Giöõa caùi theá giôùi maïnh ñöôïc yeáu thua, caù lôùn nuoát caù beù nhö thuyeát Darwin ñaõ noùi, con ngöôøi ngoaøi söùc maïnh cuûa caùi Thieän, thaät khoù loøng ngaên chaän ñöôïc nhöõng löôïn soùng cuûa toäi aùc xoâ boà ñoå ñeán vì nhu caàu cuûa söï soáng...Nhö vaäy thì "Söï Soáng" laø khôûi ñaàu cho moïi tranh chaáp töø vaät chaát ñeán tinh thaàn, vaø cuõng töø ñoù phaùt sinh ra moïi lyù thuyeát ñeå giaønh giaät laáy leõ phaûi veà cho mình. Haän thuø töø ñoù sinh ra. Gieát choùc töø ñoù naåy nôû, con ngöôøi luoân luoân ñi tìm cho mình moät ngoâi vò ñaày quyeàn uy, moät söï giaøu sang bao truøm caû thieân haï, duø coù phaûi giaãm leân söï ñau khoå cuûa keû khaùc... mieãn sao ñaït cho ñöôïc khaùt voïng cuûa mình.
Xaõ hoäi xaùo troän töø ñoù. Vaø cuõng töø ñoù con ngöôøi maát caû löông tri, khoâng yù thöùc ñöôïc nhöõng haønh ñoäng toäi loãi cuûa mình. Khoù loøng maø tìm ra ñöôïc caùi "tri tuùc" trong xaõ hoäi ngaøy nay maø
söùc cuoán huùt cuûa vaät chaát moãi ngaøy moät taêng tröôûng. Söï kieän caù lôùn nuoát caù beù, caùc phieâu sinh vaät laøm moài cho caùc loaøi toâm teùp...vaø caùc loaøi naøy trôû thaønh nhöõng con moài ngon cho caùc loaïi caù lôùn hôn..vaø cöù nhö theá khoâng ngöøng , noùi leân bieåu töôïng cuûa caùi lôùn aên caùi beù, caùi maïnh ñeø caùi yeáu... luoân luoân taøn haïi gieát choùc laãn nhau maø tranh laáy söï soáng ...
Thaät maâu thuaãn thay, chính con ngöôøi keâu goïi hoøa bình baèng caùch laáy chieán tranh ñeå tieâu dieät noù hay keâu goïi loøng nhaân baèng cung caùch caùi aùc, ñöa caùi ñoùi ra ñeå giaûi quyeát caùi no. Moãi ngöôøi moät lyù ñeå roát cuoäc ñöa ñeán söï tranh chaáp giaønh leõ phaûi, baûo thuû vaø ngaõ maïn ñaõ tieâu dieät loøng nhaân cuûa mình, khoâng bao giôø coù loái thoaùt. Coù nhöõng lyù thuyeát khoâng ñoàng nhaát vôùi nhau, nhö giöõa thuyeát saùng taïo (creationsm) cuûa caùc toân giaùo thôø phöôïng Ñaáng Toái Cao - moät Ñaáng Toaøn Naêng ñaõ saùng laäp ra Vuõ Truï - töø caùi khoâng ra caùi coù vaø caùi thuyeát duyeân khôûi cuûa Ñaïo Phaät cho raèng moïi thöù xuaát hieän treân coõi ñôøi naøy ñeàu coù söï töông quan nöông nhau maø coù maët giöõa cuoäc ñôøi naøy. Moät ñaøng noùi leân söï tieán hoùa hay thoaùi hoùa döïa treân söùc maïnh cuûa loaøi naøy ñoái vôùi loaøi khaùc maø bieán hoùa khoâng ngöøng, coøn moät ñaøng thì ngöôùc laïi söï coù maët cuûa moät ñôn vò trong caùi toaøn theå baèng vaøo söï nöông töïa laãn nhau ñeå cuøng phaùt trieån moät caùch toát ñeïp. Moät beân ñöa ra thuyeát tieán hoùa maïnh ñöôïc yeáu thua, moät beân ñeà cao söï phaùt trieån toát ñeïp baèng vaøo söï töông quan khoâng theå khoâng coù ñöôïc. Hai trieát thuyeát coù töông phaûn nhau veà lyù luaän song caùi ñích cuoái cuøng vaãn laø loøng Nhaân ñeå cuøng ñi vaøo con ñöôøng giaûi thoaùt.

Ngöôøi "Tu Thieàn" khoâng ngoaøi caùc leõ ñi tìm caùi baûn nguyeân cuoái cuøng cuûa vuõ truï, duø"Tónh Taâm" trong moät thôøi gian ngaén nguûi cuûa moãi ngaøy. Chæ moät khoaûnh khaéc nhoû ñi tìm Phaät tính cuõng ñuû giuùp cho Thieàn Giaû coù nhöõng phuùt giaây thoaûi maùi, ngaên chaän laïi caùc toäi loãi töø haønh ñoäng ñeán nhöõng moái suy tö laøm vaån ñuïcû taâm hoàn. Phaùi tu thieàn chuû tröông "Taâm Ngoaïi Voâ Vaät,Vaïn Phaùp Duy Thöùc" nhö phaùi Phaùp töôùng veà kinh nghieäm caûm giaùc khi ngoài thieàn ñònh.

Thieàn chuû tröông thu huùt quan ñieåm "Löông Tri Löông Naêng", ai cuõng laøm ñöôïc Thuaán, Nghieâu nhö Maïnh Töû ñaõ noùi. Quan ñieåm "Theå Nghieäm Caûm Nhaän" cuûa Ñaïo gia vaø quan ñieåm veà tinh thaàn "Phaûn Tænh Noäi Taâm" maø trôû veà vôùi caùi Phaät tính voán coù töø luùc sinh ra cuûa mình, duø chæ laø trong giaây phuùt ngaén nguûi. Lyù leõ cuûa Thieàn toâng cho raèng "Baûn tính laø Phaät", "Töï taâm laø Phaät". Theá coù nghóa laø Phaät tính laø baûn tính duy nhaát cuûa baûn tính. Phaät tính khoâng bao giôø bò maát ñi ôû noäi taâm con ngöôøi, maø noù bò choân vuøi trong ba caùi moái hoïa Tham,Saân,Si to nhaát trong cuoäc ñôøi chuùng ta ñang hieän höõu. Ngöôøi ngoài "Thieàn Ñònh" khoâng phaûi ñeå ñi tìm thaáy Phaät, cuõng khoâng phaûi ñeå xuaát hoàn ñi leân moät caûnh giôùi xa xaêm naøo ñoù ñeå chieâm ngöôõng voøm trôøi ñeïp ñaày daãy caû caùc vì tinh tuù lung linh nhö nhöõng haït kim cöông laáp laùnh...maø ñeå vöùt boû ñi caùi "voõng nieäm" haàu tìm laïi caùi baûn giaùc nguyeân thuûy. Caùi baûn giaùc ñoù töùc laø ngoä, laø töï giaùc, laø ñoäng cô cuûa söï naëng ñoäng chuû theå, laø giaùc ngoä ñöôïc caùi taâm tính linh tri baát mò cuûa mình. Haù ñoù khoâng phaûi laø loái ñi vaøo coõi Phaät ñoù sao?
Chính oâng toå thöù saùu cuûa Thieàn toâng töùc Hueä Naêng ñaõ giaûng daïy cho caùc moân ñeä cuûa mình duø chæ laø chæ trong choác laùt cuõng ñeàu bò dieät., hieåu bieát töï tính, giaùc ngoä maø ñeán ñaát Phaät, ñoù laø ñoán ngoä. (nhaát saùt na gian,voõng nieäm cuï dieät, nhöôïc thöùc töï tính,nhaát ngoä töùc chi Phaät ñòa.)

Ngöôøi tu thieàn chuû tröông theo caùi trieát thuyeát ñi tìm söï giaûi thoaùt haøng ngaøy haàu laáy laïi daàn caùi baûn ngaõ Phaät tính cuûa mình ñaõ vaø ñang bò caùi chìm trong beán meâ ñaày caû tham,saân,si traøn ngaäp.

Thích Phuïng Sôn trong "Nhöõng Neùt Vaên Hoùa Cuûa Ñaïo Phaät" nôi baøi Hoa Chöa Nôû,Buïi Chöa Daáy" coù ñoaïn:" Thieàn cho ta thaáy roõ, soáng moät caùch chaân thaät vôùi vuõ truï bao la cuûa taâm linh, nhìn thaáy tính caùch roãng laëng,traøn ñaày,toûa chieáu cuûa moïi söï vaät,nhìn thaáy caùi voâ bieân trong haït caùt vaø soáng trong thôøi gian vónh cöûu caû nhöõng giaây phuùt laên troâi khoâng ngöng nghæ. Ñieàu aáy ñöôïc dieãn taû trong kinh Hoa Nghieâm: