Ñaïi Chuùng soá 64 - phaùt haønh ngaøy 15/12/2000

HOÂ HAÁP TRONG KHÍ COÂNG

GS Vuõ Ñöùc, N.D.

  • YÙ NIEÄM VEÀ KHÍ:

Ñoái vôùi ngöôøi Taây phöông, "Khí" ñöôïc hieåu baèng nhöõng danh töø nhö: Energy, Vital Energy, Life Force, Bio-Force, Electromagnetism... Cuõng nhö "Animal Magnetism" ôû UÙc chaâu do Mesmer, "Odic Force" ôû Ñöùc do Baronvon Reichenbach, "Orgone Energy" ôû Myõ do Wilhelm Reich, "Bioplamsm" ôû Nga Soâ do Inyushin.

"Khí" (Energy) töùc laø naêng löïc, naêng löôïng. Khí theå hieän döôùi nhieàu hình thöùc khaùc nhau nhö :Nhieät naêng, cô naêng, quang naêng, ñieän naêng, hoùa naêng, naêng löïc tinh thaàn,...

Khí vaø vaät coù söï lieân heä maät thieát vôùi nhau. Khí caáu taïo ra vaät, vaø cuøng keát hôïp vôùi vaät. Vaät hoaït ñoäng sinh ra khí. Cuõng nhö, cô quan coù söï lieân heä maät thieát vôùi cô naêng. Cô naêng quyeát ñònh söï hình thaønh vaø phaùt trieån cô quan. Cô quan ssinh hoaït bieán thaønh cô naêng. Nhaø khoa hoïc Einstein ñaõ giaûi thích söï lieân heä giöõa khí vaø vaät baèng phöông trình E = mc 2. naêng löôïng khí baèng khoái löôïng nhaân vôùi bình phöông toác ñoä aùnh saùng. Naêng löôïng khí vaø khoái löôïng vaät chæ laø moät, nhöng p hai hình thöùc khaùc nhau. Khi khoái löôïng vaät chaát bò phaù huûy, keát quaû seõ sinh ra naêng löôïng khí ñöôïc toûa ra.

Veà phöông dieän sinh lyù, cô theå con ngöôøi laø moät theå chaát hoùa hôïp cuûa nhöõng teá baøo, phaân töû, nguyeân töû khaùc nhau. Tuøy theo nhöõng yeáu toá vaø ñieàu kieän soáng chung quanh (nhö: thöïc phaåm, nöôùc uoáng, khoâng khí, thôøi tieát, xaõ hoäi...), nguoàn naêng löïc (khí) trong cô theå ñöôïc gia taêng, hay bò suy giaûm. Trong ñôøi soáng haøng ngaøy, nguoàn naêng löïc (Khí) ñoùng moät vai troø raát quan troïng, trong söï lieân quan maät thieát giöõa cô theå vaø taâm trí con ngöôøi. Cuõng nhö, hôi thôû qua vieäc hoâ haáp khoâng khí laø moät yeáu toá quan troïng nhaát, trong tieán trình phaùt sinh naêng löïc (Khí) con ngöôøi. Qua tieán trình hoâ haáp khoâng khí, döôõng khí (oxygen) trong khoâng khí ñöôïc gaïn loïc nhö moät nhieân lieäu caên baûn, duøng ñoát chaùy thöïc phaåm, ñeå sinh ra naêng löïc (khí), thaùn khí (carbon dioxide), vaø nöôùc, theo phöông trình hoaù hoïc nhö sau:

Food + Oxygen ® Energy + Carbon Dioxide + Water

(Ñoà aên) + (Döôõng khí) ® (Naêng löïc) + (Thaùn khí) + (Nöôùc)

naêng löïv (khí) ñöôïc sinh ra töø phaûn öùng hoùa hoïc cuûa döôõng khí vaø ñoà aên, ñöôïc duøng boài döôõng, ñieàu hoøa nhieäm vuï naõo boä, vaø caùc boä phaän trong cô theå, cuõng nhö, taïo neân moät söùc maïnh chòu ñöïng, deûo dai veà theå chaát laãn tinh thaàn. Ñeå coù nguoàn naêng löïc (khí) sung maõn, trong ñoøi soáng khoûe maïnh, ngoaøi hai yeáu toá caàn thieát phaûi coù nhö döôõng khí (Oxygen) (trong khí trong laønh), vaø thöùc aên töôi toát (ñaày ñuû chaát dinh döôõng), ngöôøi ta caàn phaûi coù theâm nhöõng yeáu toá hoã trôï khaùc, khoâng keùm phaàn quan troïng nhö: nöôùc uoáng tinh khieát, aùnh saùng maët trôøi, nghæ ngôi tònh döôõng, taâm trí quaân bình, vaø vaän ñoäng theå duïc...

  • HOÂ HAÁP VAØ SÖÏ SOÁNG:

Hoâ haáp (hít thôû) khoâng khí ñoùng moät vai troø quan troïng nhaát, trong söï soáng con ngöôøi. Do ñoù, hoâ haáp laø ñeå soáng, soáng caàn phaûi hoâ haáp, vì hoâ haáp taïo neân hôi thôû, vaø nguoàn sinh löïc (khí) trong con ngöôøi. Neáu hôi thôû chaám döùt, tieáp theo, söï cheát ñeán ngay vôùi con ngöôøi.

Sau moät coâng vieäc meät nhoïc, hay moät ngaøy lao taâm, lao löïc, ngöôøi ta aùp duïng moät soá phöông phaùp hoâ haáp (hít thôû) khoâng khí ñuùng caùch. Keát quaû nhaän thaáy cô theå khoûe maïnh, tinh thaàn töôi tænh. Sinh löïc ñöôïc phuïc hoài, nhôø vaøo söï bieán naêng cuûa döôõng khí (oxygen), ñöôïc khoâng khí mang vaøo cô theå.

Hôi thôû cuûa moät ngöôøi khoûe maïnh bình thöôøng ñöôïc goïi laø hôi thôû töï nhieân, caàn phaûi hoäi ñuû boán ñaëc tính: yeân laëng, thanh thaûn, nheï nhaøng, vaø ñieàu hoøa. Hôi thôû cuûa hoï bieåu loä moät caùch deã daøng, nheï nhaøng, lieân tuïc, khoâng caûm thaáy meät moûi, khoâng bò raøng buoäc bôûi baát cöù ñieàu kieän naøo, keå caû vieäc yù thöùc veà hôi thôû. Noùi moät caùch khaùc, hoi thôû khoûe maïnh töï nhieân laø hôi thôû khoâng daøi, khoâng ngaén, eâm ñeàm, vaø ñeàu ñaën. Khi ñaït ñöôïc hôi thôû nhö theá, ngöôøi ta caûm thaáy nhaän ñöôïc söï khoûe khoaén, nheï nhaøng trong cô theå, tình caûm an hoøa, tinh thaàn bình tónh, trong moät linhhoàn minh maån.

Tuy nhieân, ñoái vôùi ngöôøi beänh hoaïn, söùc khoûe yeáu keùm, hôi thôû cuûa hoïc thöôøng coù veû meät nhoïc, do söùc coá gaéng maø ra. Hôi hít vaøo voâ cuøng ngaén, thôû ra thöôøng keùo daøi, ñoâi khi, ngöôïc laïi. Nhöõng ngöôøi coù hôi thôû maát bình thöôøng nhö theá, theå chaát vaø tinh thaàn cuûa hoï trôû neân yeáu ñuoái, ñôøi soáng tình caûm baát an, ñeå ñöa ñeán nhöõng noãi lo aâu, buoàn naûn, thieáu yù chí kieân nhaãn, trong coâng vieäc haøng ngaøy. Tieáp tuïc nhö theá, trong moät thôøi gian laâu daøi. Ñieàu kieän söùc khoûe theå chaát laãn tinh thaàn cuûa hoï seõ gaëp nhieàu khoù khaên. Do ñoù, hôi thôû cuûa nhöõng ngöôøi naøy caàn ñöôïc chaêm soùc caån thaän, trong luùc taäp luyeän khí coâng. Daàn daàn, vôùi thôøi gian, khí coâng coù theå giuùp hoï phuïc hoài ñöôïc hôi thôû töï nhieân, khoûe maïnh bình thöôøng.

Nhòp ñoä thôû trung bình cuûa moät ngöôøi khoûe maïnh bình thöôøng laø möôøi taùm hôi thôû (ra vaøo) trong moät phuùt. Trong tieán trình taäp luyeän khí coâng, thôøi gian cho moãi hôi thôû (ra vaøo) caøng luùc caàn ñöôïc keùo daøi theâm. Vì vaäy, khi ñeán giai ñoan tieán boä, hoïc vieân neân taäp ñeå nhòp ñoä thôû trung bình giaûm xuoáng, nghóa laø giaûm daàn soá laàn cuûa hôi thôû (ra vaøo) trong moät phuùt.

Caùc nhaø thieàn sö, ñaïo só thöôøng taäp giöõ cho nhòp ñoä thôû (ra vaøo) töø 5 xuoáng tôùi 2 hôi thôû (ra vaøo) trong moät phuùt. Vôùi tö theá ngoài thieàn tònh taâm, hoï coù theå taäp keùo daøi trong 30 phuùt. Coù hai caùch thoâng thöôøng ñeå giöõ cho nhòp ñoä thôû giaûm xuoáng nhö: taïo neân hôi thôû nheï nhaøng, hay ñöa hôi thôû saâu xuoáng buïng döôùi (ñan ñieàn).

  • BOÄ MAÙY HOÂ HAÁP TRONG KHÍ COÂNG:

Ñoái vôùi hoïc vieân môùi nhaäp moân khí coâng, ñieàu quan trong nhaát laø vieäc hieåu bieát veà sinh lyù caên baûn cuûa caùc boä phaän lieân quan ñeá tieán trình hoâ haáp cuûa con ngöôøi nhö sau:

  • Nhieäm vuï cuûa phoåi:

Boä maùy hoâ haáp cuûa con ngöôøi goàm coù hai laù phoåi, vaø nhöõng boä phaän trung gian, ñeå daãn khoâng khí ra vaøo hai laù phoåi nhö: muõi, mieän, yeát haàu, thanh quaûn, khí quaûn vaø cuoáng phoåi. Hai laù phoåi ñöôïc naèm ôû hai beân ñöôøng trung tuyeán trong loàng ngöïc, vaø ngaên caùch bôûi quaû tim. Laù phoåi beân phaûi goàm coù ba thuøy. Laù phoåi beân traùi coù hai thuøy.

Nôi taän cuøng cuûa oáng khí quaûn ñöôïc tieáp noái vôùi hai cuoáng phoåi lôùn, vaø caùc ñoäng maïch, ñeå daãn vaøo beân trong hai laù phoåi traùi phaûi. Töø ñoù, hai cuoáng phoåi lôùn vaø caùc ñoäng maïch, caøng vaøo beân trong phoåi, caøng ñöôïc phaân chia thaønh nhieàu chuøm nhaùnh nhoû daàn, ñeå daãn ñeán taän cuøng nhöõng tuùi nhoû chöùa khoâng khí (goïi laø Khí baøo).

Beân trong moãi laù phoåi, ñöôïc caáu taïo bôûi voâ soá, khoaûng 600 trieäu tuùi nhoû chöùa khoâng khí (Khí baøo), chia thaønh hieàu chuøm khí baøo, ñi song song vôùi nhieàu chuøm maïch maùu lôùn nhoû chaèng chòt. Phoåi ñöôïc caáu taïo bôûi nhöõng moâ meàm xoáp, co daõn vaø coù nhieàu loã hình thöùc nhö moät toå ong. Moãi tuùi nhoø khí baøo chöùa ñöïng moät phaàn khoâng khí ñöôïc hít vaøo. Töø ñoù, döôõng khí (oxygen) ñöôïc thaám xuyeân qua thaønh cuûa caùc pheá mao quaûn. Sau ñoù, maùu höõu duïng hoùa döôõng khí (oxygen) vaø thaûi tröø thaùn khí (carbon dioxide) cuøng nhöõng chaát caën baõ, do maùu goùp nhaët ñöôïc trong heä thoáng. Neáu thieáu söï hieän dieän cuûa maùu, nhöõng tuùi nhoû khí baøo seõ bò thaát thoaùt nguoàn döôõng khí (oxygen), vaø ñöôïc thay vaøo baèng thaùn khí (carbon dioxide).

Theå tích cuûa hai laù phoåi ôû ngöôøi tröôûng thaønh, trung bình chöùa töø 4 ñeán 6 lít khoâng khí, hoaëc töông ñöông vôùi soá löôïng khoâng khí ñöôïc chöùa trong quaû boùng roå (basketball). Neáu nhöõng moâ taàng cuûa hai laù phoåi ñöôïc traùng moûng ra treân maët phaúng, dieän tích cuûa noù coù theå phuû leân moät nöûa saân chôi quaàn vôït.

Beân ngoaøi moãi laù phoåi ñöôïc bao phuû bôûi maët trong cuûa maøng phoåi vöõng chaéc. Maët ngoaøi cuûa maøng phoåi naøy ñöôïc dính vaøo thaønh trong loàng ngöïc. Vuøng ôû giöõa maøng phoåi laø moät chaát nöôùc nhôøn, ñeå cho hai laù phoåi di chuyeån linh ñoäng, trong luùc hít thôû khoâng khí.

  • Vai troø hoaønh caùch moâ:

Thaân ngöôøi ñöôïc chia laøm hai phaàn: phaàn treân laø loàng ngöïc, phaàn döôùi laø buïng. Hai phaàn naøy ñöôïc ngaên caùch bôûi moät "Hoaønh Caùch Moâ" (moät maøng thòt gaân coù hình noùn choùp baàu). Söï co daõn cuûa loàng ngöïc vaø hoaønh caùch moâ ñaõ ñoùng moät vai troø chuû yeáu trong tieán trình hít thôû khoâng khí.

Loàng ngöïc chöùa ñöïng hai laù phoåi vaø tim, ñöôïc bao phuû bôûi boä xöông söôøn vaø xöông öùc. Khi hít hôi vaøo, hai laù phoái baét ñaàu nôû lôùn daàn daàn vaø gaây neân söï kích thích caùc baép thòt lieân tieáp giöõa caùc xöông söôøn. Chính caùc baép thòt naøy taùc duïng taïo neân söï di ñoäng cuûa boä xöông söôøn, ñeå cho loàng ngöïc ñöôïc caêng phoàng leân. Do ñoù, beân trong loàng ngöïc coù theâm moät khoaûng troáng ñuû söùc chöùa theå tích gia taêng cuûa hai laù phoåi. Ñaây laø loaïi thôû baèng ngöïc (hay thôû trung bình), khoâng coù söï aûnh höôûng cuûa hoaønh caùch moâ. Phaàn chuû yeáu laø söï daõn nôû lôùn toái ña cuûa loàng ngöïc, ñeå ñaït ñöôïc moät soá löôïng döôõng khí (oxygen) lôùn nhaát, trong moät theå tích khoâng khí toái ña ôû vaøo vuøng giöõa cuûa hai laù phoåi.

Ñoái vôùi loaïi thôû saâu (hay thôû thaáp, Ñan Ñieàn), khi hít hôi vaøo, khoâng khí khoâng bò döøng laïi ôû vuøng giöõa cuûa hai laù phoåi nhö noùi treân, nhöng khoâng khí ñöôïc ñöa saâu xuoáng phaàn döôùi cuûa hai laù phoåi. Ñoàng thôøi taïo neân moät söùc eùp treân maët choùp baàu cuûa hoaønh caùch moâ, khieáncho hoaønh caùch moâ bò ñaåy thaáp xuoáng phía buïng döôùi, khoaûng 4 phaân (centimeters). Ñoäng taùc naøy taïo neân moät khoaûng troáng, giöõa maët treân hoaønh caùch moâ vaø phía döôùi cuûa hai laù phoåi. Do ñoù, khoâng khí gia taêng laøm cho phaàn ñaùy cuûa hai laù phoåi, daõn nôû theâm xuoáng phía döôùi. Trong khi ñoù, taát caû nhöõng tuùi nhoû khí baøo, ôû vuøng döôùi hai laù phoåi, phaûi hoaït ñoäng tích cöïc, ñeå coù moät söï daõn nôû lôùn gia taêng toái ña. Ñöôïc nhö theá, caùc tuùi nhoû khí baøo môùi ñaït ñöôïc moät theå tích toàn tröõ khoâng khí toái ña. Ñieàu naøy raát quan troïng, vì caàn phaûi coù moät soá löôïng döôõng khí (oxygen) toái ña, ñeå thay vaøo choã cuûa soá thaùn khí (carbon dioxide) caàn ñöôïc loaïi boû ra ngoaøi, cuõng nhö caàn moät soá döôõng khí (oxygen) ñeå duøng vaøo vieäc taùc duïng phaûn öùng bieán theå trong phoåi.

Ngoaøi ra, söùc eùp cuûa hoaønh caùch moâ höôùng xuoáng buïng döôùi, ñaõ khieán cho moät soá maùu dö ñang öù ñoïng trong caùc noäi taïng, vaø maøng ruoät ñöôïc eùp doàn vaøo beân trong caùc tónh maïch. Cuõng nhö, taïo neân söï kích thích cho ñoâi daây tah kinh thaùi döông, giuùp cho taâm trí trôû neân thanh tònh.

Khoâng khí ñöôïc thoå ra laø buôùc sau cuøng caàn thieát, trong tieán trình hoâ haáp. Song song vôùi khoâng khí ñöôïc thôû ra, hai laù phoåi co thaét nhoû laïi daàn daàn, cuøng luùc vôùi loàng ngöïc haï thaáp xuoáng, vì caùc baép thòt giöõa boä xöông söôøn giaûm daàn tính kích thích, roài trôû laïi bình thöôøng. Do ñoù, söùc eùp cuûa hoaønh caùch moâ bò maát aûnh höôûng, roài hoaønh caùch moâ baät höôùng leân, theo söùc ñaøn hoài töï nhieân. Ñoàng thôøi taïo neân moät söùc ñaåy höôùng thöôïng, taùc ñoäng vaøo phaàn ñaùy cuûa hai laù phoåi, giuùp gia taêng söùc eùp töø döôùi ñaùy phoåi, toáng maïnh khoâng khí dô baån, coøn öù ñoïng laïi töø ñaùy phoåi ra ngoaøi.

(Trích trong saùch saép xuaát baûn "Khí Coâng Döôõng Sinh" cuûa Vuõ Ñöùc Hieàn AÂu)

GS Vuõ Ñöùc, N.D.