Phaïm thò Quang Ninh

Muoán bieát moät phaàn cuûa xaõ hoäi Myõ coù leõ chuùng ta khoâng theå boû qua ñöôïc nhöõng caâu chuyeän laåm caåm haøng ngaøy maø ñoäc giaû göûi tôùi muïc "Gôõ roái tô loøng" ñeå nhôø giaûi ñaùp. Moät trong nhöõng vaán ñeà ñöôïc ñöa ra treân tôø baùo Los Angeles Times, trong muïc Dear Abby laø chuyeän lieân heä oâng baø vôùi caùc chaùu nhoû. Moät ngöôøi ñaøn baø treû kyù teân laø "Ngöôøi con gaùi thaát voïng" phaøn naøn raèng cha meï baø ta xem nhöõng ñöùa chaùu nhoû nhö nhöõng ñieàu phieàn phöùc. Sau ñoù ñaõ coù nhieàu oâng baø noäi ngoïai vieát tôùi ñoùng goùp yù kieán. Ñieàu ngaïc nhieân maø xaõ hoäi Vieät nam ta hieám thaáy laø nhieàu baäc oâng baø Myõ khoâng thích chaùu nhö nhöõng oâng baø Vieät Nam. Caùc oâng baø Myõ thöôøng thích söï ngaên naép tónh mòch hôn laø tieáng noâ ñuøa, phaù phaùch cuûa caùc chaùu.
Moät baø ôû Hot Spring ñaõ vieát raèng baø môùi traûi qua moät cuoäc khuûng hoaûng khi hai vôï choàng ngöôøi con gaùi mang ba ñöùa chaùu xinh ñeïp tôùi thaêm vieáng trong thôøi gian ngaén. Trong thôøi gian naøy, khaép nôi ñeàu loän xoän töø phoøng nguû ra phoøng khaùch, ñoà chôi khoâng thieáu choã naøo. Ñoà aên vaët rôùt ñaày treân thaûm...

Moät baø khaùc ôû Virginia keå raèng baø ñoäc thaân nuoâi naáng boán ñöùa con. Sau boán möôi naêm laøm luïng vaát vaû, baø coù quyeàn ñöôïc nghæ ngôi khoâng bò chaùu nhoû quaáy raày. Baø phaøn naøn naøo laø treû con hay laøm ngaét quõang nhöõng caâu chuyeän cuûa ngöôøi lôùn, naøo laø coù nhieàu caâu chuyeän cuûa ngöôøi lôùn khoâng noùi ñöôïc tröôùc maët treû con, naøo laø tieáng ñoäng maïnh cuaû ñoà chôi con trai laøm thaàn kinh ngöôøi giaø khuûng hoaûng...

Cuõng coù moät baø ôû Forks Washington keå raèng cha meï baø khoâng thích treû con nhöng may maén caùc con ñaõ ñöôc cha meï choàng thöông yeâu. Nay meï baø ñaõ giaø vaø phaøn naøn raèng khoâng coù ñöùa chaùu naøo chung quanh heát. Sau baø keát luaän laø laøm baø noäi, baø ngoaïi laø caû moät chuyeän kyø dieäu.
Toâi coù moät nhoùm baïn quen nhau töø thuûa möôøi ba, möôøi boán maø ngöôøi ta vaãn goïi laø tuoåi oâ mai, khi coøn ôû trung hoïc. Sau nhöõng thaêng traàm cuaû lòch söû, chuùng toâi khi maát khi coøn, khi ñöùt khi noái, giôø gaëp nhau beân Myõ. Neáu laáy choàng töø naêm hai möôi tuoåi thi hai möôi laêm naêm sau ñaøn baø raát coù cô hoäi trôû thaønh baø noäi, baø ngoïai. Tuy vaøo tuoåi aáy nhöng cuõng coøn moät soá caùc baø coù con lôùn vaø ñaõ töï laäp nhöng caùc baïn toâi coù ngöôøi vaãn ñi laøm vaø vaãn chöa coù chaùu. Do ñoù neân chuùng toâi vaãn coù thì giôø raùp laïi ñaáu hoùt töng böøng nhöõng chuyeän laêng nhaêng treân trôøi, döôùi bieån.

Nhoùm toâi cho ñoù laø thuù vui tuoåi giaø vaø heïn nhau khoâng boû cuoäc chôi naøy. Heïn cöù nhö laø maáy coâ caäu hoïc sinh trung hoïc heïn troïn ñôøi beân nhau nhöng moïi naêm soá hoäi vieân caøng giaûm vaø coù cô phaûi giaûi taùn vì heát hoäi vieân cho ñeán khi nhöõng ñöùa chaùu ñaõ lôùn vaø caùc baø noäi, baø ngoïai coøn khoeû maïnh.

Boû cuoäc chôi naøy, ngöôøi ñi keû ñôïi ñeán löôït mình ñeàu caûm thaáy haïnh phuùc chöù khoâng ñeå laïi moät chuùt tieác nuoái, moät chuùt ñau loøng nhö nhöõng caâu thô cuûa thi só Haøn Maëc Töû:

Ngaøy mai trong ñaùm xuaân xanh ñoù,

Coù keû theo choàng boû cuoäc chôi.

Khi vôï choàng caäu con trai doïn veà ôû gaàn nhaø, caùc baïn toâi ñeàu baoù ñoäng "Nghi quaù, con trai boà coù yù ñoà ñaáy" YÙ ñoà gì chöù? OÂm chaùu noäi laø heát chôi, nhôù ''say No'' nhaù. Quaû thaät maáy thaùng sau, con trai toâi thoâng baùo vôï noù coù baâuø vaø hoûi toâi coi soùc baby. Trong loøng toâi hoøan toøan thay ñoåi, tieáng ''say No'' cuaû baïn beø nhö ñaõ bieán maát. Nieàm vui baát thình lình ñeán vôùi toâi thaät khoù
dieãn taû, nhö thöù caûm giaùc cuûa caùi haïnh phuùc tröôùc kia khi bieát mình saép theâm moät ñöùa con. Toâi ñaõ laâu vaãn laøm baùn thôøi gian neân khoâng trôû ngaïi khi troâng nom chaùu noäi. Keå töø ñaây, nieàm vui baïn beø ñoái vôùi toâi khoâng coøn laø thuù vui ñoäc nhaát nöõa.

Ngaøy con beù chaùu noäi chaøo ñôøi caû nhaø nín thôû, chaàu chöïc ngoaøi phoøng sanh. Caû hai beân noäi ngoïai thaäp thoø, laáp loù. Caû gia ñình chôø ñôïi tôùi löôït mình vaøo xem. Moïi ngöôøi ñeàu leân chöùc vì con beù. Chuù uùt laø ngöôøi sung söôùng nhaát vì ñaåy ñöôïc caùi chöùc '' baby'' cho chaùu. Vaø dó nhieân oâng baø noäi laø ngöôøi ñöôïc xem chaùu tröôùc. Hôn nöõa, böõa aên ñaàu ñôøi cuaû chaùu gaùi cuõng ñöôïc giao cho baø noäi.

Ñoâi maét gioáng boá, caùi muõi gioáng meï, khuoân maët, caùi mieäng laïi gioáng oâng noäi. Heát roài chaúng coøn neùt naøo daønh cho baø noäi caû. Con trai toâi an uûi ''treû con thay ñoåi töøng ngaøy, bieát ñaâu lôùn leân noù laïi gioáng baø noäi nhö ñuùc vì baø noäi nuoâi maø''. Vaäy laø ai cuõng coù phaàn heát, vui veû caû laøng. Baïn beø, hoï haøng thaêm vieáng taáp naäp, ngöôøi lôùn treû con. Moïi ngöôøi ñöôïc sôø vaøo tay baby ''laáy thaûo''. Moät baø meï beá ñöaù con trai hai, ba tuoåi gaàn con beù '' con mi baby ñi'', coâ con daâu ngoài baät daäy ''Khoâng ñöôïc, con trai muoán hoân noù phaûi ñôïi khi noù ba möôi tuoåi''. Moïi ngöôøi cöôøi oà. Thaät
ñuùng laø giaác mô khoâng töôûng cuûa caùc baø meï coù con gaùi. Maø ai caám mình mô nhæ?
Sau maáy ngaøy naèm nhaø thöông, coâ gaùi beù boûng ñöôïc cho veà nhaø. Ngoài trong chieác gheá ñaëc bieät treân xe, con beù maét nhaém maét môû ñöôïc nai nòt baèng daây an toøan coøn hôn caû ngöôøi lôùn. Trong nhaø ñöôïc oâng baø noäi sang chaêng hoa keát ñeøn ñeå ñoùn chaùu gaùi. Khieáp sao coù moät ñöaù beù maø laém ñoà ñaïc theá, chaät caû caên phoøng. ''Hoài xöa meï nuoâi caùc con chæ coù moät caùi giöôøng noâi baø
ngoaïi cho chöù khoâng nhieàu thöù noâi to, noâi nhoû nhö theá naøy ñaâu, toán tieàn... laïi coøn ñoà chôi xanh ñoû treo lung tung nöõa''.

''Meï thích noùi chuyeän ngaøy xöa. Baây giôø khaùc, ngaøy xöa khaùc. Thí duï nhö... ngaøy xöa naêm ba möôi moát meï ñaõ coù baåy ñöùa con roài, meï ñaõ 'finish' roài. Coøn con, ba möôi moát tuoåi con môùi 'start '." Con trai toâi lyù luaän kheùo theá ñaáy.

Ñeâm hoâm tröôùc ngaøy toâi ñöôïc troâng coi chaùu noäi cho cha meï noù ñi laøm, toâi hoài hoäp khoâng nguû ñöôïc. Ñaõ hôn hai möôi naêm khoâng saên soùc treû nhoû, toâi lo laéng trong loøng, khoâng bieát kinh nghieäm nuoâi con thuûa xöa coù giuùp gì cho vieäc troâng nom chaùu cho ñuùng caùch vaø an toøan khoâng? Cöù suy nghó maõi laøm toâi maát nguû. Saùng sôùm toâi ñaõ laáy ñöôïc loøng töï tin vaø ngoài ñôïi tieáng baám chuoâng. Taát caû nhöõng khoù khaên, lo laéng treân ñôøi chæ coù tình yeâu thöông laø giaûi quyeát ñöôïc vaø chæ coù tình yeâu thöông môùi cho mình ñöôc an bình. Cöûa môû, laïi bao nhieâu thöù lænh kænh, con beù naèm trong caùi gheá an toaøn treân xe ñöôïc thaùo ra. Boá thì moät tay xaùch con nhö caùi gioû, tay kia beâ theâm moät caùi voõng töï ñoäng coù caû nhaïc ñeå ru treû con nöaõ. Meï thì tay xaùch naùch mang hai caùi tuùi quaàn aùo, chaên chieáu, söõa, bình... Con beù vaãn nhaém maét nguû nhö chaúng bieát nhöõng gì xaåy ra chung quanh. '' Cöù hai tieáng meï cho noù buù hai ounces nhaù, noù khoùc meï cho xuoáng voõng baám nuùt naøy laø noù ñu ñöa, nuùt kia laø coù nhaïc. Meï ñöøng beá noù rung rinh laø gaãy tay... aø coøn caùi nayø nöõa con ñöa cho meï, ñaây naøy, khi noù nguû, meï ñeå caí naøy beân caïnh noù
roài meï baám nuùt, coøn moät caùi nöõa cuaû meï, baám nuùt roài ñi ñaâu meï mang theo. Noù khoùc laø meï nghe thaáy lieàn aø... Neáu noù cöù khoùc laø noù öôùt ñaáy meï aï...''

Nghe hai vôï choàng caäu con trai riu rít ''caùi naøy, caùi kia...'' maõi, sôï bò treã giôø laøm, neân toâi phaûi ñaåy caû hai ra cöaû ''Yeân chí, ñi ñi meï coù maáy chuïc naêm kinh nghieäm giöõ treû chöù ít sao'' Caäu con cöôøi to, dô moät ngoùn tay caùi chæ thieân chaøo meï.

Caùi voõng töï ñoäng laéc nhöõng nhòp ñieäu ñeàu ñaën, tieáng luïc cuïc khoâ khan, khoâng coù aâm thanh coùt keùt cuaû tieáng voõng ñöa eâm aû trong nhöõng buoåi tröa heø ôû beân nhaø. Toâi nhaán theâm moät caùi nuùt nöõa, moät ñieäu nhaïc noåi leân

"Freøre Jacque...Freøre Jacque...

Dormez-vous?....Dormez-vous?...

Sone les matines...

Sone les matines...

Ding Ding Dong...

Ding Ding Dong...

Baøi haùt laøm toâi lieân töôûng ñeán böôùc chaân loùt toùt cuaû ñöùa con trai maáy chuïc naêm veà tröôùc. Caäu beù con naém tay meï tung taêng vöaø ñi vöøa haùt treân ñöôøng veà töø vöôøn treû. Toâi taét voõng, oâm ñöaù chaùu noäi leân. Chuû quan, toâi thaáy con beù gioáng cha noù nhö ñuùc.

"AAØ aø ôi,

"Con coø.. bay laû.. í a... bay la

"Bay qua.. cöaû phoá ...í.. a ... bay veà Ñoàng aø.. Ñaêng

"Ñoàng Ñaêng coù phoá... a... Kyø Löøa,

"Coù naøng Toâ Thò... a... coù chuaø Tam... aø... Thanh

"AAØ aø ôi...''

Con beù naèm trong loøng toâi nguû thieáp, aám aùp, bình yeân. Nuoâi chaùu, caùi lôïi ñaàu tieân cho toâi laø coù caûm giaùc haïnh phuùc nhö khi nuoâi con ngaøy tröôùc. Vaø hoài töôûng laïi nhöõng ngaøy xa xöa aáy, toâi thaáy nhö mình treû laïi. Vaø toâi caûm thaáy moái lieân heä vôùi caùc con vaãn coøn toát ñeïp. Caùi lôïi thöù hai laø cho ñöùa treû. Theo Alice Eberhart-Wrigh, moät chuyeân vieân ñaëc bieät veà haøi nhi cuaû trung taâm Start Quality Improvement cuûa Community Developement Institute taïi Raytown, Missouri thì khi caùc baø meï ñi laøm phaûi göûi con cho nhöõng trung taâm giöõ treû, coù theå gaây aûnh höôûng khoâng toát cho treû em. Thöù nhaát laø cô theå haøi nhi raát yeáu ñuoái neân raát deã laây beänh töø nhöõng treû em khaùc. Thöù hai laø nhöõng haøi nhi thieáu oâm aáp beá boàng, khoâng soáng trong khoâng khí gia ñình coù theå seõ khoâng phaùt trieån baèng veà tình caûm khi lôùn leân. Hieän töôïng naøy khoâng thaáy ngay nhöng cuõng
coù theå bieát ñöôïc trong thôøi gian sau ñoù. Thaät ra nhöõng yù kieán cuûa caùc baø noäi, baø ngoaïi trong muïc "Gôõ roái tô loøng" treân baùo Myõ cuõng chæ phaûn aûnh phaàn naøo ñôøi soáng phuï nöõ Hoa kyø maø
thoâi. Theo thoáng keâ, moät trong chín baäc oâng baø treân 50 tuoåi saên soùc ít nhaát moät ñöùa chaùu. Nhö vaäy soá löôïng caùc chaùu ñöôïc caùc baäc oâng baø ngöôøi Myõ troâng nom cuõng khoâng phaûi laø ít. Nhaân soá naøy coù theå coøn taêng theâm vì taøi lieäu cho thaáy nhieàu nhaø giöõ treû ñaõ baát caån vaø laïm duïng treû em trong thôøi gian gaàn ñaây. Tieáng khoùc cuaû ñöùa beù chæ deã yeâu vôùi cha meï, oâng baø nhöng
trong nhöõng trung taâm giöõ treû baát caån khoâng bieát chöøng coâ caäu beù laïi bò aên ñoøn hay boû maëc cho khoùc ñeán heát hôi.

Chuyeän saên soùc chaùu coù theå laø ñieàu ñaùng sôï cho moät soá baø meï chöa laøm baø nhöng khi coù chaùu thì môùi thaáy ñoù ñuùng laø moät thöù haïnh phuùc tuyeät vôøi, moät phaàn thöôûng cuaû taïo hoaù. Toâi nghó khoâng ai chòu ñaùnh ñoåi laáy baát cöù moät thöù quí giaù naøo treân theá gian cho nieàm vui aáy. Nhaø cöûa ngaên naép, goïn gaøng, söï yeân tónh... laøm sao thay theá ñöôïc nhöõng tieáng khoùc, tieáng cöôøi, tieáng noâ ñuøa cuûa ñaøn chaùu nhoû.

Moät soá baïn toâi môùi coù chaùu noäi, chaùu ngoaïi ñeàu ñoàng yù vôùi toâi nhö theá. Phuùc thay cho nhöõng baø noäi, baø ngoïai coøn söùc khoeû vaø coù thì giôø ñeå troâng nom caùc chaùu. Vaø cuõng phuùc thay cho nhöõng em beù khi cha meï phaûi ra ngoaøi vì coâng aên vieäc laøm ñöôïc oâng baø chaêm soùc, oâm aáp, daáu yeâu.

Phaïm Thò Quang Ninh