Đại Chúng số 109 - ngày 1 tháng 11 năm 2002

KHOA HOC VÀ Y KHOA

Hữu học sinh họ Vương ghi lại

1.- Ngựa thường sinh ngựa vằn

Trong một nông trang ở tây bắc nước Anh, cô ngựa cái nhỏ dòng Shetland đã khiến bà chủ trại suýt "ngã ngửa" khi nó cho ra đời một con non nửa vằn. Trong tự nhiên, giao phối giữa ngựa thường và ngựa vằn rất hiếm khi xảy ra. Chúng khác nhau như ngựa khác với lừa vậy.

Con ngựa lai giờ đã được một tuần tuổi, khá khỏe mạnh và nhảy nhót không ngừng xung quanh ngựa mẹ Tilly trong trang trại Thế giới đà điểu Eden, gần Penrith, tây bắc nước Anh. Chủ của Tilly, bà Karen Pete, không hề hay biết rằng nó có mang khi được mua về từ một công viên thú hoang, nơi người ta nhốt nó với một con ngựa vằn đực trên cánh đồng.

"Tilly khá béo và khi mang nó về, chúng tôi cứ ngỡ rằng nó đang phát phì. Thật bất ngờ, một buổi sáng thức dậy, chúng tôi đã thấy một con ngựa non ở đó”, Karen, Giám đốc của Thế giới đà điểu Eden, cho biết.

2.-Khác biệt về gene

Giao phối giữa một con ngựa thường và một con ngựa vằn rất hiếm khi xảy ra, nhưng không có nghĩa là chưa từng có. Kể từ năm 1983, vườn thú Colchester ở Essex đã từng đón 3 con ngựa - lừa ra đời từ một con ngựa vằn và một con lừa đen. Với con ngựa lai này, người ta chưa biết gọi nó là gì, ngựa - ngựa vằn chăng?

Động vật lai là những con vật kỳ lạ. Trong số đó, nổi tiếng nhất con la, sản phẩm kết hợp giữa ngựa và lừa. La là con vật có giá trị kinh tế cao, dẻo dai và khoẻ mạnh hơn hẳn cha và mẹ nó. Tuy thế, việc tạo ra động vật lai rất khó khăn. Vì số lượng nhiễm sắc thể của hai loài khác nhau, nên việc mang thai hầu như không mấy thành công. Chẳng hạn, ngựa có 64 nhiễm sắc thể, trong khi ngựa vằn có chỉ có 44. Con ngựa lai giữa hai loài này sẽ có số lượng nhiễm sắc thể ở giữa khoảng đó. Chúng hoàn toàn vô sinh.

Một điều đáng chú ý là ngựa lai chỉ có thể ra đời khi con đực giống là ngựa vằn, với số nhiễm sắc thể ít hơn. Trong tự nhiên, ngựa vằn và ngựa rất hiếm khi chia sẻ cùng môi trường tự nhiên. Do vậy, những cuộc gặp gỡ giữa chúng hầu như không xảy ra.

"Lúc đầu chúng tôi không muốn mọi người biết về nó vì sợ rằng sự pha trộn gene giữa hai loài khác nhau sẽ khiến nó không sống sót được. Bây giờ mọi việc đã tốt hơn, ngựa con có thể đứng được, ăn uống tốt và rất hoạt bát. Nó hoàn toàn khoẻ mạnh và tôi tin rằng nó sẽ sống, rất thọ là đằng khác", Karen vui vẻ nói.

3.- El Nino - thủ phạm làm tiêu vong nền văn minh Peru cổ đại?

Khoảng 6.000 năm trước đây, El Nino mang theo mưa đã góp phần gieo mầm cho một nền văn minh có tổ chức cao tại Peru. 3.000 năm sau đó, cũng chính nó đã làm sụp đổ thành trì mà con người xây dựng nên.

Daniel Sandweiss và đồng nghiệp tại Đại học Maine, Mỹ, vừa đưa ra kết luận trên.

Rải rác trên bờ biển Peru ngày nay là dấu vết của các các ngôi đền được xây dựng vào khoảng 5.800-2.800 năm trước, với các họa tiết trang trí tinh xảo (cùng thời kỳ đó, bên kia đại dương, người Ai Cập cổ đại cũng đã hoàn thành những lăng tẩm vĩ đại của mình: các kim tự tháp). Những công trình kiến trúc này là minh chứng rõ ràng cho một nền văn minh được tổ chức cao với các hệ thống chính trị và tôn giáo riêng biệt. Nhưng đến cuối thời kỳ này, những ngôi đền dường như đã bị bỏ hoang.

Điều gì khiến chúng trở thành hoang tàn, phế tích? Rất có thể, sự biến đổi khí hậu diễn ra cách đây khoảng 3.000 năm đã khơi mào cho quá trình tàn phá này, Daniel nhận định.

El Nino, xây và phá

Khi nghiên cứu vỏ của các động vật thân mềm nhạy cảm với nhiệt độ bị vùi trong lớp trầm tích ven bờ biển, các nhà khoa học đã "đọc” thấy có sự biến đổi khí hậu trong lịch sử. Cách đây 5.800 năm, Peru chưa hề biết đến El Nino. Nhưng rồi từ đó, hiện tượng khí hậu này bắt đầu tác động đến đời sống trong vùng. Có sự trùng hợp ngẫu nhiên của thời điểm xuất hiện El Nino với thời điểm các đền đài bắt đầu được xây dựng chăng? Các nhà khoa học tin rằng chính El Nino mang đến khí hậu ẩm ướt đã tạo điều kiện cho nghề nông phát triển, kéo theo sự hình thành và thịnh vượng của nền văn minh cổ đại.

Tuy nhiên, một chút mưa là điều tốt, còn nhiều mưa quá lại mang đến tai họa. Vào khoảng 3.200 năm trước, tần số xuất hiện của El Nino tăng mạnh, gây áp lực lên nền văn minh này và cuối cùng là tiêu diệt nó.

Người ta cũng tìm thấy mối liên quan giữa khí hậu với các nền văn minh khác ở khắp mọi nơi. Năm 1993, Harvey Weiss, thuộc Đại học Yale, và đồng nghiệp của ông khẳng định rằng sự thay đổi khí hậu đột ngột vào khoảng 4.200 năm trước đây cũng đã gây ra một đợt hạn hán kéo dài ở Trung Đông, tác động tới nền văn minh phân bố từ biển Aegean tới sông Ấn, dẫn tới sự sụp đổ của đế chế Akkadian ở thung lũng Euphrate.

4.- Người Ai Cập cổ đại xây dựng kim tự tháp bằng diều?

Hôm thứ bảy, tại sa mạc Mojave, trong vòng chưa đầy 5 phút, hai người đàn ông với một chiếc diều khổng lồ đã nhấc bổng một khối đá nặng hơn 3 tấn lên cao, trước sự kinh ngạc của những người chứng kiến. Rất có thể, bí ẩn về khả năng xây dựng các kim tự tháp huyền thoại nằm ở sức gió.

Thành công đến sau lần thử thứ hai. Với một chiếc diều nylon rộng 9 m (sửa chữa từ một cái dù) cùng ba ròng rọc, hai người đàn ông đã đưa được khối bê tông cốt thép nặng 3.100 kg lên cao trong vòng 25 giây.

"Rõ ràng là nhấc các khối đá khổng lồ bằng gió dễ dàng hơn nhiều là đẩy hoặc kéo”, Maureen Clemmons, người đã mất 4 năm để thực hiện dự án này, nói. Với sức gió từ 22 đến 24 km/giờ, chiếc diều này có thể cung cấp một lực đẩy 180 kg.

Clemmons cho biết ý tưởng này đến với bà từ năm 1997, sau khi đọc một bài báo về những nỗ lực của các chuyên gia hiện nay nhằm tái tạo lại cách thức xây dựng kim tự tháp của người Ai Cập cổ đại. Điều không lý giải được là làm thế nào mà những nô lệ thời xưa, với những công cụ thô sơ, lại có thể nâng được những khối đá nặng hơn 2 tấn lên những kim tự tháp cao đến vài chục mét?

"Tôi xem xét tất cả những bức tranh mô tả những người đàn ông đang kéo, đẩy với mồ hôi nhễ nhại, các sườn dốc thoải và cát. Không thể nào di chuyển được. Chắc chắn phải có phương án khác", Clemmons kể lại cảm tưởng của mình. Bà liên tưởng đến câu chuyện về các con tàu Viking (tàu của bọn cướp biển hoạt động trên vùng Bắc và Tây Âu thế kỷ 8-10). Những người thủ thuỷ xưa đã sử dụng sức gió, giăng buồm vượt qua đất liền trên các khúc gỗ lăn. Năm 1999, bà đã gửi ý tưởng này đến Viện Công nghệ California và một nhóm kỹ sư đã bắt tay thực hiện dự án này.

"Bạn có thể nhấc bổng bất kỳ một trọng lượng nào nếu bạn có một chiếc diều đủ kích cỡ", Mory Gharib, Giáo sư hàng không tại Viện khẳng định. Clemmons đã bắt đầu với một chiếu diều trẻ con và một khối tháp đồ chơi cao bằng chân người, rồi dần dần nâng quy mô lên. Ngày 23/6 đã đánh dấu thử nghiệm lần thứ tư của nhóm. Cuối cùng, họ có quyền hy vọng nhấc được những đỉnh tháp có trọng lượng 9 tấn!

Người Ai Cập cổ không có diều?

Tuy nhiên, các chuyên gia về diều và các nhà Ai Cập học tỏ ra nghi ngờ điều này. "Hoàn toàn không có bằng chứng về diều ở Ai Cập cổ đại, cũng không hề có bằng chứng về ròng rọc cho tới nay", Giáo sư Carol Redmount cho biết. Các chuyên gia Ai Cập tại bảo tàng Nghệ thuật ở New York cũng bổ sung rằng việc những người xây dựng kim tự tháp bằng diều bay là "dường như không thể". Nhiều người vẫn ủng hộ quan điểm cho rằng người xưa đã dùng cơ bắp của nô lệ để tạo ra kim tự tháp.

Nhưng Clemmons một mực tin tưởng giả thuyết của mình: "Bao nhiêu người có thể kéo một cây sồi lên khỏi mặt đất? Nhưng chỉ một cơn gió mạnh đã đủ để nhổ bật cả rễ của nó lên".

Thực tế cho thấy gió có thể nhấc được tảng đá khổng lồ, nhưng điều đó chưa thực sự khẳng định được rằng người Ai Cập cổ đại đã làm như vậy.

5.- Cây trái Olive làm sa mạc hoá các nước Địa Trung Hải

Bằng việc trợ cấp cho dân trồng olive, Liên minh châu Âu (EU) đang vắt kiệt đất màu ở các nước phía nam châu lục gồm Hy Lạp, Italia, Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha, biến vùng này thành sa mạc, WWF (Quỹ môi trường toàn cầu) và Birdlife International (Tổ chức Chim quốc tế) cảnh báo.

Hai tổ chức bảo tồn này mong muốn EU chấm dứt việc khuyến khích nông dân mở rộng các đồn điền sản xuất oliu, đồng thời đề nghị đưa ra một cơ chế mới nhằm sử dụng đất đai bền vững và thân thiện với môi trường.

Trong báo cáo của mình, WWF và Birdlife cho biết hầu hết quỹ của Chính sách Nông nghiệp châu Âu (CAP) dành cho oliu, lên tới 1,4 tỷ USD, được dùng vào việc trợ cấp sản xuất. Điều này đã khuyến khích nông dân mở rộng diện tích trồng và phát triển mạng lưới tưới tiêu phục vụ oliu. Kết quả là đất canh tác bị khai thác đến kiệt quệ, dinh dưỡng và chất màu bị vắt cạn. Tính riêng vùng Andalucia của Tây Ban Nha, mỗi năm xói mòn đã cuốn trôi 80 triệu tấn đất bề mặt. Còn ở vùng Puglia của Italia và đảo Crete của Hy Lạp, dự trữ nước ngầm đang ngày càng cạn kiệt.

Tại một vài nước, những cánh rừng nguyên thuỷ và các khu cư trú tự nhiên được dọn sạch, lấy chỗ cho các đồn điền mới mọc lên. Tốc độ quay vòng đất quá nhanh cộng với việc lạm dụng thuốc diệt cỏ đang gây hại đến đời sống các loài chim trong vùng như chim cút, gà gô, chiền chiện, chim dẽ đá

Hệ thống quản lý nông nghiệp kiểu cũ giờ đã khiến nông dân đứng giữa hai sự lựa chọn khắc nghiệt: hoặc tiếp tục mở rộng sản xuất hoặc là bỏ đất hoang. Việc sản xuất quá mức đã kéo giá dầu oliu xuống thấp, người làm vườn lao đao.

Hôm nay (19/6), các bộ trưởng nông nghiệp EU gặp nhau ở Luxembourg, sẽ xem xét một đề nghị của uỷ ban châu Âu nhằm trì hoãn việc cải cách hệ thống trợ cấp hiện hành cho đến năm 2003. Trước thực trạng này, WWF và Tổ chức Chim quốc tế đã thúc giục các bộ trưởng phản đối việc trì hoãn và phải nhanh chóng đưa ra quyết định để cải cách chính sách về oliu.

6.- Tại sao sao Kim quay ngược chiều?

Sao Kim, còn được gọi là sao Hôm, hay sao Mai là hành tinh duy nhất trong hệ mặt trời quay từ đông sang tây, trong khi tất cả các hành tinh khác đều quay theo hướng ngược lại. Nguyên nhân của hiện tượng này là do bầu khí quyển dày đặc của Kim tinh.

Hai nhà nghiên cứu Alexandre Coreia và Jacques Laskar thuộc trung tâm CNRS (Pháp), cho rằng có lẽ lúc ban đầu hành tinh này có trục quay rất nghiêng. Theo họ, có ít nhất hai cách giải thích sự thay đổi chiều quay này. Đầu tiên, như đa số các nhà khoa học thường nghĩ, hành tinh này đã đảo ngược trục quay 180 độ. Sự vận động hỗn độn của tầng khí quyển trên hành tinh khiến trục quay của nó nhích dần rồi đảo ngược hẳn. Giả thuyết thứ hai cho rằng do sự vận động tầng khí quyển dày đặc bên ngoài khiến cấu trúc rắn bên trong bị lôi cuốn theo, quay ngược chiều trong khi trục quay không thay đổi.

Là hành tinh sáng nhất nhất trong hệ mặt trời, sao Kim được coi là "anh em song sinh" của trái đất. Kích thước của nó bằng 93% đường kính trái đất, khối lượng bằng 88%, có mật độ và thành phần hóa học gần tương tự và độ tuổi tương đối trẻ (có rất ít miệng núi lửa trên hai hành tinh này).

Tuy nhiên, sao Kim khác hẳn hành tinh xanh của chúng ta, đặc biệt do áp suất của nó cao gấp 90 lần Trái Đất. Các lớp mây dày đặc chứa acid sulfuric khiến cho các nhà thiên văn không thể quan sát được bộ mặt thật của sao Kim. Do có tầng mây khổng lồ bao phủ, nhiệt độ bề mặt hành tinh này cao đến 470 độ C sinh ra từ hiệu ứng nhà kính.

7.-Đã lập bản đồ gene của ký sinh trùng và muỗi gây bệnh sốt rét

Các nhà nghiên cứu đã lập được bản đồ gene của ký sinh trùng gây bệnh sốt rét và của loài muỗi truyền bệnh này cho người, mang lại hy vọng cho việc tìm ra phương pháp hiệu quả hơn để điều trị căn bệnh làm tử vong gần 3 triệu người mỗi năm.

Hơn 160 nhà nghiên cứu đã làm việc tại 10 nước để giải mã bộ gene đơn bội của ký sinh trùng Plasmodium falciparum gây bệnh sốt rét cho người và của loài muỗi Anopheles gambiae truyền bệnh này.

Các nhà khoa học hy vọng các bản đồ gene này sẽ tiết lộ những điểm yếu về gene sẽ có thể được khai thác để diệt trừ loài muỗi và ký sinh trùng gây bệnh. Các thông tin mới sẽ giúp họ tìm ra những loại thuốc diệt côn trùng hiệu quả hơn và tìm hiểu vì sao ký sinh trùng Anopheles gambia thích hút máu người hơn máu của động vật.

Các nghiên cứu mới đây đã chứng minh rằng ký sinh trùng sốt rét ngày càng kháng lại chloroquine, loại thuốc đã ngăn chặn bệnh sốt rét trong mấy thập kỷ qua, trong khi các loại thuốc chống côn trùng hiện nay đã tỏ ra ngày càng kém hiệu quả đối với việc diệt muỗi sốt rét. Một số các chuyên gia e ngại hiện tượng nóng dần của khí hậu đã khiến ký sinh trùng sốt rét xuất hiện tại những khu vực mà chúng chưa bao giờ hoặc hiếm khi xuất hiện. Nhiều ca bệnh sốt rét đã đuợc chẩn đoán mới đây ở người và muỗi tại bang Virginia, Mỹ.

Mỗi năm trên khắp thế giới có khoảng 2,7 triệu người bị tử vong do bệnh sốt rét, trong đó có 90% ở châu Phi. Theo một số các nhà khoa học, số nạn nhân tăng do thuốc cloroquine không còn hiệu quả.

8.-Phát hiện nguyên nhân gây ung thư trong khoai tây chiên

Các nhà nghiên cứu đã tìm ra dấu vết của phản ứng hóa học có thể tạo ra chất acrylamide, một chất gây ung thư trong khoai tây chiên, và các món ăn chiên hoặc nướng khác. Đó là asparagine, một loại acid amin thiên nhiên sản xuất ra acrylamide khi được nung đốt chung với một số loại đường như glucose.

Cơ quan quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA)đã nghiên cứu những nguy cơ liên quan đến acrylamide và biện pháp hạn chế sự xuất hiện của chất này trong các món ăn.

Chính phủ Canada và nhà sản xuất thực phẩm Procter and Gamble của Mỹ đã tìm ra sự liên quan giữa acrylamide và asparagine. Tháng 4 vừa qua, các nhà nghiên cứu Thụy Điển đã khẳng định rằng một số thực phẩm cơ bản được nấu chín ở nhiệt độ cao có chứa acrylamide, một chất dùng để lọc nước, gây ung thư cho loài động vật và bị nghi ngờ cũng có thể gây nguy cơ này đối với người.

Theo các nhà nghiên cứu Thụy Điển, các loại khoai tây chiên, bánh chiên, và các chất ngũ cốc như bánh mì có thể chứa nhiều acrylamide. Dựa theo các thử nghiệm ở loài chuột, chính phủ Stockholm khẳng định rằng các loại thực phẩm này có thể là nguyên nhân gây 45.000 ca bệnh ung thư mới mỗi năm tại Thụy Điển.

9.-Nhật Bản sản xuất xe hơi chạy bằng điện nhanh nhất thế giới

Với thùng xe màu bạc tương tự như tàu không gian và 8 bánh xe, chiếc xe "KAZ" chạy bằng điện nhanh nhất thế giới với tốc độ có thể trên 310km/giờ là kết quả hợp tác trong 5 năm giữa giáo sư Hiroshi Shimizu thuộc Trường đại học Keio tại Tokyo và Cơ quan khoa học công nghệ quốc gia Nhật Bản.

Viện I.E.D.A của Italia đã thực hiện việc thiết kế xe KAZ được sản xuất với sự hợp tác của 14 công ty Nhật Bản, trong đó có tập đoàn lốp xe Bridgestone. Chi phí cho sự phát triển của xe đã lên đến 500 triệu yen (400 triệu USD).

Với động cơ 600 ngựa, xe KAZ có thể đạt đến tốc độ 100km/giờ trong vòng 7 giây. Xe có chiều dài 6,7 m, chiều rộng 1,95 m và cao 1,68m và có thể chở 8 người. Bên trong xe rộng rãi, các ghế ngồi thoải mái và bọc nệm da tương tự như hạng nhất trên máy bay chở khách. Xe KAZ chạy êm hơn xe cổ điển, các bánh xe không gây tiếng động lớn. Dưới sàn xe có bộ acquy chứa lithium-ion là nguồn năng lượng duy nhất có thể làm xe chạy với tốc độ 300km /giờ sau khi được nạp trong một tiếng đồng hồ.

Trong tương lai xe KAZ sẽ có thể được dùng làm xe chở khách, xe tải hay xe tư nhân. Ông Shimizu cho biết đang thương lượng với Toyota Motor, tập đoàn số một của Nhật Bản cũng như đối thủ của tập đoàn này là Nissan Motor và tập đoàn DaimlerChrysler của Mỹ và Đức.

10.Thuốc lắc: Sử dụng một lần, hại cả đời!

KHOA HỌC.- Ecstasy hay thuốc lắc gặm mòn não, gây ra bệnh Parkinson

MDMA còn được gọi là Ecstasy ở các nước và ở VN gọåi là thuốc lắc, là một hóa chất tổng hợp có đặc tính gây kích thích và ảo giác cho người sử dụng. Kể từ khi xuất hiện, loại thuốc này nhanh chóng trở thành sự lựa chọn của giới trẻ và được sử dụng trong các buổi tiệc có âm nhạc, tại các vũ trường, discotheque nhảy múa thâu đêm suốt sáng. Những cuộc nghiên cứu trước kia ở động vật cho thấy thuốc lắc, khi đuợc sử dụng thường xuyên, tiêu diệt một loại tế bào thần kinh tạo serotonin có chức năng điều chỉnh tâm trạng, sự thèm ăn, giấc ngủ và các hành vi khác. Bên cạnh đó, nó làm tăng nhịp tim và thân nhiệt, dẫn đến tình trạng mất nước và những cơn say nắng nghiêm trọng đe dọa đến tính mạng người sử dụng.

7 năm trước đây, chuyên gia thần kinh George Ricaurte thuộc Đại học John Hopkins ở thành phố Baltimore, bang Maryland (Mỹ), đã phát động một cuộc chiến lớn chống lại ma túy bằng cách trưng bày hình ảnh bộ não khỉ dưới tác động của MDMA. Hình ảnh bộ não với những lỗ hổng cho thấy nếu Ecstasy có thể gặm mòn não khỉ như thế nào thì nó có thể làm tương tự như thế với não người.

Giờ đây, một công trình khác của Ricaurte và đồng nghiệp cho thấy tác hại của MDMA còn tồi tệ hơn thế. Theo một nghiên cứu được đăng trên tạp chí Science, sử dụng MDMA nhiều lần trong một khoảng thời gian ngắn loại tế bào não tạo dopamine có chức năng kiểm soát sự di chuyển, nhận thức và khả năng cảm nhận niềm vui hay nỗi buồn sẽ bị tiêu diệt. Trong cuộc thí nghiệm của mình, nhóm nghiên cứu cứ 3 tiếng lại tiêm vào khỉ sóc và khỉ đầu chó một lượng Ecstasy tương đương với số lượng mà một thanh niên thường sử dụng trong một "buổi tiệc". Sau 3 lần tiêm như thế, nhóm nghiên cứu phát hiện ra 2/3 các tế bào não tạo dopamine bị hủy hoại, mà nguyên nhân có lẽ là do lượng MDMA được tiêm vào quá nhiều trong thời gian ngắn nên đã làm nhiễm độc bộ não ngay lập tức. Việc thiếu dopamine sẽ gây ra các tổn thương về mặt nhận thức và tâm lý, vì thế phần nào giải thích được tại sao người dùng MDMA luôn cảm thấy buồn bã và uể oải sau một đêm "xả láng".

Không những thế, việc tế bào não tạo dopamine bị hủy hoại cũng gây ra chứng bệnh Parkinson, một căn bệnh mà cho đến giờ vẫn chưa có phương pháp điều trị. Parkinson là chứng rối loạn não gây ra do các tế bào thần kinh tạo dopamine bị mất vĩnh viễn. Chứng bệnh này phổ biến nhiều hơn ở người lớn tuổi với triệu chứng ban đầu là các cơn run, di chuyển chậm và khó nhọc, ảnh hưởng đến mọi khía cạnh của cuộc sống như nói năng, nhai nuốt, ngủ và biểu lộ ở nét mặt.

Bất chấp những tác hại chết người của MDMA, loại thuốc này vẫn được sản xuất với số lượng ngày càng nhiều trên thế giới, trong đó châu Âu nổi lên như là trung tâm sản xuất loại ma túy độc hại này. Nguyên nhân chủ yếu của sự gia tăng này xuất phát từ việc kinh doanh MDMA luôn là một ngành siêu lợi nhuận. Giá thành mỗi viên MDMA chỉ từ 0,2 đến 0,5 USD (khoảng 7.500 đồng VN) nhưng được bán với giá từ 5 đến 30 USD (khoảng 460.000 đồng VN) ở các nước châu Âu và lên đến 40 USD (khoảng 615.000 đồng VN) tại Mỹ (tính ở thời điểm năm 2000).

11.- Đây 8 lời khuyên với bệnh nhân thống phong (gout)

1. Uống thuốc đều đặn để duy trì nồng độ acid uric không tăng cao đột ngột sẽ dẫn đến cơn thống phong cấp.

2. Trong các loại thịt nên ăn tốt nhất là gà, vịt và cá. Không chỉ tốt với người bệnh thống phong mà còn tốt với những người mập, bệnh tim mạch vì nó chứa ít cholesterol.

3. Gan là nơi chuyển hóa acid uric nên cần phải bồi dưỡng cho gan được khỏe mạnh bằng các loại thuốc, thức ăn và thói quen ăn uống tốt. Tránh làm gan suy yếu. Chính vì vậy mà chế độ ăn kiêng của người bệnh thống phong gần giống với một người bệnh gan.

4. Không nên có những hoạt động nặng hay kéo dài gây áp lực đè lên mặt khớp khiến hư sụn khớp. Ðiều này sẽ làm người bệnh bị đau do khớp hư chứ không còn là cơn thống phong cấp nữa.

5. Thận là cơ quan thứ hai sau khớp bị ảnh hưởng. Tăng sự bài tiết qua thận bằng thuốc hay các loại thức uống như bia, nước ngọt có gas, có thể làm đóng cặn muối u-rát gây sỏi thận. Thường nó ở dạng sỏi bùn, chứ ít khi thành hòn như cặn canxi oxalat. Vì thế người bệnh nên uống nhiều nước trong ngày để giúp làm sạch đường tiểu một cách tự nhiên do hòa loãng các chất cặn có trong đường tiểu.

6. Trước đây nhiều bác sĩ cho rằng bệnh thống phong là một bệnh không chữa dứt được, người bệnh phải uống thuốc suốt đời. Ðiều này không hoàn toàn chính xác. Bệnh thống phong mắc phải do ăn uống gây ra có thể chữa lành hoàn toàn sau một thời gian 6 - 12 tháng. Tuy nhiên, sau đó người bệnh phải có một chế độ ăn hợp lý để không bị tái phát trở lại.

7. Thuốc làm giảm acid uric trong máu như Allopurinol không nên uống trong cơn đau cấp vì nó có thể làm cơn đau tăng lên.

8. Colchicine dùng để giảm cơn đau cấp, uống liên tục cách nhau mỗi giờ cho đến khi giảm cơn đau, nhưng không quá 7 viên hoặc khi có tiêu chảy thì phải ngưng thuốc. Hiện nay các loại thuốc kháng viêm thông thường khác trong nhóm NSAID được dùng thay cho Colchicine cho thấy hiệu quả giảm đau rất tốt.

 

Copyright (c) DaiChung News Media 2002