CAÙI TRIEÁT CUÛA THIEÀN
        
        
          
            Huyeàn Quang
          
        
        
        Phaøm
        taát caû moïi dieãn bieán treân ñôøi ñeàu töø "Söï
        Soáng" maø ra. Khoâng coù "Söï Soáng" khoâng coù
        bieán coá. Ñoù laø moät qui luaät baát di baát dòch. Thuôû
        phoâi thai, con ngöôøi coøn chöa bieát mình laø ai, hoï soáng
        ñôn coâi,lang thang ñaây ñoù, ñoùi haùi hoa quaû aên, khaùt
        tìm nguoàn nöôùc uoáng... Nhöng roài, khi nhu caàu cuûa söï
        soáng coøn, con ngöôøi ñi tìm söï gaén boù theo baûn naêng
        töï nhieân...ñeå nöông töïa vaø truyeàn gioáng...Lyù
        thuyeát cuõng sinh ra töø ñoù ñeå ... choáng ñoái nhau, ñeå
        ñaøo thaûi nhau... Töø ñoù môùi xuaát hieän caùi Thieän
        vaø caùi AÙc. Khi bieát caùi Thieän laø theá naøo, taát
        nhieân laø ñaõ nhìn thaáy caùi AÙc ra laøm sao! Vaø, chính
        caùi Ñaïo töø ñoù maø ra. Caùi "Ñaïo" theo Laõo
        Töû, noù chính laø caùi "Thieân Quaân", laø caùi
        nguyeân lyù Quaân bình, heã muoán thu nhoû laïi chính laø noù
        saép môû roäng ra, tìm caùch laøm cho noù suy nhöôïc ñi
        chính laø luùc laøm cho noù böøng leân söùc maïnh.
        "Töông duïc öùc chi,taát coá tröông chi,töông duïc
        nhöôïc chi,taát coá cöôøng chi..." laø vaäy. Môùi nghe
        thì chaúng gì maâu thuaãn baèng, nhö noù laø moät chaân lyù
        thieát thöïc maø ta caàn phaûi nghieàn ngaãm.
        Taïi
        ta ham hoá caùi caûnh giaøu sang,quyeàn uy bao truøm trong thieân
        haï, neân môùi caûm thaáy mình ñang ngheøo naøn, trong tay
        chaúng moät taác quyeàn. Taïi ta xeùt thaáy caùi "Caùi
        Ta" thua suùt neân môùi caûm thaáy buoàn tuûi ñaâm ra tò
        hieàm thuø haän. Taïi ta khoâng keøm haõm ñöôïc söï ham
        muoán neân môùi baát chaáp caû moïi tai tieáng ñeå thoûa
        maõn caùi duïc voïng taàm thöôøng... Chính vì nhöõng caùi
        aáy maø laøm cho ñôøi phaûi laâm caûnh loaïn ly ñau khoå.
        Vaø, vì vaäy maø caùi "Ñaïo" ra ñôøi.
        Ngaøi
        Laõo Töû ví Ñaïo chaúng khaùc caây cung giöông leân. Cung
        giöông leân chæ vì muoán laøm cho bình trò, nhöng oaùi oaêm
        thay, chaúng nhöõng ñôøi khoâng trò maø trôû thaønh caûnh
        tang thöông ly loaïn... Caùi khao khaùt cuûa con ngöôøi laø
        muoán ñöôïc höôûng caûnh thanh bình thònh trò laïiï caøng
        gaây neân bao caûnh ly loaïn khoán ñoán traêm beà...Töø ñoù
        Laõo Töû khuyeán caùo :"Chaúng coù gì hay nhaát laø haõy
        laøm caùi khoâng laøm". Caùi khoâng laøm ñoù laø
        "Voâ Vi".
        Vaäy
        thì "Voâ Vi" haù chaúng leõ khoâng laøm sao? Ngaøi
        baûo:"Ñaâu phaûi laø khoâng laøm?" Caùi laøm cuûa
        Ngaøi baûo laø mang caùi "töï nhieân" maø ban phaùt
        moät caùch töï nhieân, khoâng tö taâm, vò kyû, khoâng bieát
        mình laø ñang thi aân khieán cho ngöôøi thoï aân chaúng hay
        raèng mình ñang thoï aân ñoù..." Beân thi aân khoâng
        bieát laø mình thi aân, ngöôøi thoï aân chaúng deø laø mình
        ñöôïc mang caùi aân ñoù. Taát caû ñeàu nghó laø caùi
        "Ñaïo" ñoù phaûi laø nhö vaäy vaø khoâng neân laøm
        ñieàu gì traùi hôn.
        "Ñaïo
        khaû ñaïo phi thöôøng ñaïo;
        Danh
        khaû danh,phi thöôøng danh.
        Voâ
        danh thieân ñòa chi thæ
        Höõu
        danh vaïn vaät chi maãu."
        ...........................................
        Ñaïo
        maø coù theå goïi ñöôïc, thì ñaâu coøn laø Ñaïo
        Thöôøng;
        Danh
        maø coù theå ñöôïc thì ñaâu phaûi laø Danh Thöôøng
        Khoâng
        teân, aáy laø goác cuûa Trôøi Ñaát
        Coù
        teân, aáy ñoù laø meï cuûa vaïn vaät. *
        Laõo
        Töû cho caùi "Ñaïo" laø baát bieán bôûi caùi leõ
        cuûa noù laø Tuyeät Ñoái. Caùi tuyeät ñoái ñoù laø caùi
        vónh cöûu... Caùi "Danh" cuõng vaäy. Noù laø caùi
        nguyeân lyù ñeû ra caùi thuyeát Voâ Danh. Theo Laõo Töû phaøm
        heã coù Thieän aét coù AÙc. Neáu khoâng Thieän thì laøm sao
        coù AÙc, cuõng nhö neáu chaúng coù Thò thì laøm sao coù Phi
        ñöôïc. Laõo Töû chuû tröông Voâ Vi. Voâ vi thì chaúng
        maøng töôûng moät caùi gì, coi caùi gì cuõng chæ laø khoâng
        caû. Khoâng tö duïc, aét chaúng tö taâm...Khi ñöôïc nhö
        vaäy roài thì ñaâu coøn gì laø cuûa anh hay cuûa toâi, maø
        taát caû chæ laø Moät - aáy ñoù laø nhaát nguyeân huyeàn
        dieäu.
        Caùi
        Trieát cuûa Thieàn khoâng ngoaøi yù nieäm cuûa Laõo Töû .
        Thieàn laø töï giaûi thoaùt laáy trong moät thôøi gian ngaén
        nguûi ñeå ñi tìm caùi Nhaát Nguyeân Huyeàn Dieäu.Ñoù laø
        giaây phuùt thaùo boû moïi söï vaät chung quanh ñeå cho taâm
        hoàn ta maø trôû veà vôùi caùi nguyeân khí huyeàn dieäu
        nguyeân thuûy cuûa Trôøi Ñaát. OÂi! Coøn gì cao quyù baèng
        coù ñöôïc nhöõng phuùt giaây nhö vaäy?!
        
        (coøn
        tieáp)
        
        Huyeàn
        Quang
        
        __________________________________________
        The
        Tao that can be told is not the eternal Tao,
        The
        name that can ve named is not the eternal name.
        The
        nameless is the beginning of heaven and earth.
        The
        name is the mther of ten thousand things.
        (Translation
        by Gia-Phu Phen & Jane English)
        
        
      
          
