YÙ nghóa cuûa caùi baét tay laø toû tình thaân maät vôùi ñoái töôïng gaëp gôõ (tay baét maët möøng); ngoaøi ra, nhieàu tröôøng hôïp khaùc, laø moät cöû chæ xaõ giao lòch söï. Xöa kia trong nöôùc chöa coù caùi leä baét tay, chæ töø khi ta giao tieáp vôùi caùc nöôùc phöông Taây môùi coù vieäc naøy. Nhöõng caùi baét tay môùi meû, ngôõ ngaøng ñoù, chæ laø moät cöû chæ lòch söï baét buoäc, coù khi khoâng nguï yù naøo thaân thieän. Caùi baét tay daàu thaân thieän, daàu xaõ giao, vaãn coù moät quy taéc nhaát ñònh. Baét baèng baøn tay phaûi. Khoâng bao giôø baèng baøn tay traùi, tröø tröôøng hôïp maát hoaëc khuyeát taät baøn tay phaûi. Baét chaët cheõ. Baét loûng leûo hoaëc baèng tay traùi coù theå bò hieåu laø thaát kính, thieáu lòch thieäp, nhöng neáu baét chaët quaù laøm ñau buoát ñoái töôïng, cuõng laø baát lòch söï. Ñaëc bieät, moät kieåu baét tay khoâng bao giôø neân coù, ñoù laø baét baèng caû hai baøn tay, daàu giöõa ngöôøi ñoàng baøo, daàu vôùi ngöôøi ngoaïi quoác: ñoù laø moät loái xu phuï maát tö caùch, vaø vôùi ngöôøi nöôùc ngoaøi thì laøm cho hoï laï laãm, taàn ngaàn. Ñieàu choùt, ngöôøi vieát thöôøng ñöôïc nghe baøn baïc: trong sinh hoaït haèng ngaøy, neáu ta coù nhieàu dòp baét tay, thì kî nhaát laø baøn tay coù taåm nöôùc hoa, vaø neáu bò chöùng moà hoâi tay thì neân kín ñaùo chuøi saïch baèng khaên maët boû tuùi, ñeå traùnh löu laïi chaát muøi laï cuûa mình.

Sau naøy, vieäc baét tay ñaõ thaønh quen leä trong sinh hoaït haèng ngaøy, thì coù nhieàu ñieàu kieâng kî maø ta thöôøng ñöôïc nhaéc nhôû. Khoâng ñöôïc chuû ñoäng baét tay phuï nöõ, nhaát laø phuï nöõ nöôùc ngoaøi, tröø phi hoï toû tình thaân thieän tröôùc. Ngöôøi vieát ñöôïc moät baïn khoùa sinh quaân ñoäi thuaät laïi: tröôùc khi sang Hoa Kyø thuï huaán, nhoùm anh ñöôïc moät coâ Myõ höôùng daãn nhieàu ñieàu, trong ñoù coù caâu "American women never shake hand" (phuï nöõ Myõ khoâng bao giôø baét tay).

Ñeán chuyeän trong quaân ñoäi ta: caáp döôùi ñöôïc caáp treân haï coá baét tay, coù mang gaêng thì phaûi thaùo ra tröôùc khi ñaùp leã. Vieäc ñoù thieát nghó cuõng ñuùng thoâi. Moät chuyeän ñaõ xaûy ra khaù bi haøi. Moät hoâm, moät vò töôùng ba sao ñeán thanh tra moät quaân tröôøng. Cuoäc tieáp ñoùn thaät long troïng, sô khôûi laø moät trung ñoäi danh döï caân ñai röïc rôõ boàng suùng daøn chaøo, ngöôøi chæ huy laø moät thieáu uùy treû. OÂng töôùng oai veä duyeät toaùn danh döï vaø cuoái cuøng baét tay ngöôøi só quan tröôûng
toaùn. Vieân só quan ñöùng nghieâm ngheânh baét tay vò töôùng. Ñoät nhieân, oâng töôùng haàm höø ruït tay laïi. Ngöôøi só quan treû khoâng hieåu ra sao, haï tay xuoáng ñöùng nghieâm. OÂng töôùng laïi xoøe baøn
tay. Vieân thieáu uùy laïi ñöa tay ñeå roài töng höûng vì oâng ta khoâng baét. Luùc ñoù, moät ñaïi uùy ñöùng khuaát sau haønh lang nhaùy maét ra hieäu vieân thieáu uùy côûi gaêng tay, baáy giôø anh môùi hieåu ra vaø
thi haønh. Caùi baét tay ñaét giaù naøy ñöôïc thöïc hieän vôùi lôøi nghieâm huaán cuûa vò töôùng: "Anh ghi nhôù vieäc hoâm nay cho suoát ñôøi binh nghieäp cuûa anh!". "Vieäc hoâm nay" laø vieäc vieân thieáu uùy vì
quaù sôï seät, maát bình tónh queân thaùo gaêng tay! Sau vuï naøy, ngöôøi só quan ñoù caûm thaáy bò toån thöông, ñaõ xin ñi nôi khaùc. Sau oâng leân ñeán caáp ñaïi taù, khoâng bieát coù khi naøo nhôù laïi vaø phieàn
traùch caáp treân ñaõ quaù heïp hoøi khoâng?

Nöôùc ta töø laâu ñaõ ñöôïc tieáng laø vaên minh, taân tieán, aên raäp vôùi traøo löu môùi cuûa theá giôùi, nhöng khoâng phaûi luùc naøo vieäc baét tay cuõng giao hoøa roäng raõi ñaâu. Vua Baûo Ñaïi khoâng bao giôø baét tay ñaùm trieàu thaàn, chæ coù laøm cöû chæ xaõ giao ñoù vôùi boïn quan chöùc Phaùp vaø ngöôøi ngoaïi quoác
khaùc maø thoâi. Cuõng khoâng traùch ñöôïc, tuy nöôùc bò trò nhöng ngaøi vaãn ñöôøng ñöôøng laø moät oâng vua, ñöôïc haáp thuï vaên minh, mieãn cho trieàu thaàn cuùc cung baùi, vaäy ñaõ phoùng khoaùng laém roài, coøn mong gì ñeán caùi baét tay thaân maät cuûa ngaøi. Ñeán traøo Ñeä I Coäng Hoøa, coù vaøi ngöôøi trong noäi dinh tieát loä raèng Toång Thoáng Ngoâ Ñình Dieäm cuõng raát haïn cheá baét tay. Oâng chæ laøm vieäc naøy vôùi nhoùm chính khaùch Myõ vaø ngoaïi quoác khaùc, coøn trong nöôùc oâng chæ ñaëc bieät neå vì vaø hueä aùi baét tay coù 3 ngöôøi vaø goïi baèng "ngaøi", ñoù laø Phoù Toång Thoáng Nguyeãn Ngoïc Thô, Ñaïi Töôùng Leâ Vaên Tî vaø Ngoaïi Tröôûng Vuõ Vaên Maãu. Coù luùc ta vaån vô töï hoûi: neáu hoàn thieâng cuûa oâng Dieäm coøn vöông vaát ñaâu ñaây, khoâng bieát oâng coù hoái tieác vì ñaõ troùt laàm laïc quí troïng con ngöôøi sau cuøng keå treân, laø moät keû meâ muoäi, phaûn traéc, ñaõ laøm haïi nöôùc non, daân toäc?
Ngöôøi vieát cuõng keå luoân ñeán chuyeän trong quaân ñoäi Phaùp. Coù moät giai thoaïi raèng ñaïi töôùng De Lattre De Tassigny khi sang Vieät Nam baøn giao vôùi ñaïi töôùng Navarre, trong buoåi leã ngheânh ñoùn tröôùc haøng nguõ ba quaân, oâng lôø ñi khoâng baét tay Navarre. Qua lôøi xì xaøo phieám luaän, thì oâng töôùng taân nhieäm naøy khinh mieät Navarre laø moät baïi töôùng, khoâng xöùng ñaùng ñeå oâng ta saép ngang haøng (hình nhö coù ñeà caäp trong boä quaân söû ta). Neáu ñuùng theá thì quaû thaät De Lattre hôïm hónh vaø chuû quan naëng neà. Khoâng roõ oâng coù theo doõi ñeå bieát raèng Navarre ñaõ moät thôøi gaây roái raém cho Voõ Nguyeân Giaùp khoâng ít? Ñoù laø oâng ñaõ coù saùng kieán thaønh laäp caùc lieân ñoaøn löu ñoäng (groupe mobile) chuû ñoäng ñi tìm ñòch maø ñaùnh, chöù khoâng theo leä cuõ doàn quaân vaøo caùc cöù ñieåm ñeå cho VC löøa theá coâng ñoàn tieâu dieät. Bò nhieàu toån thaát, Voõ Nguyeân Giaùp
phaûi nhôø quan thaày Lieân Xoâ vaø Trung Coäng nghieân cöùu, daïy doã ñeå xoay trôû sang moät chieán thuaät môùi: tìm caùch löøa duï caùc lieân ñoaøn löu ñoäng cuûa Navarre, ñöa vaøo caùc "tuùi da beo" cuûa chuùng ñeå tieâu dieät. Vaø luùc Navarre ñang luùng tuùng vì phaûn chieâu cuûa ñòch thì De Lattre sang Vieät Nam.

Töôùng thoáng laõnh ba quaân vaø ñieàu khieån traän maïc ñöôïc ví nhö laø moät ngöôøi ñaàu beáp, phaûi naáu nöôùng theá naøo cho hôïp khaåu vò töøng nôi, töøng luùc, töøng muøa. Töôùng quaân thua traän naøy baøy
traän khaùc, nhöng phaûi trieån khai laøm sao cho thích hôïp vôùi tình theá, cho ñieân ñaûo ñoái phöông, chöù cöù theo loái cuõ thì chæ coù töø cheát ñeán bò thöông thoâi. Töôùng Navarre cuõng coá laøm nhö vaäy vaø ñaõ moät thôøi thaéng lôïi. Nhöng ñòch ñaâu phaûi laø moät cuïc boät chòu naèm yeân cho ñoái phöông nhaøo naën, hoï cuõng xoay trôû ñeå tìm ñöôøng soáng. Roài Navarre ñeán luùc heát nhieäm kyø thì phaûi veà nöôùc, nhöôøng choã cho De Lattre laøm "xeáp cuùc" môùi. Thôøi theá coøn daøi, "trong traàn ai ai deã bieát ai", sao De Lattre ñaõ voäi chuû quan nhö theá?

Nhöng De Lattre ñaõ laøm ñöôïc gì, daàu oâng ñaõ choïn ra moät ngöôøi phuï taù thaùo vaùt, coù nhieàu kinh nghieäm veà chieán tröôøng Vieät Nam, vieân töôùng "caùo giaø" Salan? Cuoái cuøng oâng cuõng laø moät baïi töôùng, ñaõ khoâng laøm gì khuynh ñaûo ñöôïc Coäng Saûn Baéc Vieät, cho ñeán ngaøy veà nöôùc vaø cheát treân giöôøng beänh. Cuõng nhaân tieän noùi veà nhöõng caùi baét tay cuûa ngöôøi Myõ. Ngöôøi Vieät Nam töø khi quen baét tay, thì coù nhieàu keû ham baét tay hôn caû Phaùp, Myõ. Gaëp gôõ nhau giöõa ngöôøi ñoàng baøo, roài caû vôùi Myõ, cöù voà vaäp baét tay, daàu thaân hay sô. Ñuïng moät soá ngöôøi Myõ caån troïng trong vieäc giao tieáp, thì cho raèng hoï khoâng thích baét tay. Ñieàu ñoù khoâng ñuùng, Myõ cuõng nhö Phaùp ñeàu cho raèng laø moät cöû chæ xaõ giao bình thöôøng vaø caàn phaûi coù.

ÔÛ caùc quaân tröôøng beân Myõ, thöôøng trong caùc ngaøy leã lôùn nhö leã Ñoäc Laäp (July 4th), hay ngaøy maõn moät khoùa hoïc, Boä Chæ Huy tröôøng coù toå chöùc daï hoäi tieáp taân taïi caâu laïc boä tröôøng. Nhöõng dòp ñoù, luoân luoân coù maët Töôùng Chæ Huy Tröôûng vaø phu nhaân ñöùng ngay cöûa vaøo ngheânh tieáp, baét tay nieàm nôû töøng khoùa sinh ñoàng minh ñeán tham döï. Nhö vaäy caùi caâu "American women never shake hand" maø coâ Myõ höôùng daãn tröôùc kia coù khi hôi cöôøng ñieäu chaêng? Coù lôøi ñoàn ñaïi laø töôùng Westmoreland raát haø tieän nhöõng caùi baét tay vôùi thuoäc caáp, khaùc vôùi phuï taù cuûa oâng laø töôùng Abrams, luoân côûi môû, tay baét maët möøng vôùi moïi ngöôøi. Ñaïi töôùng Westmoreland coù nhieàu laàn ñeán thaêm thaân höõu caùc ñaïi ñôn vò QLVNCH. Nhìn neùt maët khoù ñaêm ñaêm cuûa oâng ta, ai cuõng ngôõ raèng oâng laø moät ngöôøi keânh kieäu, hôïm hónh. Theá nhöng, sau nghi thöùc ngheânh ñoùn, oâng laàn löôït baét tay töø vò tö leänh ñeán caùc só quan tham möu vaø ñôn vò bieät laäp, vôùi caùi naém tay chaët cheõ, thaân tình. Sau phaàn thuyeát trình, oâng hoûi han caën keõ nhöõng khoù khaên cuûa ñôn vò, nhöõng trôû ngaïi trong caùc cuoäc phoái hôïp haønh quaân vôùi löïc löôïng Myõ. Roài luùc ra veà, oâng laïi baét tay töø giaõ moïi ngöôøi vôùi aùnh maét luyeán meán. Nhö vaäy, xeùt ra khoâng phaûi ñaïi töôùng laø ngöôøi laïnh nhaït, khoâng lòch thieäp, maø oâng chæ khoâng laïm phaùt nhöõng caùi baét tay khi khoâng caàn thieát maø thoâi.

Ñaõ noùi veà vieäc baét tay cuûa ta, Taây vaø Myõ, töôûng cuõng neân ñeà caäp luoân ñeán ñoái phöông laø boïn Coäng Saûn Baéc Vieät. Hoài naêm keû vieát baøi naøy bò giam taïi traïi caûi taïo Haøm Taân, moät hoâm coù moät tay ñaïi taù Coäng Saûn teân laø Troïng Baèng, töï xöng mình laø giaûng vieân Tröôøng Cao Ñaúng Quoác Phoøng ôû Haø Noäi, ñeán thaêm vaø muoán tieáp xuùc vôùi caùc traïi vieân nguyeân thuoäc cheá ñoä Saøi Goøn. Qua cuoäc maïn ñaøm, haén thuaät laïi moät söï vieäc coù lieân heä ñeán caáp laõnh ñaïo cuûa haén laø Leâ Ñöùc Thoï, luùc ñang tham döï hoøa ñaøm Ba Leâ. Saùng hoâm ñoù, trong phoøng hoïp vaøo luùc baét ñaàu buoåi hoäi ñaøm giöõa boán beân, vieân tröôûng phaùi ñoaøn Myõ (khoâng bieát coù phaûi laø Kissinger khoâng, tay Troïng Baèng khoâng noùi roõ) gaëp Leâ Ñöùc Thoï vaø baét tay xaõ giao vôùi oâng ta. Vöøa baét tay xong, vieân tröôûng phaùi ñoaøn lieàn ruùt khaên ra lau baøn tay roài nheùt vaøo tuùi. Phaûn öùng cuûa Leâ Ñöùc Thoï laø cuõng ruùt khaên ra lau tay, nhöng khoâng cho laïi vaøo tuùi maø vöùt xuoáng saøn nhaø. Boïn tuø ngoài nghe vaø taàn ngaàn suy nghó. ÔÛ haøng chính khaùch cao caáp khoâng theå xaûy ra moät söï vieäc voâ yù thöùc nhö theá. Daàu Myõ coù ngaàm khinh mieät Leâ Ñöùc Thoï laø moät teân hoùi ñaàu queâ keäch, nhöng trong laõnh vöïc ngoaïi giao, Myõ khoâng theå boäc loä moät cöû chæ baát lòch söï nhö vaäy tröôùc baøng quan thieân haï. Haún tay Troïng Baèng naøy laø moät con veït, chæ bieát hoùt laïi moät caâu chuyeän phòa reû tieàn, coát ñeå vinh danh caáp laõnh ñaïo haén coù tinh thaàn baát khuaát vaø töï aùi daân toäc cao ñoä. Chaéc haén röøng ruù khoâng bieát vieäc vöùt khaên döôùi saøn nhaø phoøng hoïp laø baát nhaõ, laø maát veä sinh ñaùng bò coø phaït. Theá ñoù, maø haén laïi laø moät giaûng vieân Tröôøng Cao Ñaúng Quoác Phoøng Haø Noäi!
Sau naøy, coøn coù nhöõng caùi baét tay khaùc, goàm caû baét tay huït, cuûa boïn CSVN, khieán ta troâng thaáy maø nhoät nhaït nhö bò ai cuø vaøo naùch.

Tröôùc ñaây khoaûng chuïc naêm, coù moät cuoäc hoäi nghò caùc nöôùc phi lieân keát ñöôïc toå chöùc taïi Taân Ñeà Li, thuû ñoâ AÁn Ñoä, coù thuû töôùng CSVN Phaïm Vaên Ñoàng tham döï. Khi baøi dieãn vaên khai maïc cuûa baø thuû töôùng chuû nhaø vöøa chaám döùt, ñoät nhieân Phaïm Vaên Ñoàng rôøi gheá cöû toïa, chôøn vôøn ñi veà buïc thuyeát trình, laép baép maáy caâu taâng boác baø Indira Gandhi, roài ñònh böôùc leân "oâm hoân thaém thieát" vaø baét tay baø, khieán baø boái roái khoaùt tay lia lòa "xin can du". Luùc ngoïn traøo loøng daâng leân phôi phôùi, Phaïm Vaên Ñoàng toan nhaøo leân xin moät caùi baét tay cuûa baø Gandhi ñeå laáy hôi vaø döïa hôi, nhöng haønh ñoäng dô daùng daïi hình khoâng gioáng ai ñoù khoâng thaønh töïu, haén ñaønh teõn toø quay veà choã ngoài tröôùc haøng ngaøn caëp maét ngôõ ngaøng, ngô ngaùc cuûa cöû toïa trong phoøng hoäi. AÁy theá maø boä maùy tuyeân truyeàn cuûa CSVN u toái vaø chuû quan, ñaõ caån thaän thu vaø phaùt hình treân TV ñeå laáy ñieåm vôùi Phaïm Vaên Ñoàng, do ñoù quoác daân ñoàng baøo môùi thaáy ñöôïc caùi voâ duyeân trô treõn cuûa tay maët saét moâi chì loãi thôøi, ra nöôùc ngoaøi laøm nhuïc cho quoác gia, daân toäc. Ñaõ noùi ñeán Phaïm Vaên Ñoàng, töôûng cuõng neân nhaéc luoân tôùi ñaïi töôùng trung ñoäi tröôûng Voõ Nguyeân Giaùp. Vieân töôùng giaø nua heát thôøi naøy ñaõ bò haát ra rìa, chæ ñöôïc cho phuï traùch Ban Keá Hoaïch "nín ñeû". Coâng vieäc raûnh roãi, bò khoaùn theâm caùi Ban Tieáp Taân "ñaïo loä" ñeå thænh thoaûng ngheânh ñoùn vaøi anh Taây giaø chính khaùch ñeán thaêm, vì oâng noùi ñöôïc tieáng Phaùp, nhaân tieän tieáp caû khaùch Myõ luoân.

Caùi baét tay cuoái muøa cuûa Voõ Nguyeân Giaùp vôùi gaõ ba que muõi loõ phaûn boäi anh em, phaù tan söï nghieäp mình (Mc Namara) troâng thaät laïc loõng, chaùn chöôøng. Hai keû ñoái dieän töïa nhö moät teân ma coâ vaø moät aû giang hoà gaëp laïi nhau, cuøng moät loaïi quay quaét chaúng ra gì, haún hoï khoâng maáy thích caùi vieäc "ngöu taàm ngöu, maõ taàm maõ" naøy, nhöng do "meï mìn" xeáp ñaët cuoäc laøm aên neân hoï buoäc phaûi ngoài laïi vôùi nhau thoâi. Theá neân caùi baét tay vaø nhöõng lôøi trao ñoåi giöõa hoï, troâng göôïng gaïo, mieãn cöôõng laøm sao! Nhìn laïi caùi trieàu ñaïi CSBV qua caùc khuùc quanh thôøi cuoäc, ta thaáy tröôùc sau chæ coù hai tay hoïc thöùc khoa baûng Phaïm Vaên Ñoàng vaø Voõ Nguyeân Giaùp laø luoân cuùc cung beàn bæ beân caïnh Hoà Chí Minh. Haún hoï cuõng bieát tay ñaàu soû naøy trình ñoä khoâng coù gì, chæ tieán thaân baèng taøi ranh ma, xoay xôû, vaäy maø vaãn neùp mình theo giuùp raäp khuoâng phoø. Suy ngaãm kyõ, ta nhaän ra hai tay naøy quaû bieát nhìn xa: hoï ñaùnh hôi thaáy saép ñeán thôøi ñieåm ma vöông quæ söù hieän hình, vaø thaày hoï seõ laø moät ma vöông löøng laãy moät phöông trôøi. Theo phoø Hoà Chí Minh, hoï seõ ñöùng trong haøng töù truï "ñaàu traâu maët ngöïa", döôùi moät ngöôøi nhöng treân muoân ngöôøi. Quaû nhieân, hoï ñaõ trôû thaønh taû höõu söù cuûa giaùo chuû ma giaùo, moät beân vaên, moät beân voõ. Hai tay naøy trí thöùc nhöng coù maùu löu manh, quæ quyeät khoâng keùm gì giaùo chuû cuûa hoï. So vôùi nhoùm trí thöùc khoâng theo Coäng Saûn beân naøy, vôùi trình ñoä cuûa hoï chæ coù theå laøm moät vieân chöùc trung caáp, sao ñöôïc veû vang nhö hieän thôøi. Nhöng boân ba khoâng qua thôøi vaän. Hoà Chí Minh cheát ñi, boïn ñaøn em löu manh du ñaõng môùi taán leân hoãn quaù, khoâng caàn bieát anh bieát em gì caû, ñaõ xoâ hai nieân tröôûng xuoáng, cho ngoài chôi xôi nöôùc voái. Phaïm Vaên Ñoàng khoân ranh hôn, coøn níu ñöôïc chieác gheá ñænh chung theâm maáy naêm, roài cuõng bò môøi veà vöôøn cho ñeán ngaøy du nghóa ñòa.

Trong ñôøi Phaïm Vaên Ñoàng vaø Voõ Nguyeân Giaùp, hoï ñaõ coù moät laàn baét tay ñaùng giaù nhaát, ñoù laø caùi baét tay baèng caû hai tay vôùi Hoà Chí Minh, nhöng roài cuõng bò vuoät maát, ñeå cuoái cuoäc ñôøi phaûi soáng nhöõng ngaøy thaát chí buoàn thiu.