Ñaïi Chuùng soá 65 - phaùt haønh ngaøy 31/12/2000

ÑEÂM HUYEÀN DIEÄU THUÔÛ XA XÖA

Hoaøng Nga

Nhö moïi ngöôøi chuùng ta ñeàu bieát, Giaùng Sinh laø moät ngaøy leã toân giaùo troïng theå treân toaøn theá giôùi. YÙ nghóa thaät lôùn lao song 9ieàu maø moïi ngöôøi caûm nhaän roõ thì ñaây laø thôøi ñieåm cuûa haïnh phuùc lan traøn khaép nôi, ñem thanh bình yeân vui ñeán cho nhaân loaïi. Cöù vaøo muøa Giaùng Sinh, ngöôøi ngöôøi ñeàu nhö treû laïi. Vôùi theá heä lôùn tuoåi, Giaùng Sinh ñaõ cho pheùp hoï queân ñi nhöõng neùt phong söông cuûa cuoäc ñôøi, ñeå trong giaây laùt soáng laïi buoåi thieáu thôøi, hoa nieân.

"Ñeâm 24 thaùng 12" vaø "hình boùng oâng giaø uy nghi maø phuùc haäu" trong chieác aùo choaøng maøu ñoû röïc cuøng boä raâu daøi traéng toaùt, löõng thöõng ñem quaø Giaùng Sinh ñeán cho muoân nhaø muoân ngöôøi laø moät caûnh töôïng ñeïp nhaát traàn gian.

Ngöôøi ta, tuøy theo töøng vuøng, töøng quoác gia töø AÂu sang AÙ, coù nhöõng tuïc leä ñoùn Giaùng Sinh khaùc nhau chuùt ít song töïu chung trong taâm tö cuûa moãi ngöôøi thì gaàn nhö ñoàng nhaát. Khoâng moät ai khoâng bò cuoán huùt vaøo quang caûnh tuyeät vôøi kia, khi ngaém nhìn maùng coû, khi hoøa mình chieâm ngöôõng buoåi thaùnh leã nöûa ñeâm. Loøng ngöôøi boãng laéng dòu, hieàn löông.

Theo truyeàn thuyeát löu laïi, vaøo theá kyû XIV moïi ngöôøi ñeàu laáy söï trang hoaøng "maùng coû" laøm chính. Thay vì, vôùi chuùng ta ngaøy nay laïi doàn taát caû vaøo caûnh trí cuûa "caønh thoâng". Thieáu caây thoâng vôùi nhöõng ngoïn ñeøn neán muoân maøu nhö sao sa thì khung caûnh töøng maùi nhaø, ngoaøi ñöôøng phoá maát haún ñi phaàn aám cuùng neân thô quyeán ruõ.

Rieâng veà tuïc leä taëng quaø Giaùng Sinh thì ñaõ coù töø ñôøi xa xöa roài, vaø coù theå noùi khoâng laàm – baét nguoàn töø buoåi Thieân Chuùa giaùo chöa xuaát hieän. Tuïc leä naøy phaùt xuaát vaøo thôøi ñeá cheá La Maõ ñöôïc thaønh laäp, khi töôùng Romulus haïleänh xaây ñaép thaønh luõy taïi kinh kyø. Vaøo ngaøy hoaøn taát coâng cuoäc ñoà soä naøy, töø khaép moïi nôi, caùc chieán höõu vaø thuoäc haï cuûa oâng naåy yù chôû ñeán taêng oâng moät soá caønh caây laáy töø caùc khu röøng keá caän – maø theo phong tuïc thuôû aáy coù nghóa laø ñem laïi söï thònh vöôïng, huøng maïnh cho "ngöôøi ñoùn nhaän"! Voâ cuøng caûm kích veà cöû chæ ñoù, töôùng Romulus muoán raèng caùi tuïc leä khaû aùi kia haøng naêm cöù phaûi laøm soáng laïi vaøo ngaøy kyû nieäm trieàu ñaïi La Maõ vöøa ñöôïc taïo döïng. Vaø khoâng cöù chæ daønh rieâng cho vò chuùa teå maø caàn phaûi ñöôïc truyeàn baù, phoå caäp ñeán töøng nhaø, töøng ñòa phöông gaàn xa. Khôûi thuûy laø "caønh caây", roài theo vôùi naêm thaùng troâi qua, thoùi tuïc ñöôïc bieán caûi thaønh nhöõng taëng vaät, taëng phaåm. Cho ñeán moät luùc nhöõng ngöôøi ngoan ñaïo ñaàu tieân haøng naêm toû loøng suøng kính ngaøy Chuùa Haøi ñoàng ra ñôøi lieân töôûng ñeán phong tuïc ôû moät thôøi ñaõ qua cuûa La Maõ, ñem laøm soáng laïi cung caùch ñeïp aáy: Taëng quaø ngaøy Giaùng Sinh vaø ngaøy ñaàu naêm môùi giöõa nhöõng ngöôøi thaân thích baïn höõu boãng trôû thaønh moät taäp tuïc khoâng theå thieáu trong ñôøi soáng xaõ hoäi loaøi ngöôøi. Vaø, töø nhöõng "caønh caây", töø phaåm vaät, ngöôøi ta naåy yù, quyeát ñònh choïn caây thoâng laøm bieåu töôïng chính. Trong vaên khoá nhieàu quoác gia chaâu AÂu ngaøy nay coøn löu laïi moät soá baûn vaên ghi khaù ñaày ñuû veà söï kieän noùi treân: "Vaøo naêm 573, nhaø tu haønh Colomban (töùc laø Thaùnh Colomban sau ñaáy) rôøi xöù AÙi Nhó Lan qua xöù Gaule. Vaøo ngaøy Giaùng Sinh, ngaøi quy tuï caùc tín höõu ôû moät ngoïn ñoài, quaây quaàn chung quanh moät goác thoâng giaø ñöôïc daân chuùng chieâm baùi thöôøng nhaät. Ngoaøi maáy caønh thoâng moät ít maûnh vaûi ñöôïc keát thaønh thaäp töï giaù, noåi löûa chaùy baäp buøng, taïo neân moät caûnh töôïng ngoaïn muïc voâ cuøng."

Cuõng töø ñoù, quaàn chuùng theo thôøi gian gia giaûm theâm nhieàu yù kieán cho caùc ñôøi sau. Nhöõng nöôùc Baéc AÂu vaø Ñöùc quoác chòu aûnh höôûng cuûa caây thoâng Giaùng Sinh töø cuoái theá kyû 16. Nhaø ñaïi vaên haøo Goethe, vaøo naêm 1765 khi laàn ñaàu tieân ñöôïc chuùng kieán caây thoâng ñeâm Noel ñaõ khoâng ngaên ñöôïc nieàm rung ñoäng kyø thuù bao la. OÂng ñaõ bieåu loä caûm nghó tuyeät dieäu trong aùng vaên noåi tieáng cuûa thôøi aáy. ÔÛ vuøng Alsace, coøn coù moät tuïc leä ñaëc bieät khaùc nöõa. Cöù vaøo chieàu ngaøy 24 thaùng 12, taïi caùc laøng maïc, daân laøng taäp trung ñoâng ñaûo, cöû haønh leã ñoùn vò nöõ nhaân "Christkindel" thay cho oâng giaø Noel. Keøn troáng, tieáng nhaïc noåi leân aâm ó, ngöôøi ta nhaûy muùa hoan ca, cho ñeán luùc ñaùm röôùc vöøa maõn, ñoaøn ngöôøi döï leã ai trôû veà nhaø naáy, hoïp maët trong moät gian phoøng trang troïng, duï tieäc nöûa ñeâm. Nôi ñaây ñaõ ñöôïc baøy bieän saün moät caây thoâng nhoû vôùi ñeøn neán saùng röïc, keát ñaày hoa quaû, baùnh traùi. Hoï ñôïi khi tieáng chuoâng nhaø thôø voïng leân thì töø ñaâu ñoù, nöõ nhaân Noel Christkindel goïi cöûa vaøo nhaø. Theo tuïc leä, naøng cöôõi con löøa nhoû, maëc aùo choaøng traén gtinh. Naøng rôøi löng con vaät, böôùc töøng böôùc nheï nhaøng tìm veà phía caùc em beù tröôùc tieân. Theo sau, laø "vieân hoä giaù" maët muõi lem luoác ñaày buïi oáng khoùi, trong taây caàm saün "caây roi daøi"! YÙ chöøng, seõ saün saøng "phaït" nhöõng em beù khoâng bieát vaâng lôøi boá meï chuùng. Coøn naøng Noel thì daùng veû luùc naøo cuõng töôi vui, loäng laãy. Naøng ñaûo maét nhìn, choïn, ... nhöng thöôøng thöôøng laø ñeàu coù veû haøi loøng vôùi taát caû, ñem phaân phaùt quaø thöôûng cho caùc em nhoû ngoan ngoaõn laãn ngöôøi lôùn.

Taïi vuøng Bretagne nöôùc Phaùp, vaøo ñeâm Giaùng Sinh daân chuùng ñòa phöông coù tuïc leä keùo nhau veà baõi bieån nhö ñeå nhaéc laïi truyeàn thuyeát ngaøy xöa, luùc Thaùnh Colomban ñaët chaân leân phaàn ñaát AÂu Chaâu giaûng ñaïo. Tuïc truyeàn raéng, ngaøi cuøng moät vò thöøa sai khaùc, thuôû vaøo ñôøi coøn treû, voán laø hai tay thôï ñoùng giaøy kheùo leùo. Vaäy neân, khi trôû thaønh nhöõng nhaø truyeàn ñaïo, hai vò aáy laàm luõi ñi thaêm nhöõng caên nhaø choøi ngheøo khoå ôû ven bieån. Coù laàn, ñaët böôùc vaøo moät choøi laù laïnh buoát nhö ñoàng, nôi ñaây chæ coù 2 meï con moät thieáu phuï baàn haøn lam luõ. Choàng cheát, con nhoû moà coâi cha, hoï chaúng coù gì ñeå ñoát löûa söôûi aám, ngoaøi ñoâi guoác goã. Theá nhöng, nhìn ñoâi baøn tay reùt coùng cuûa caùc vò söù giaû Thieân Chuùa, baø meï laëng leõ ñem cheû hai chieác guoác goã cuûa con, nhen nhuùm than hoàng söôûi aám loøng tay ngöôøi khaùch laï giaø nua,oám yeáu...

Qua moät giaác nguû daøi, saùng mai, luùc hai meï con böøng thöùc giaác thì khoâng coøn thaáy ai caû nhöng laïi chæ thaáy.. ñoâi guoác coøn naèm kia, maø treân maët guoác thì ñaày vaøng oùng aùnh!

Thì ra, ñaùp lôøi caàu nguyeän cuûa hai vò chaân tu, Thieân chuùa ñaõ ban ôn cho hai meï con cuøng khoå kia, hoï thaät khoâng coøn gì nöõa nhöng loøng nhaân aùi ôû hoï thì bao la nhö bieån caû.

Hoang Nga