Muïc luïc

Ñaïi Chuùng soá 62 - phaùt haønh ngaøy 15/11/2000

VUÕ TRUÏ VAØ LÒCH SÖÛ TIEÁN HOÙA CUÛA LOAØI NGÖÔØI

PHAÛI CHAÊNG SÖÏ SOÁNG ÔÛ ÑÒA CAÀU NAØY COÙ KHAÛ NAÊNG TÖØ BEÂN NGOAØI KHOÂNG GIAN VAØO? CAÙC NHAØ KHOA HOÏC VÖØA PHAÙT HIEÄN MOÄT LOAÏI VI KHUAÅN XUAÁT HIEÄN TÖØ 200 TRIEÄU NAÊM DÖÔÙI LOØNG ÑAÁT - BÍ MAÄT CUÛA SÖÏ SOÁNG

Thinh Quang

CAÙCH NAY BAÛY NAÊM VEÀ TRÖÔÙC, CAÙC NHAØ KHOA HOÏC VAÃN VAÃN COØN NGHI NGÔØ COÙ SÖÏ SOÁNG ÔÛ NGOAØI KHOÂNG GIAN...

Vaø neáu coù thì hoï chæ ñaët caâu hoûi lieäu coù söï soáng ngoaøi quaû Ñòa Caàu naøy hay khoâng, maëc duø hoï ñaõ coá gaéng mang taát caû kieán thöùc cuûa mình ra ñeå tìm kieám. Cuõng coù moät soá caùc khoa hoïc gia giôùi haïn treân khaép theá giôùi daán thaân vaøo vieäc tìm cho ra coù tính tích cöïc, cho raèng coù moät neàn vaên minh sieâu ñaúng ñaõ tìm caùch ñi vaøo ñòa caàu ta ñang ôû ñeå nghieân cöùu chöù chöa phaûi laø ñeå xaâm chieám nhö ta thöôøng nghi ngôø.

Traùi ñaát cuûa chuùng ta ñang sinh soáng hieän nay chæ laø moät haønh tinh beù nhoû so vôùi caùc haønh tinh khaùc nhö Moäc tinh, Thoå tinh, Thieân Vöông tinh, Haûi Vöông tinh lôùn hôn nhieàu. Con ñöôøng töø Traùi Ñaát ñeán Maët Traêng coù moät khoaûng caùch khoâng bao xa, chæ 384.000 caây soá, chæ caàn moät giaây ñoàng hoà tia saùng Maët Trôøi coù theå vöôït khoûi khoaûng caùch ñoù. Xöa kia caùc nhaø khoa hoïc cho Maët Traêng laø con ñeû cuûa Traùi Ñaát bò taùch ra laøm thaønh moät veä tinh ñeå trang trí cho Ñòa Caàu, nay ñaõ bò baùc boû... Coù moät thôøi caùc nhaø khoa hoïc ñinh ninh, tuy khoâng noùi ra, song hoï nghó raèng coù theå Maët Traêng coù nguoàn goác "nhaân taïo" do khoái oùc sieâu vieät cuûa moät gioáng sinh vaät coù neàn sieâu vaên minh naøo ñaâu ñoù ngoaøi khoâng gian kieán taïo ra haàu söû duïng cho coâng vieäc laøm nôi taïm truù ñeå tieán haønh coâng cuoäc ñi saâu vaøo vuõ truï. Caùc nhaø khoa hoïc cuûa ta cuõng ñaët ra nhöõng giaû thuyeát laø gioáng sinh vaät sieâu phaøm naøy phaûi ôû raát xa Thaùi Döông Heä cuûa chuùng ta, taïo neân ñeå coù moät phöông tieän di chuyeån ñaëc bieät trong khoâng gian vaät lyù boán chieàu. Tuy nhieân, con ngöôøi sau khi xaâm phaïm ñöôïc nôi cung caám cuûa Chò Haèng vaø Chuù Cuoäi - nôi maø Ñöôøng Minh Hoaøng haèng mô öôùc ñöôïc baêng mình du nguyeät ñieän - thì ngoaøi caùi ñoä giaù reùt kinh khuûng vaø meânh moâng soûi ñaù vaø caùt buïi - chaúng coøn troâng thaáy gì khaùc. Nhö vaäy thì, caùc neàn sieâu vaên minh naøy nhö ñaõ trình baøy beân treân ôû moät nôi naøo ñoù thaät xa xoâi ngoaøi söï nhaän thöùc cuûa chuùng ta.

Gaàn ñaây caùc nhaø thieân vaên ñaõ thöïc söï tieán moät böôùc daøi trong coâng cuoäc khaùm phaù nhöõng haønh tinh khaùc ngoaøi Ñòa Caàu cuûa chuùng ta ñang ôû. Hai haønh tinh coù khoái löôïng nheï hôn Thoå tinh bay chung quanh moät ngoâi sao khaùc, chæ caùch traùi ñaát ta loái moät traêm naêm aùnh saùng, coù kích thöôùc lôùn 9 laàn hôn Ñòa Caàu. Hai haønh tinh naøy quay khaù gaàn caùc ngoâi sao cuûa chuùng vaø cöù ba ngaøy quay ñöôïc heát moät voøng quyû ñaïo... Thaønh phaàn caáu taïo chính cuûa hai haønh tinh treân, caùc nhaø khoa hoïc cho bieát chaúng khaùc
naøo sao Thoå hay sao Moäc. Vì bay quaù gaàn vôùi sao meï neân chuùng coù moät nhieät ñoä khaù cao, coù theå öôùc tính ñeán 1.500 ñoä F, vaø cöù theo ñieàu kieän soáng ôû Traùi Ñaát thì khoù loøng coù söï soáng cuûa baát cöù döôùi daïng cuûa gioáng sinh vaät naøo. Tuy nhieân caùc nhaø khoa hoïc tin töôûng raèng vieäc phaùt hieän ñöôïc caùc haønh tinh naøy laø moät böôùc tieán môùi cuûa noã löïc tìm kieám nhöõng haønh tinh khaùc coù söï soáng nhö Ñòa Caàu, coù nghóa laø coù moät ñôøi soáng khaùc nöõa ngoaøi khoâng gian...

Ngaøy 8 thaùng 8 naêm 2000 caùc nhaø thieân vaên khaép theá giôùi coâng boá laø hoï vöøa tìm theâm ñöôïc 9 haønh tinh môùi ñang vaän haønh quanh Maët Trôøi ngoaøi Thaùi Döông Heä chuùng ta. Phaùt hieän môùi meû naøy ñaõ giuùp cho caùc khoa hoïc gia theâm tin töôûng laø ngoaøi thaùi döông heä cuûa traùi ñaát maø loaøi ngöôøi chuùng ta sinh soáng, chaéc chaén laø phaûi coù nhieàu thaùi döông heä khaùc cuõng cuøng moät loái caáu truùc vaø moät moâi tröôøng ñaëc bieät thích hôïp cho söï soáng caàn thieát cuûa loaøi sinh vaät taïi nôi aáy. Nhö vaäy thì chaúng phaûi traùi ñaát ta ñang ôû khoâng phaûi laø caáu taïo ñaëc bieät vaø duy nhaát hieän dieän trong vuõ truï. Haàu heát caùc nhaø khoa hoïc ñeàu thoáng nhaát yù chí laø söï hieän höõu cuûa söï soáng ngoaøi khoâng gian chaéc chaén laø phaûi coù.

Theo oâng Jim O’Donnel - phaùt ngoân vieân cuûa Nghieäp Ñoaøn Thieân Vaên Hoïc Quoác Teá (International Astronomical Union) ñaõ tuyeân boá nieàm baên khoaên lôùn nhaát cuûa nhaân loaïi ñaõ töø nhieàu ngaøn naêm nay laø: "Ngoaøi söï soáng cuûa muoân loaøi treân traùi ñaát naøy, coøn coù söï soáng naøo nöõa trong vuõ truï khoâng?" Caâu hoûi naøy luoân luoân bò bao truøm trong voøng bí maät. Vaøo nhöõng naêm thaùng cuoái theá kyû XX ngöôøi ta vaãn coøn muø môø khoâng daùm ñöa ra nhöõng nghi vaán ñöøng noùi laø xaùc nhaän coù ñôøi soáng khaùc vôùi ñôøi soáng cuûa chuùng ta, vaø gaàn nhö taát caû caùc khoa hoïc gia cho laø chuyeän ñi tìm söï soáng khaùc ngoaøi khoâng gian ngoaøi taàm tay vôùi cuûa mình.
Neáu chuùng ta lyù luaän moät caùch khaùch quan thì lieäu söï soáng treân Ñòa Caàu naøy chaúng leõ Thöôïng Ñeá chæ aân suûng ñaëc bieät daønh rieâng cho loaøi ngöôøi chuùng ta taïi haønh tinh naøy hay sao? Chaéc chaén laø khoâng nhö vaäy, vì Thöôïng Ñeá bieåu tröng cho söï coâng baèng. Vaäy thì khoâng theå naøo khoâng coù nhöõng ñôøi soáng khaùc nhau, coù theå treân caùc haønh tinh khaùc trong vuõ truï bao la naøy...

Trong cuoäc hoäi nghò cuûa caùc khoa hoïc gia taïi Manschester - Anh Quoác - goàm ba ñoaøn thieân vaên hoïc, ngoaøi Anh, coøn coù caùc ñoaøn töø Hoa Kyø vaø Thuïy Só trình baøy caùc luaän cöù vaø caùc baèng chöùng veà vieäc phaùt hieän caùc haønh tinh môùi, trong ñoù coù 6 haønh tinh môùi do caùc nhaø thieân vaên taïi Geneøve Thuïy Só phaùt hieän ñöôïc. Moät trong 6 haønh tinh môùi ñang vaän haønh ñeàu ñaën, ñöôïc xem laø moät vì sao nhoû hôn maët trôøi cuûa thaùi döông heä ta caùch traùi ñaát 141 naêm aùnh saùng. Nhöng ñieàu naøy khoa hoïc khoâng cho laø maáy
xa xoâi ñoái vôùi loaøi ngöøii nöõa vì ngaøy nay nhaø baùc hoïc Trung Hoa vöøa ñöa ra coâng thöùc söùc taêng toác aùnh saùng cuûa khoa hoïc gaáp 300 laàn tia saùng Maët Trôøi.

Cuõng trong cuoäc hoïp naøy phaùi ñoaøn thieân vaên hoïc thuoäc vieän Ñaïi Hoïc Texas ñaõ tìm ñöôïc moät haønh tinh nhoû côõ Jupiter, vaø vaän haønh chung quanh vì sao Epsilon Eridani chæ caùch traùi ñaát khoaûng 10.5 aùnh saùng. Theo thuyeát trình cuûa phaùi ñoaøn naøy thì khoaûng caùch giöõa haønh tinh môùi naøy vôùi sao Epsilon laø loái 450 trieäu caây soá. Vôùi khoaûng caùch naøy thì ñieàu khoâng theå choái caõi ñöôïc theá naøo cuõng coù moät vaøi haønh tinh khaùc bay chung quanh sao Epsilon vôùi khoaûng caùch ñöôïc xem theá naøo cuõng gaàn hôn.

Ñieàu laøm cho moïi ngöôøi laïc quan laø neáu chung quanh sao Epsilon coù moät haønh tinh naøo bay ôû khoaûng caùch treân döôùi 150 trieäu caây soá nhö tröôøng hôïp Ñòa Caàu ta thì... raát coù theå treân haønh tinh ñoù phaûi coù... Söï Soáng.

Tính ñeán nay, ngöôøi ta ñaõ khaùm phaù ra ñeán 50 taân haønh tinh ñang hieän dieän giöõa vuõ truï bao la naøy.


TÖØ PHAÙT HIEÄN MOÄT LOAØI VI KHUAÅN SOÁNG DÖÔÙI LOØNG ÑAÁT TÖØ 200 TRIEÄU NAÊM QUA ÑEÁN BÍ MAÄT CUÛA
SÖÏ SOÁNG

Caùc khoa hoïc gia vöøa phaùt giaùc moät loaïi vi khuaån mang soá 293 ñaõ laøm cho moïi ngöôøi kinh ngaïc khoâng ít. Theo tin töø ñaøi phaùt thanh BBC 7.30 saùng thöù Ba ngaøy 24-10-2000 nghe ñöôïc taïi California loan tin vöøa phaùc giaùc moät loaïi vi khuaån soáng döôùi loøng saâu Ñòa Caàu 500 meùt töø 200 trieäu naêm.

Theo lôøi caùc nhaø khoa hoïc, chuùng ta nghi ngôø laø Ñòa Caàu töø xa xöa ñaõ tieáp nhaän moät cuoäc soáng töø ngoaøi khoâng gian vaø khaû naêng raát coù theå chöù khoâng phaûi laø hoà nghi ñöôïc. Vaäy thì nguoàn goác con ngöôøi ôû traùi ñaát naøy töø ñaâu ñeán? Ñieàu naøy vaãn coøn trong voøng bí maät. Nhö chuùng ta ñaõ bieát caùch ñaây gaàn ngoùt nöûa theá kyû - Nature - moät taïp chí noåi tieáng ñaêng taûi moät coâng trình nghieân cöùu veà Caùch Caáu Truùc Phaân Töû Cuûa Caùc Acide Nucleic" - moät vaán ñeà ñöôïc xem laø hoùc buùa nhaát trong lòch söû nghieân cöùu veà sinh hoïc. Theo lôøi giaûi thích cuûa giôùi khoa hoïc Acid Nucleic laø moät loaïi vaät chaát duy nhaát ñaûm nhieäm chöùc naêng di truyeàn...: "con nhaø ai, gioáng nhaø aáy". Taùc giaû cuûa cuûa söï tìm hieåu ñöôïc naøy khoâng phaûi laø caùc nhaø baùc hoïc maø laø hai chaøng thanh nieân coøn xa laï, ñoù laø James Deway Watson cuøng Francis Harry Compton Crick.

J.D. Watson sinh ngaøy 6-4-1928 taïi Chicago, toát nghieäp cöû nhaân sinh hoïc naêm 19 tuoåi. Naêm leân 22 tuoåi baûo veä ñöôïc luaän aùn tieán só veà virus. Chaøng tieán só taøi ba naøy ñaõ khaùm phaù caùc ñieàu bí aån ñöôïc xem laø thuù vò nhaát ñoù laø chuyeän DNA (desoxyribonucleic acid) .

Ñaây quaû laø moät chuyeän phi thöôøng ñoái vôùi caùc nhaø khoa hoïc. May maén thay Watson ñaõ gaëp ñöôïc M.H.F.Wilkins- lôùn hôn anh ta ñeán nhöõng 12 tuoåi - moät nhaø vaät lyù hoïc löøng danh luùc baáy giôø. Ñaõ vaäy Watson coøn ñöôïc söï tieáp tay cuûa moät coâ kyõ thuaät vieân taøi ba, ñoù laø naøng Rosalind Franklin, tieác thay coâ ta chæ soáng ñöôïc 37 tuoåi (1921-1958) bò beänh qua ñôøi ñeå laïi cho anh nhöõng böùc aûnh chuïp DNA baèng kyû thuaät chieáu xaï roentgen.

Theá laø Watson lieân tuïc bay sang Ñan Maïch, qua YÙ vaø cuoái cuøng voøng ñeán Anh Quoác ñeå tìm caùch hoïc hoûi ñoïc caùc böùc aûnh chuïp nhieàu xaï Roentgen. Taïi nôi naøy Watson laïi coøn may maén ñöôïc coäng taùc vôùi M/F.Perytz vaø J.C.Kendrew trong coâng trình nghieân cöùu veà protein. Nhöng sau ñoù anh nhaän thaáy DNA môùi thöïc söï quan troïng hôn nhieàu beøn rôøi boû hai nhaø vaät lyù maø luùc baáy giôø ñöôïc xem nhö laø hai vì sao saùng.

F.H.C.Crick - moât nhaø lyù sinh hoïc ngöôøi Anh Caùt Lôïi sinh naêm 1916 taïi Northampton ( Crick dìu daét cuûa nhaø tinh theå hoïc loãi laïc Lawrence Bragg - töøng chieám giaûi Nobel naêm 1915), vaø Watson ñöôïc oâng ta chæ daïy laïi. Chính Crick ñaõ loâi cuoán Watson vaøo quyeát taâm khaùm phaù söï bí maät cuûa phaân töû DNA.

Moät hoâm trong moät böõa aên tröa John Kendrew ñaõ nhaéc vôùi E.Chargaff veà vieäc Watson ñöa ra yù ñònh laø seõ khaùm phaù cho ñöôïc caáu truùc phaân töû cuûa DNA. Ñieàu naøy khieán Chargaff mæm cöôøi cho Watson thuoäc loaïi ngöïa non haùo thaéng muoán quaät ngaõ caùc laõo töôùng cuûa mình. Nhöng, yù chí ñaõ giuùp Watson thaønh coâng. Veà sau trong taäp hoài kyù, Watson ñaõ ghi laïi nhöõng nhöùc nhoái cuûa mình trong coâng cuoäc tìm kieám DNA maø nhieàu ngöôøi, chính ngay caû thaày daïy cuõng khoâng tin töôûng laø Watson coù theå ñöôïc. Taäp hoài kyù naøy coù teân: "Chuoãi Xoaén Keùp". "Nhöõng ñieàu maø chính baûn thaân toâi khoâng giaûi thích ñöôïc khoâng laøm toâi baên khoaên. Thaø coá nuoâi öôùc mô vinh quang coøn hôn laø cöù bò bieán daàn thaønh caùi xaùc öôùp cuûa Vieän Haøn Laâm - khoâng luùc naøo daùm maïnh daïn suy nghó moät caùch ñoäc laäp".

Moät moâ hình ñöôïc döïng leân coù chieàu cao hôn ñaàu ngöôøi baèng caùc giaù saét cuøng caùc phieán kim loaïi phaûn chieáu aùnh maët trôøi long lanh saùng do Watson vaø Crick laép raùp. Tin ñoàn naøy ñeán tai L.Bragg ñaõ rôøi khoûi nhaø ngay trong côn beänh hoaïn ñeå ñöôïc chieâm ngöôõng pho hình coù tính lòch söû naøy. Chính Bragg ñaõ vieát lôøi giôùi thieäu söï thaønh coâng quí giaù naøy vôùi taïp chí Nature. Maõi ñeán naêm 1962 Watson - Crick va Wilkins môùi ñöôïc giaûi thöôûng Nobel.

(coøn nöõa)

Thinh Quang