Theá Linh

(Ñaëc Phaùi Vieân Ñ.C.)

• 5 Thanh Nieân Phaät Töû VN ôû Chicago Tieân Phong Goùp Tieàn Ñeàu Ñaën Nhieàu Naêm Vaøo Quõy Xaây Döïng Thaùnh Ñöôøng!
• Linh Muïc Ñaïi Nhaïc Só Kim-Long Töø VN Sang Ñaõ Ñieàu Khieån Chöông Trình Ca Nhaïc trong Thaùnh Le.ã
• Thaùnh Ñöôøng Coù Tôùi 13 Bieåu Töôïng Trieát Lyù Thuù Vò.

MARYLAND— Vaøo luùc 11 giôø saùng Thöù Baûy, 4 thaùng 11, döôùi trôøi cuoái thu mang maøu xanh xanh xaùm trong gioù laønh laïnh song khoâng coù möa, khoaûng 2 nghìn ngöôøi vöøa Vieät vöøa Myõ vaø vöøa giaùo vöøa löông, ñaõ long troïng tham gia hoaëc chöùng kieán vieäc khaùnh thaønh Thaùnh Ñöôøng Ñöùc Meï VN ôû soá 11814 New Hampshire Ave., Silver Spring, MD 20904, Ph. 301-622-4895, Fax 301-625-9384, thaùnh ñöôøng ñoäc ñaùo trong vuøng Hoa Thònh Ñoán vaø coù leõ treân caû nöôùc Myõ vì hình daùng troâng nhö moät ngoâi chuøa Phaät. Ñeå chaøo möøng quan khaùch, moät bieåu ngöõ to, daøi vaø myõ thuaät ñeïp vôiù haøng chöõ "Haân Hoan Chaøo Möøng Ngaøy Thaùnh Hieán Ñeàn Thaùnh Meï VN" ñöôïc giaêng treân haøng raøo tröôùc coång nhaø thôø. Beân trong khuoân vieân, ngöôøi ta thaáy la lieät nhöõng côø nguõ haønh naêm saéc to lôùn xinh ñeïp. Chieác thì treo treân daây, chieác thì bay treân coät döïng ñöùng. Giöõa nhöõng haøng côø aáy laø 1 chieác leàu traéng khoång loà beân trong coù nhöõng haøng gheá xeáp ngay ngaén cho khoaûng 500 ngöôøi ngoài , vaø moät maøn aûnh roäng lôùn . Thì ra ñoù laø choã phuï ñeå xem Leã truyeàn ra töø trong nhaø thôø baèng TV. Nhìn leân chính dieän cuûa ngoâi thaùnh ñöôøng, chuùng toâi khoâng theå khoâng traàm troà khen ngôïi duø chuû quan hay khaùch quan. Laø vì caû moät kyø coâng kieán truùc thaät gôïi caûm veà hình daùng vôùi ñöôøng neùt vaø maøu saéc thaät ñoâng phöông ñaõ hình thaønh treân ñaát Hôïp Chuùng Quoác. Tröôùc theàm nhaø thôø, moät chieác kieäu xinh saén sôn son thieáp vaøng vôùi töôïng Ñöùc Meï trong voùc daùng VN boàng Chuùa Haøi Nhi cuõng trong hình thuø VN ñang ñöôïc saép saün cho nghi thöùc röôùc kieäu. Ñeå khieâng kieäu, 6 oâng maëc aùo thuïng xanh döông vôùi quaàn ta traéng, theâm baêng vaûi nòt löng maøu ñoû, vaø khaên xanh chít treân ñaàu ñang trong theá saün saøng. Phuï dieãn vôùi caùc oâng aáy laø moät soá nhöõng "coâng chuùa" cuûa lôùùp tuoåi "giöõa xuaân" ñeán "vaøo xuaân" vaø "thô ngaây." "Chò" coâng chuùa thì aùo daøi vaøng hay ñoû, quaàn traéng, khaên ñoû. "Coâ" coâng chuùa thì aùo daøi thanh thieân, hoàng ñaäm, quaàn traéng, khaên vaøng. Coøn "tieåu nhi" coâng chuùa thì aùo gaám hoàng ñaäm, quaàn traéng, khaên vaøng.

Taát caû taïo thaønh moät caûnh töôïng thaät vui maét vaø cuõng ñang chuaån bò tieán böôùc. Theá roài caùc chuù giuùp Leã Vieät, 3 hieäp só Kha Luaân Boá Myõ, caû chuïc nam nöõ tu só Vieät, maáy möôi linh muïc Vieät hay Myõ , moät ñöùc oâng Vieät (Ñ.O. Dung, ñöông kim bí thö toøa Khaâm Maïng La Maõ ôû D.C.), moät giaùm muïc Vieät, (Ñ.C. Nguyeãn Vaên Traâm töø La Maõ qua), moät giaùm muïc Myõ, vaø moät hoàng y Myõ töø trong nhaø thôø tieán ra giöõa nhöõng hoài chuoâng, hoài chieâng vaø hoài troáng "nghe" raát truyeàn thoáng Vieät Nam. Vaø nghi thöùc röôùc kieäu baét ñaàu! Daãn ñöôøng laø ngöôøi caàm Thaùnh Giaù cao vôùi hai ngöôøi caàm neán cuõng cao, roài caùc "coâng chuùa" caàm hoa, kieäu Ñöùc Meï, caùc haøng giaùo phaåm, vaø giaùo daân.

Taát caû vöøa nhòp nhaøng böôùc ñi vöøa haùt vang chuùc tuïng Chuùa vaø Ñöùc Meï. Caûnh töôïng thaät heát söùc caûm ñoäng. Sau moät voøng nhaø thôø, taát caû moïi ngöôøi vaøo trong nhaø thôø ñeå tröïc tieáp döï Leã, hay vaøo trong leàu traéng ñeå xem Leã baèng truyeàn hình. Trong soá nhöõng ngöôøi tieán vaøo leàu ñeå xem Leã, chuùng toâi nhaän thaáy coù thieân taøi aâm nhaïc Phaïm Duy töø Cali sang coù leõ ñeå chuû yeáu tham döï trình dieãn vaên ngheä coù baùn veù sau Leã khaùnh thaønh nhaø thôø. Roài nhìn quanh nhöõng ngöôøi ñang tieán vaøo nhaø thôø phía beân trong, hay ñaõ ngoài trong ñoù maø khoâng tham gia cuoäc röôùc kieäu, chuùng toâi thaáy coù moät vaøi ñaïi ñöùc hay thöôïng toïa Phaät Giaùo VN, vaø moät soá caùc nhaø vaên hoùa Vieät noåi tieáng vuøng thuû ñoâ theo Phaät Giaùo hay toân giaùo khaùc nhö K.S. Nguyeãn Vaên Thaéng (ngöôøi phaùt minh troø chôi vaên hoùa ñoäc ñaùo Kia Noï), Nguyeãn Ngoïc Bích, (hình nhö ñi chung vôùi baøo huynh Nguyeãn Ngoïc Phaùch sang chôi töø UÙc), Ñaøo Thò Hoäi, Phaïm Boäi Hoaøn vaø Vuõ Thuïy Hoaøng, vaø söï hieän dieän ñaày ñuû cuûa quí vò chuû nhieäm, chuû buùt baùo chí, tuyeàn thanh vaø truyeàn hình vuøng thuû Ñoâ Hoa Thònh Ñoán v.v.. Ngoaøi ra cuõng coù moät soá ngöôøi ngoaïi quoác, song chuùng toâi khoâng coù dòp hoûi xem hoï laø ai. Trong Thaùnh Leã do giaùm muïc phuï taù cuûa Toång Giaùo Phaän Hoa Thònh Ñoán Ñoán chuû teá — trong khi ñöùc hoàng y cuûa giaùo phaän chæ ngoài tham döï vì giaø yeáu — caûm kích nhaát laø phaàn trình dieãn thaùnh ca cuûa moät ñaïi ca ñoaøn goàm khoaûng 30 nam ca só ñoàng phuïc veston ñen ca-ra-vaùt ñoû, 30 nöõ ca só maëc aùo gaám thanh thieân quaàn traéng , vaø 10 nhaïc coâng. Taát caû ñeàu dieãn xuaát quaù taøi vôùi nhöõng baøi thaùnh ca haùt thaät hay döôùi thuaät ñieàu khieån loãi laïc cuûa moät ñaïi nhaïc só Coâng Giaùo, L.M. (Pheâ-roâ Nguyeãn) Kim-Long tuoåi côõ thaát tuaàn, voán ñang du lòch Myõ Quoác vaø theá giôùi töø Saøi-goøn. Rieâng trong soá caùc aâm thanh phuï hoïa cho ca ñoaøn hôïp xöôùng, chuùng toâi thaáy coù tieáng ñaøn tranh tuyeät dieäu song khoâng troâng thaáy ñöôïc ngöôøi nhaïc só cuûa caây ñaøn aáy nôi goùc nhaø thôø ngang cung thaùnh (töùc khoaûng troáng saùt baøn thôø) daønh cho ca ñoaøn. Ñeán khi tan cuoäc, chuùng toâi leân taän choã doø hoûi vaø ñöôïc hay: ñoù laø thanh nöõ Nguyeãn Khaùnh Linh thaät khaû aùi. Phaàn caûm ñoäng keá tieáp laø baøi giaûng thuyeát "höõu haïng" cuûa L.M Nguyeãn Khaéc Hyû, moät nhaø huøng bieän goác mieàn Nam, töø Cali sang. LM. Hyû, hoï Nguyeãn — chöù khoâng phaûi L.M. Phaïm Khaéc Hyû ngöôøi Baéc ôû Maryland — ñaõ huøng hoàn löu loaùt khai trieån veà Ñöùc Tin vaø Vaên Hoùa qua bieåu töôïng kieán truùc raát ö laø ñoâng phöông cuøng trieát lyù cuûa Thaùnh Ñöôøng Meï VN. Maøn ngoaïn muïc ñaùng khen khaùc laø cung caùch daâng leã vaät leân baøn thôø. Leã nghi naøy ñöôïc thöïc hieän bôûi tôùi 9 ngöôøi: 1 giaùo só daàn ñaàu, 2 chuù giuùp Leã theo sau, 1 nam 1 nöõ böng caû moät maâm traùi caây nguõ quaû keách suø, vaø 2 nam 2 nöõ böng gioû tieàn quyeân ñöôïc töø nhöõng ngöôøi döï Leã trong nhaø thôø hay trong leàu. Tröôùc khi hoaøn taát Thaùnh Leã, L.M. Pheâ-roâ Nguyeãn Thanh Long, chaïc tuoåi 70, quaûn nhieäm Giaùo Xöù Meï Vieät Nam töø khoaûng hai chuïc naêm qua, boû ra caû gaàn nöûa giôø ñeå caùm ôn caùc aân nhaân cuûa giaùo xöù trong cuoäc "tröôøng kyø" xaây caát nhaø thôø Meï Vieät Nam cho ñeán ngaøy hoâm aáy, cho ñuùng tinh thaàn ñeà cao Nhaân Nghóa Leã Trí Tín cuûa Ñoâng Phöông maø Cha coù yù ñaëc bieät göûi gaám ñeán caùc thanh thieáu nieân nam nöõ trong Giaùo Xöù. Nhöõng ngöôøi maø cha nhôù ôn tröôùc tieân, ñoù laø 5 thanh nieân... Phaät Töû maø cha ñaõ gaëp ôû Chicago caùch ñaây 5 naêm. Hoï ñaõ chung goùp 50 ñoâ moãi thaùng vaø moãi thaùng moãi göûi cho cha ñeåå xaây nhaø thôø trrong suoát 5 naêm vöøa qua. Quaû laø moät chuyeän khoù tin maø coù thaät vì chuùng toâi chöa bao giôø nghe noùi ngöôïc laïi chaúng haïn: coù moät soá ngöôøi Coâng Giaùo VN naøo ñoù ñaõ cuùng tieàn cho vieäc xaây caát chuøa chieàn Phaät Giaùo hay ñeàn thôø Hoài Giaùo. Chæ hôi tieác, LM. Long khoâng tieát loä theâm nhôø nhaân duyeân naøo 5 ngöôøi beân "Löông" keå treân ñaõ taëng tieàn cho ngöôøi "Giaùo" xaây nhaø thôø. Khi veà nhaø vieát baøi naøy, chuùng toâi lieàn toø moø göûi fax cho LM. Long ñeå hoûi thaêm theâm veà chuyeän ly kyø aáy. Nhöng ñeàn giôø baùo leân khuoân vaãn khoâng thaáy traû lôøi trong khi ngöôøi trong vaên phoøng cha, khi chuùng toâi ñieän thoaïi ñeán nhaéc nhôù, laïi baûo cha ñaõ ñi vaéng xa! Theá neân taïm ñaønh chaøo thua khoâng theå thoûa maõn theâm nöõa nhöõng ai coù cuøng moät thöù oùc toø moø nhö chuùng toâi.

Keá ñeán, moät vaøi tín höõu Coâng Giaùo Vieät khaùc ñaõ ñöôc Lm. Long keå coâng roài traû ôn baèng nhöõng Baûng Vaøng coù in lôøi ban pheùp laønh cuûa ñöông kim Giaùo Hoaøng Gioan-Phao Loâ Ñeä Nhò. Aân nhaân choùt maø Lm. Long muoân vaøn caûm taï, ñoù laø Hoàng Y Giaùo Chuû Hickey cuûa Toång Giaùo Phaän Hoa Thònh Ñoán bao goàm Washington, D.C. vaø Maryland. Vì ngaøy khaùnh thaønh nhaø thôø cuõng laø ngaøy sinh nhaät thöù 80 cuûa vò hoàng y goác Aâu Chaâu naøy, neân Lm. Long ñaõ môøi moïi ngöôøi cuøng ñöùng leân haùt baøi Happy Birthday taëng vò hoàng y. Xong Leã, moïi ngöôøi ñöôïc môøi xuoáng gaàm nhaø thôø hay vaøo moät leàu lôùn khaùc beân hoâng nhaø thôø ñeå aên tieäc möøng nhaø thôø. Tieäc laø tieäc maën vaø aên treân baøn troøn coù ngöôøi tieáp aên taïi choã kieåu nhaø haøng. Laïi coù theâm moät baùnh sinh nhaät khoång loà cho Hoàng Y Giaùo Chuû Hickey. Khoâng khí thaät töng böøng naùo nhieät. Ñeán 3 giôø, tieäc chaám döùt ñeå moïi ngöôøi ñi xem vaên ngheä nhaø ngheà do Giaùo Xöù Meï Vieät Nam toå chöùc taïi moät tröôøng trung hoïc cuøng khu thaønh phoá ñeå coù theâm tieàn hoaøn taát haún ngoâi thaùnh ñöôøng quaû ñaùng tieâu bieåu cho Vaên Hoùa vaø Ñöùc Tin Vieät Nam treân Hôïp Chuùng Quoác, cuõng nhö ñaùng uûng hoä roäng raõi veà tieàn baïc. Ai haèng taâm vaø chia xeû coâng trình cuûa Lm. Thanh Long song chöa coù dòp taëng chuùt tieàn naøo nay neân mau choùng laøm nhö theá baèng caùch lieân laïc vôùi vò linh muïc khaû kính noùi naêng truyeàn caûm aáy ôû ñòa chæ nôi môû ñaàu cuûa baøi phoùng söï naøy.

NHÖÕNG ÑIEÀU ÑAÙNG BIEÁT THEÂM BEÂN LEÀ

* Tröôûng ban toå chöùc Leã Khaùnh Thaønh Thaùnh Ñöôøng Meï VN laø Linh Muïc J.P. Minh Vuõõ, moät tuyeân uùy Coâng Giaùo trong Khoâng Löïc Hoa Kyø taïi Andrew Airforce Airbase. Töø VN sang Myõ vaøo naêm 1975, LM. Minh Vuõ ñaõ ñi tu vaø ñöôïc thuï phong linh muïc taïi Hoa Kyøø. Trong nhieàu muïc khaùc nhau cuûa vieäc toå chöùc, LM. Minh Vuõ ñaõ ñích thaân dòch thuaät hay bieân soaïn hai aán phaåm thuù vò, trang nhaõ vaø sang troïng ñeå taëng moïi ngöôøi ñeán döï Leã. Moät cuoán song ngöõ Anh Vieät töïa ñeà The Church of Our Lady of Vietnam: Its Architect & Meanings in Vietnamese Culture (Nhaø Thôø Ñöùc Meï Vieät Nam: Loái Kieán Truùc & YÙ Nghóa Theo Vaên Hoùa Vieät)" Cuoán kia coù töïa: "Jubilee Mass of Our Lady of Vietnam Parish (Leã Naêm Thaùnh Toaøn Xaù Giaùo Xöù Meï VN)"

Trong khi döï tieäc döôùi gaàm nhaø thôø vôùi tö caùch vöøa thay maët cho chuû nhieäm chuû buùt Ñaïi Chuùng coù thö môøi cuûa caùc giôùi lieân heä, vöøa laø moät caûm tình vieân coù kyù soå vaøng, chuùng toâi ñaõ coù dòp chuyeän vaõn moät luùc vôùi vò linh muïc goác mieàn Baéc naøy maø tuoåi chaïc nguõ hay töù tuaàn. Caûm kích vôùi veû côûi môû, bình dò vaø thaät thaø cuûa LM. Minh Vuõ, chuùng toâi töôûng ñaâu ñaõ bieát theâm ñöôïc moät linh muïc VN treû trung taøi ba treân ñaát Myõ. Nhöng theo oâng chuû nhieäm chuû buùt Hoaøi Thanh, luùc baøi baùo naøy ñöôïc ñieän chuyeån ñeán oâng, khi chuùng toâi chöa coù maët taïi ñòa ñieåm haønh leã khaùnh thaønh nhaø thôø Ñöùc Meï VN, LM. Minh Vuõ, vôùi tö caùch tröôûng ban toå chöùc buoåi ñaïi leã, ñaõ hôn moät laàn duøng lôøi Vieät khieám nhaõ vôùi nhöõng nhaø baùo, nhieáp aûnh gia, truyeàn thanh vaø truyeàn hình Vieät, Myõ. LM. Minh Vuõ tuyeân boá: "baát cöù nhaø baùo, nhieáp aûnh gia, truyeàn thanh, truyeàn hình naøo khoâng theo ñuùng qui ñònh cuûa ban toå chöùc veà vaán ñeà chuïp hình ngaøy khaùnh thaønh hoâm nay, chuùng toâi seõ yeâu caàu vaø ñuoåi ra khoûi ñaây ngay". Chuùng toâi ñaõ toû thieän chí ñieän thoaïi cho nhaø tu haønh ñeå hoûi roõ noäi vuï nhöng ñaõ laãn ñaâu maát soá ñieän thoaïi. Theá neân, cuøng vôùi chuû nhieäm chuû buùt Ñaïi Chuùng, chuùng toâi taïm cöïc löc phaûn ñoái L.M. Minh Vuõ, vaø yeâu caàu linh muïc aáy leân tieáng minh ñònh thaät hö veà lôøi aên tieáng noùi cuûa mình maø OÂ. Hoaøi Thanh ñaõ tính coâng khai phaûn ñoái ngay taïi buoåi leã.

* Taùc giaû cuûa cuoán thöù nhaát vieát baèng tieáng Vieät laø moät nhaø nho Vieät coøn ôû VN, baïn taâm giao vôùi Cha Long. Oâng ta ñaõ vieát cuoán saùch sau nhieàu laàn trao ñoåi yù kieán vôùi Cha Long ôû Myõ veà ngoâi thaùnh ñöôøng maø caû hai ñeàu mô öôùc. Song oâng ñaõ giaáu teân vì lyù do rieâng.

* Thaùnh Ñöøôøng Meï VN coù nhöøng neùt ñoäc ñaùo sau ñaây veà kieán truùc: (1) Tam Quan: Ranh giôùi giöõa coõi tuïc vaø coõi sieâu thoaùt; (2) Möôøi Coät Moãi Beân Hoâng Nhaø Thôø: Töôïng tröng cho Möôøi Giôùi Raên cuûa Chuùa; (3) Hình Vuoâng cho Nhaø Thôø vôùi Baøn Thôø vaø Hình Troøn Treân Traàn Nhaø Thôø: Bieåu töôïng cuûa Ñaát vôùi Trôøi; (4) Maùi Cong: Keát hôïp haøi hoøa giöõa vuoâng vaø troøn; (5) Quaû Tröùng Treân Ñænh Nhaø Thôø: Vöøa tieâu bieåu cho Trôøi vöøa gôïi nhôù ñeán nguoàn goác daân toâc VN; (6) Baøn Ñoà VN Thaép Saùng Ñeâm Ngaøy trong Boïc Tröùng VN: Nhaéc moïi ngöôøi Vieät treân nöôùc Myõ luoân nhôù ôn daân chuùng Hoa Kyø, vaø laøm raïng danh daân toäc VN cuûa mình; (7) Thaùnh Giaù: Hình aûnh cuûa Chuùa Ki-Toâ chòu cheát khoå nhuïc ñeå roài töï soáng laïi hieån vinh; (8) Boán Cöûa: Boán muøa trong naêm; (9) Naêm Caáp: taùn döông naêm ñöùc cuûa ngöôøi quaân töû ñoâng phöông: nhaân, nghóa, leã, trí, tín; (10) Gieáng Nöôùc nôi Ñaøi Ñöùc Meï: Coi nhö gieáng ñeå röûa toäi vaø hình aûnh gieáng coå truyeàn treân queâ meï VN; (11) Con Thuyeàn nôi Ñaøi Ñuùc Meï: Hình aûnh Giaùo Hoäi Coâng Giaùo nôi traàn gian; (12) Baø Boàng Chaùu nôi Ñaøi Ñöùc Meï: Loøng hy sinh beàn bæ cuûa baø meï VN, vaø cuoäc vöôït bieån xa laùnh Coäng Saûn cuûa ngöôøi Vieät Töï Do; (13) Ñöùc Meï Boàng Chuùa Ñöùng Treân Con Thuyeàn nôi Ñaøi Ñöùc Meï: Meï luoân cöùu giuùp nhöõng ai tìm ñeán cuøng Meï ñeå xin Meï caàu baàu voùi Chuùa.

* Veà tình traïng taøi chính ñaõ döï truø, ñaõ coù hay coøn ñang caàn cho Thaùnh Ñöôøng Meï VN, leõ ra chuùng toâi coù theå keå ra ñaây ñeå quyù ñoäc giaû phuïc, chuùc möøng, hay giuùp theâm Cha Long. Song thaät tieác thö ñieän chuyeån cuûa chuùng toâi cho nhaø giaùo syõ, ñeán tröôùc giôø baùo leân trang vaãn khoâng coù hoài aâm.

* Nhöõng kyû vaät ñaõ taëng cho Thaùnh Ñöôøng Meï VN töø gaàn ñeán xa,tính ñeán hoâm taïm khaùnh thaønh goàm coù (1) 1 kieäâu sôn son thieáp vaøng töø Ñòa Phaän Buøi Chu, VN ; chieác kieäu coù 106 naêm lòch söû tính töø chieác nguyeân thuûy; (2) 1 chieâng do Giaùm Muïc Phaïm Nhö Theå Ñòa Phaän Hueá, VN; (3) 1 troáng caùi do G.M. Phaïm Minh Maãn cuûa Giaùo Phaän Saøi-goøn; (4) 1 chuoâng ñoàng khoång loà do Xöù Baùo Ñaùp, Nam Ñònh, xöù cuõ cuûa LM. Long ôû VN, vaø (5) 1 böùc tranh Traùi Tim Ñöùc Meï khaù lôùn vaø hieám quí do moät Phaät Töû VN mua ñöôïc trong moät cuoäc ñaáu giaù roài taëng laïi cho moät ngöôøi baïn Coâng Giaùo tröôcù khi ngöôøi naøy taëng laïi cho LM. Long.

* Cuoái cuøng, ñöùc hoàng y duy nhaát cuûa VN hieän nay laø Phao-loâ (Paul) Phaïm Ñình Tuïng ôû Haø Noäi, ñaõ göûi ñieän thö chuùc möøng LM. Thanh-Long vaø Giaùo Xöù Meï VN nhaân dòp khaùnh thaønh ngoâi thaùnh ñöôøng VN "lòch söû" ôû thuû ñoâ Myõ Quoác naêm 2000. Ñoàng thôøi, vò khaâm maïng ñaïi dieän ñöông kim giaùo hoaøng Roâ-Ma ôû Hoa Thònh Ñoán cuõng chuyeån lôøi chuùc möøng noàng nhieät cuûa nhaø lónh ñaïo toái cao Giaùo Hoäi Coâng Giaùo hoaøn vuõ vaø cuûa rieâng vò khaâm maïng ñeán toaøn theå giaùo xöù Meï VN qua tuyeân ñoïc cuûa Ñöùc OÂng Dung.