Ñeå choáng giöõ giaëc Hung noâ töø phöông Baéc, Taàn Thuûy Hoaøng cho thöïc hieän "Vaïn Lyù Tröôøng Thaønh", daøi hôn 1400 daëm, doïc theo bieân giôùi, vuøng nuùi röøng thung luõng, töø Laâm Thao, tænh Cam Tuùc ñeán taän Sôn Haûi Quan. Coâng trình xaây caát naøy ñaõ gaây neân bieát bao toán keùm coâng quyõ , vaø xöông maùu, khoå cöïc töø phía daân chuùng.

Hôn nöõa, vì muoán thoáng nhaát tö töôûng ngoân luaän, nhaø Taàn ra leänh ñoát boû taát caû saùch vôû, vaø baét choân soáng hôn 460 hoïc troø. Veà phöông Nam, nhaø Taàn ñem quaân chinh phuïcc xöù Baùch Vieät, vaø di daân hôn 50 vaïn ñeå khai hoang laäp aáp.

Vaøo thôøi nhaø Taàn, moân kieám thuaät vaãn coøn thònh haønh, vaø ñöôïc minh chöùng qua truyeän "Kinh Kha Haønh Thích Vua Taàn" trong söû kyù coù ghi nhaän: "Kha baøn veà kieám thuaät traùi yù vôùi Nhieáp Caùi. Veà sau, Kha ñaâm khoâng truùng Taàn Thuûy Hoaøng, Loã Caâu Tieãn coù noùi raèng:-Tieác thay Kha khoâng tinh luyeän moân kieám thuaät."

Ñeán ñôøi Nhò Theá Hoaøng (naêm 209 B.C. – 206 B.C. tröôùc Thieân Chuùa)vì chính saùch quaù khaéc nghieät cuûa nhaø Taàn, daân chuùng khaép nôi noåi leân choáng laïi chính quyeàn, nhöng ñeàu bò quaân Taàn ñaùnh deïp, duy chæ coøn laïi binh cuûa Löu Bang ôû ñaát Baùi, vaø Haïng Voõ ôû ñaát Ngoâ, coù ñuû söùc choáng cöï vôùi quaân Taàn.

Sau cuøng, binh cuûa Löu Bang chieám ñöôïc thaønh ñoâ Haøm Döông, tieâu dieät nhaø Taàn. Tieáp theo, Löu bang ñaùnh deïp ñöôïc Haïng Voõ. Vaøo naêm 206 B.C. tröôùc Thieân Chuùa, Löu bang leân ngoâi vua, hieäu laø Haùn Cao Toå, laäp neân nhaø Haùn (Taây vaø Ñoâng Haùn), truyeàn ngoâi ñöôïc 425 naêm.

Theo Haùn söû, vaøo trieàu nhaø Haùn, caùc moân Thuû Baùc (voõ ñaùnh tay ñaù chaân), Gioác-Ñeå (ñaáu vaät coå truyeàn), Ñaïo Daãn (noäi coâng hoâ haáp) vaø Kieám Thuaät (keå caû caùc binh khí khaùc), ñeàu ñöôïc vua Haùn naâng leân haøng quoác saùch, ñöôïc ñaët naêng trong chöông trình huaán luyeän binh só. Nhaø vua chæ thò môû caùc kyø thi voõ duõng, tuyeån choïn nhöõng ngöôøi gioûi voõ ñeå boå sung vaøo töôùng laõnh.

Cuõng nhö, trong Haùn Thö ôû muïc "Ngheä Vaên Chí" coù ñeà caäp ñeán "Binh Kyõ Xaûo", goàm coù 13 thieân, ôû thieân thöù 6 coù ghi nhaän veà moân thuû Thuû Baùc (voõ ñaùnh tay ñaù chaân) ñöôïc xeáp vaøo "Binh Kyõ Xaûo" ñeå aùp duïng trong vieäc huaán luyeän cho binh só. ÔÛ muïc "Vuõ Ñeá Kyù" coù ghi cheùp: "... Vaøo muøa Xuaân naêm Nguyeân Phong thöù ba (naêm 113 B.C tröôùc Thieân Chuùa), nhaø vua chæ thò toå chöùc hoäi thi ñaáu Gioác Ñeå (ñaáu vaät coå truyeàn)..." cuõng nhö ôû muïc "Phöông Kyû Löôïc" coù cheùp: "... Hoaøng Ñeá coù thuaät Taïp Töû Boä Daãn, goàm coù möôøi hai quyeån, trong ñoù ñeà caäp ñeán phöông phaùp ñaïo daãn".

Ngoaøi ra, trong saùch "Döôõng Tín Meänh Luïc" coù caùc chöông "Phuïc Khí Lieäu Beänh Ñaïo Daõn AÙn Ma" trình baøy veà caùc phöông phaùp taäp luyeän hoâ haáp khí coâng vaø noäi coâng taâm phaùp.

Do ñoù, moân Ñaïo Daãn (Noäi Coâng Taâm Phaùp) ñaõ coù töø xöa, caùc quyeàn thuaät gia ñaõ aùp duïng moân naøy ñeå hoå trôï cho voõ thuaät, taêng phaàn söùc maïnh thaân taâm.

Vaøo ñôøi Haùn Hoaøn Ñeá vaø Linh Ñeá (naêm 147 A.C, sau Thieân Chuùa) quan Hoå Boân laø Vöông Vieät raát gioûi veà kieám thuaät vaø noåi tieáng ôû kinh söû. Cuõng nhö moân ñoà cuûa oâng laø Söû A, ngöôøi goác Haø Nam ñöôïc söï chaân truyeàn kieám thuaät cuûa oâng.

Ñeán cuoái ñôøi Haøn, moân kieám thuaät vaãn coøn thònh haønh. Theo saùch "Ñieån Luaän" cuûa Taøo Phi coù cheùp "Kieám phaùp ôû boán phöông ñeàu khaùc nhau, duy chæ kieám phaùp ôû kinh sö laø hay nhaát".

Vaøo thôøi Tam Quoác (naêm 220 A.C sau Thieân Chuùa), y sö Hoa Ñaø saùng cheá phöông phaùp theå duïc döôõng sinh "Nguõ Caàm Hí" döïa treân caùc ñoäng taùc vaø tính chaát cuûa naêm loaøi thuù röøng nhö Coïp, Gaáu, Nai, Khæ, Chim. Cuõng nhö moân kieám thuaät vaãn ñöôïc phoå bieán roäng raõi, vaø ñöôïc xem laø moân chính yeáu caên baûn phaùt sinh ra caùc moân binh khí khaùc nhö thöông, coân, chæa ba, caâu lieâm, yeån nguyeät ñao, ñôn ñao, kích, ... Luùc baáy giôø caùc danh töôùng gioûi veà caùc moân binh khí nhö Löõ Boá gioûi veà moân ñaùnh kích, Taøo Phi luùc tuoåi treû gioûi veà moân ñaùnh song kích, cuõng nhö Ñaëng Trieån, quan Phaân UÙy Töôùng Quaân nhaø Nguïy raát gioûi veà kieám thuaät vôùi tay khoâng, Ñaëng Trieån coù khaû naêng ñoaït ñöôïc ñao, kieám, kích...

Theo Taán Söû (265 A.D. sau Thieân Chuùa), Traàn A laø ngöôøi gioûi veà tröôøng maâu vaø ñaïi ñao. Bænh Tieân gioûi veà loái duøng maâu. Sang thôøi Nam Baéc Trieàu (naêm 420 – 589 A.D sau Thieân Chuùa) vaøo naêm 520 ñeán 529 Boà Ñeà Ñaït Ma ñeán Trung Hoa töø AÁn Ñoä ñaõ khai saùng Thieàn Toâng vaø voõ thuaät Thieáu Laâm Töï taïi Tung Sôn tænh Hoà Nam. Voõ thuaät Thieáu Laâm Töï ñöôïc ngöôøi Trung Hoa xem laø moät toå phaùi ngoaïi gia quyeàn, danh traán giang hoà. Veà sau, caùc ñeä töû Thieáu Laâm ñaõ saùng laäp ra nhieàu chi phaùi Thieáu Laâm nhö Thieáu Laâm Baéc Phaùi Sôn Ñoâng vaø caùc danh gia Nam Phaùi nhö Hoàng Gia, Lyù Gia, Löu Gia, Thaùi Gia, vaø Maëc Gia.

Vaøo ñôøi vua Löông nguyeân Ñeá (552 A.D sau Thieân Chuùa) Trình Linh Tieån töï Nguyeân Ñieàu ngöôøi phuû Vi Chaâu tænh Giang Nam saùng cheá moân Thaùi Cöïc Quyeàn, truyeàn xuoáng cho Trình Cuõng Nguyeät, roài ñeán Trình Taát, moân Thaùi Cöïc Quyeàn ñöôïc ñoåi teân thaønh "Tieåu Cöûu Thieân" goàm coù möôøi boán theá vaø hai ca quyeát "Duïng Coâng Nguõ Chi" vaø "Töù Tính Qui Nguyeân".

Sau nhaø Tuøy (589 – 618 A. D) ñeán nhaø Ñöôøng höng khôûi (618 – 907) tinh thaàn voõ sæ ñaïo Trung Hoa leân cao ñoä, do bôûi chieán coâng cuûa möôøi ba vò thieàn sö Thieáu Laâm Töï, giuùp vua Ñöôøng Thaùi Toâng (627 – 650) deïp giaëc Vöông Theá Sung. Töø ñoù, voõ phaùi Thieáu Laâm Töï vang danh khaép caû Trung Hoa. Theo Trình Xung Ñaåu trong "Thieáu Laâm Coân Phaùp Xieång Toâng": "... Luùc ñoù caùc nhaø sö coù coâng goàm coù möôøi ba ngöôøi, chæ coù Ñaøm Toâng ñöôïc vua phong cho laøm Ñaïi Töôùng Quaân, coøn möôøi hai vò khoâng muoán laøm quan, neân ñöôïc vua ban cho boán chuïc khoaûnh ñaát ñai".

Kyø tôùi: Thôøi Caän Coå